اصول‌گرا
اصولگرایان و یا به اصطلاح بنیادگرایان که به عوض آن محافظه‌کاران ایرانی شناخته می‌شوند که قبلا به آن جناح راست یا راست گفته می‌شد؛ یکی از دو جریان سیاسی اصلی در ایران است. پس از سال 1378 و پس از انتخابات مجلس ششم تا 1381 انتخابات شوراها جریان اصولگرایان از دل جناح راست متولد شد. بخشی از بنیان‌گذاران این جریان از اعضای گروه جامعتین (جامعه روحانیت مبارز و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم) بوده‌اند.
جناح اصولگرایان از زمان شکل‌گیری جناح اصلاحات، به‌عنوان جناح مقابل آن شناخته می‌شود. اصطلاح تندروهایی است که برخی منابع غربی در زمینه سیاسی ایران از آن استفاده می‌کنند معمولاً به این جناح اشاره می‌کند، اگرچه اردوگاه اصلی اصولگرایان عمدتاً شامل گرایش‌های میانه‌رو هم است. اصولگرایان اکنون بیشتر خود را با عنوان «جبهه انقلاب» می‌شناسانند.
در سیاست ایران، اصولگرایان به طرفداران محافظه‌کار رهبر ایران، سیدعلی خامنه‌ای اشاره می‌کند و محافظت از اصول ایدئولوژیک روزهای نخست انقلاب اسلامی حمایت می‌کند. به گفته حسین موسویان، اصولگرایان جنبش اصلی جناح راست (محافظه‌کار) در ایران را تشکیل می‌دهند. آنها نسبت به رقبای اعتدال‌گرا و اصلاح طلب خود بیشتر مذهبی‌گرا هستند و با نهاد روحانیت مستقر در قم نزدیکترند.
اعلامیه ای که توسط آنها صادر شده و به عنوان مانیفست اصولگرایان، بر وفاداری به اسلام و انقلاب ایران، اطاعت از رهبر جمهوری اسلامی ایران و وفاداری به اصل ولایت فقیه متمرکز است.
طبق یک نظرسنجی انجام شده توسط مرکز تحقیقات صدا و سیما در آذر ۱۳۹۹، ۱۷٫۷٪ از ایرانیان به اصولگرایان و در مقایسه، ۱۶٫۱٪ به اصلاح‌طلبان تمایل پیدا کردند.
اصولگرایان در حال حاضر بر بیشتر نهادهای دولتی و اداری ایران از جمله مجلس خبرگان رهبری، مجلس شورای اسلامی، شوراهای اسلامی شهر و روستا و همچنین مؤسسات غیر دموکراتیک مانند شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام و قوه قضائیه تسلط دارند.
سیاست خارجی
اصولگرایان به‌طور کلی وضع موجود در سطح بین‌المللی را رد می‌کنند و معتقدند که ایران باید در رأس جنبشی باشد که انقلاب اسلامی را ترویج می‌کند. آنها ایالات متحده را تهدیدی علیه نظام و مانعی برای نفوذ ایران در منطقه می‌دانند. طرفین متعلق به این اردوگاه به‌طور کلی توسعه ظرفیت‌های بومی را در فناوری‌های اصلی (هسته‌ای، نظامی، هوافضا، دارویی و غیره) تقویت می‌کنند و بر این باورند که گرایش به سمت بازارهای بین‌المللی خطری برای نظام محسوب می‌شود.
مواضع مذهبی و اعتقادی
در سال‌های پس از انقلاب اسلامی در تقابل و مقابله با طیف لیبرال که حامی تغییر ساختارهای مذهبی موجود، از جمله دستگاه روحانیت، تقلید، روحانیت و منطبق کردن احکام دینی و احکام اسلامی با ارزش‌های نوین مانند دموکراسی، مردم سالاری و حقوق بشر بودند، جریان‌هایی نیز بودند که مایل به حفظ وضع موجود و مخالف تغییر در ساختارها و باورهای سنتی می‌باشند. هم‌اکنون واژه اصول‌گرایی از طرف خود این افراد برای توصیف خط‌مشی فکری خود به کار می‌رود. اکثریت جریانات مذهبی و دستگاه و طبقه روحانیت عمدتاً در مجموعه اصولگرایان شناخته می‌شوند. طیف روشنفکران لیبرال، طیف اصولگرایان را متهم به تفسیر خشونت‌آمیز و واپسگرایانه و انحرافی از دین می‌کنند. اصولگرایان نیز طیف روشنفکران لیبرال را اهل مسامحه بر سر ارزش‌های مذهبی و غرب‌زده معرفی می‌کنند.