هالوتان

هالوتان (به انگلیسی: Halothane) یک بی حس کننده استنشاقی فرار است که معمولاً در گذشته استفاده می شد اما تا حد زیادی با عوامل جدیدتر جایگزین شده است. این ماده یک ترکیب هیدروکربنی هالوژنه است که به دلیل خواص بیهوشی قوی خود شناخته شده است.

ساختار شیمیایی هالوتان

هالوتان
فرمول شیمیایی:	C2HBrClF3
عنوان دارو:	هالوتان
جرم مولی:	جرم مولی 197.381 g/mol g·mol−1
کد ATC:	N01AB01

هالوتان با تضعیف سیستم عصبی مرکزی، بیهوشی عمومی را القا می‌کند که منجر به آرام‌بخشی، بی‌هوشی، شل شدن عضلات و بی‌دردی می‌شود. از طریق استنشاق از طریق یک سیستم بیهوشی تخصصی تجویز می شود. در حالی که استفاده از آن در سال های اخیر کاهش یافته است، هالوتان هنوز هم اهمیت تاریخی در زمینه بیهوشی دارد.

مکانیسم اثر

مکانیسم دقیق اثر داروی هالوتان به طور قطع مشخص نیست، اما ممکن است قدرت بیهوش کنندگی این دارو در رابطه با قدرت حلالیت آن در چربی باشد.

میزان و نحوه مصرف دارو

برای بزرگسالان به منظور القاء بیهوشی مقدار تجویز شده برای هر شخص متفاوت است. ابتدا به صورت تدریجی میزان ۲ تا ۴ درصد از دارو بهمراه اکسیژن یا نیتروزاکساید استفاده می شود، و در ادامه برای نگهداری بیهوشی مقدار ۰.۵ تا ۱.۵ درصد دیگر نیز تجویز می شود.

اما در کودکان برای القاء بیهوشی مقدار ۱.۵ تا ۲ درصد استفاده می شود.

توضیحات دارو

داروی هالوتان با هدف القاء بیهوشی در افراد و نگهداری ادامه بیهوشی مورد مصرف قرار می گیرد. حداقل غلظت آلوئولی (MAC) هالوتان هنگام مصرف با اکسیژن 75/0% و هنگام مصرف با نیتروزاکساید هفتاد درصد29/0% است. ضریب توزیع خون به گاز آن 5/2 است. تا حدود 20% مقدار مصرف آن در کبد متابولیزه می شود. بین 80-60 درصد آن به صورت تغییر نیافته از طریق ریه ها دفع می شود. زمان شورع اثر دارو سریع است.

عوارض جانبی و هشدارها

هالوتان ممكن است باعث سميت كبدي به صورت يرقان خفيف تا نكروز كبدي شود. داروهاي بيهوش كننده همچنين ممكن است باعث اختلال در مهارتهاي رواني- حركتي‌ شوند. هذيان و توهم بعد از بيهوشي از عوارض نسبتاً‌ شايع هالوتان است . هيپوكسمي، كاهش فشار خون و آريتمي گذرا نيز ممكن است بروز نمايد.

هشدارها

در صورت وجود هیپرترمی بدخیم یا سابقه آن مصرف این دارو ممنوعیت دارد.

مقدار مصرف این دارو در بیماران سالخورده به دلیل کاهش فشار خون و کاهش گردش خون در اثر مصرف هالوتان بایستی مقدار کمتری باشد.

هالوتان در شیر مادر ترشح می شود، بنابراین منافع منصرف این دارو در مقابل عوارض آن باید به دقت توسط پزشک سنجیده شود.

مصرف همزمان با دوپامین، اپی نفرین، نوراپی نفرین، افدرین، لوودوپا یا سایر داروهای مقلد سمپاتیک ممکن است خطر آریتمی بطنی شدید را افزایش دهددر صورت مصرف همزمان با داروهای خوراکی ضد انعقاد ممکن است اثر ضد انعقاد این داروها را افزایش دهد.

مصرف همزمان با داروهای کاهنده فشار خون ممکن است اثر کاهنده فشار خون این داروها را تشدید کند.

بيماران مبتلا به فئوكروموسيتوم ممكن است بيشتر در معرض خطر آريتمي ناشي از مصرف هالوتان باشند.

در طول مصرف دارو، بررسي وضعيت تنفسي و تهويه بيمار توصيه مي شود.

مصرف هالوتان در زايمان واژينال توصيه نمي‌شود، مگر آنكه به شل شدن رحم نياز باشد.