هالوتان
هالوتان (به انگلیسی: Halothane) یکی از انواع بی‌حس‌کننده‌های استنشاقی فرار است که بیشتر در گذشته کاربرد داشت. این ماده یک ترکیب هیدروکربنی هالوژنه است که به دلیل خواص بیهوشی قوی خود شناخته شده است.
هالوتان با تضعیف سیستم عصبی مرکزی، بیهوشی عمومی را القا کرده و منجر به آرام‌بخشی، بیهوشی، شل شدن عضلات و بی‌دردی می‌شود. ای دارو از طریق استنشاق از طریق یک سیستم بیهوشی تخصصی تجویز می‌شود. در حالی که استفاده از آن در سال‌های اخیر کاهش یافته است، هالوتان همچنان اهمیت بسیاری در زمینه بیهوشی دارد.
مکانیسم اثر
مکانانیسق اثر داروی هالوتان به طور قطع مشخص نیست، اما ممکن است قدرت بیه‌ش کنندگی این دارو در رابطه با قدرت حلالیت آن در چربی باشد.
میزان و نحوه مصرف
برای بزرگسالان به منظور القاء بیهوشی مقدار تجویز شده برای هر شخص متفاوت است. ابتدا به صورت تدریجی میزان ۲ تا ۴ درصد از دارو به‌همراه اکسیژن یا نیتروزاکساید استفاده می‌شود، و در ادامه برای نگهداری بیهوشی مقدار ۰.۵ تا ۱.۵ درصد دیگر نیز تجویز می‌گردد.
اما در کودکان برای القاء بیهوشی مقدار ۱.۵ تا ۲ درصد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
توضیحات دارو
داروی هالوتان با هدف القاء بیهوشی در افراد و نگهداری ادامه بیهوشی مورد مصرف قرار می‌گیرد. حداقل غلظت آلوئولی (MAC) هالوتان هنگام مصرف با اکسیژن 75/0% و هنگام مصرف با نیتروزاکساید هفتاد درصد 29/0% است. ضریب توزیع خون به گاز آن 5/2 است. تا حدود 20% مقدار مصرف آن در کبد متابولیزه می‌شود. بین 80-60 درصد آن به صورت تغییر نیافته از طریق ریه‌ها دفع می‌گردد. زمان شروع اثر دارو نیز سریع است.
عوارض جانبی و هشدارها
- هالوتان ممكن است سبب سميت كبدی به صورت یرقان خفيف تا نكروز كبدی شود.
- داروهای بيهوش‌كننده همچنين ممكن است سبب اختلال در مهارتهای روانی- حركتی شوند.
- هذیان و توهم بعد از بيهوشی از عوارض نسبتاً شايع هالوتان است.
- هيپوكسمی، كاهش فشار خون و آريتمی گذرا نيز ممكن است از عوارض مصرف این دارو باشد.
هشدارها
- در صورت وجود هیپرترمی بدخیم یا سابقه آن مصرف این دارو ممنوعیت دارد.
- مقدار مصرف این دارو در بیماران سالخورده به دلیل کاهش فشار خون و کاهش گردش خون در اثر مصرف هالوتان بایستی مقدار کمتری باشد.
- هالوتان در شیر مادر ترشح می شود، بنابراین منافع منصرف این دارو در مقابل عوارض آن باید به دقت توسط پزشک سنجیده شود.
- مصرف همزمان با دوپامین، اپی نفرین، نوراپی نفرین، افدرین، لوودوپا یا سایر داروهای مقلد سمپاتیک ممکن است خطر آریتمی بطنی شدید را افزایش دهددر صورت مصرف همزمان با داروهای خوراکی ضد انعقاد ممکن است اثر ضد انعقاد این داروها را افزایش دهد.
- مصرف همزمان با داروهای کاهنده فشار خون ممکن است اثر کاهنده فشار خون این داروها را تشدید کند.
- بيماران مبتلا به فئوكروموسيتوم ممكن است بيشتر در معرض خطر آريتمي ناشي از مصرف هالوتان باشند.
- در طول مصرف دارو، بررسي وضعيت تنفسي و تهويه بيمار توصيه مي شود.
- مصرف هالوتان در زايمان واژينال توصيه نمي‌شود، مگر آنكه به شل شدن رحم نياز باشد.