جام حذفی فوتبال ایران
جام حذفی فوتبال ایران یک تورنمنت حذفی در فوتبال ایران است که پیش از انقلاب ۱۳۵۷ با نام «جام پهلوی» برگزار می‌شد. این رقابت به احترام آزادسازی خرمشهر با نام «یادواره آزادسازی خرمشهر» نیز شناخته می‌شود. از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷، بازی‌های پایانی جام حذفی فوتبال ایران در ورزشگاه نفت و گاز اروندان شهر خرمشهر انجام می‌شد. دو تیم پرطرفدار استقلال و پرسپولیس با کسب هرکدام هفت قهرمانی، پرافتخارترین باشگاه‌های این مسابقات هستند.
فدراسیون فوتبال ایران اکنون این رقابت را به شکل تک‌حذفی و در یک بازی برگزار می‌کند و سهمیه پلی‌آف لیگ نخبگان آسیا به قهرمان جام حذفی فوتبال ایران تعلق می‌گیرد. تیم قهرمان در صورت پیروزی در پلی‌آف به لیگ نخبگان آسیا راه می‌یابد و در غیر این صورت در مسابقات لیگ قهرمانان آسیا ۲ شرکت خواهد کرد. تاکنون ۳۷ دوره از جام حذفی فوتبال ایران برگزار شده و ۱۵ تیم موفق به قهرمانی در این جام شده‌اند.
پیشینه جام حذفی فوتبال ایران
جام حذفی فوتبال ایران نخستین بار در سال ۱۳۵۵ تحت عنوان «جام پهلوی» برگزار شد و با قهرمانی ملوان بندرانزلی پایان یافت. در این مسابقه که اولین قهرمانی جام حذفی در ایران بود، ملوان با نتیجه ۴–۱ تراکتور تبریز را شکست داد. پیش از انقلاب ۱۳۵۷، تنها یک دوره دیگر از این مسابقات برگزار شد که تاج تهران به عنوان قهرمانی دست یافت. اما به دلیل وقوع انقلاب اسلامی و جنگ ایران و عراق، جام حذفی فوتبال ایران به مدت هشت سال متوقف شد و در سال ۱۳۶۵ دوباره آغاز شد.
در فاصله سال‌های ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۸ که لیگ سراسری فوتبال ایران هنوز راه‌اندازی نشده بود، جام حذفی فوتبال ایران تنها رقابت سراسری فوتبال به شمار می‌رفت و تیم قهرمان آن به مسابقات جام باشگاه‌های آسیا راه می‌یافت. پس از آغاز دوباره لیگ سراسری و ایجاد مسابقات جام برندگان جام آسیا در فصل ۹۱–۱۹۹۰، قهرمان جام حذفی ایران راهی این مسابقات می‌شد. با انحلال مسابقات جام برندگان جام و سوپر جام آسیا در سال ۲۰۰۲، از آن پس قهرمان جام حذفی فوتبال ایران به لیگ قهرمانان آسیا راه یافت.
از فصل ۲۰۲۴–۲۵، کنفدراسیون فوتبال آسیا ساختار رقابت‌های خود را به سه سطح تغییر داد. به همین ترتیب، تیم قهرمان جام حذفی فوتبال ایران پس از موفقیت در پلی‌آف به لیگ نخبگان آسیا راه می‌یابد و در صورت شکست، به مسابقات لیگ قهرمانان آسیا ۲ می‌رود. این تغییرات جدید اهمیت جام حذفی فوتبال ایران را برای کسب سهمیه آسیایی افزایش داده است.