ناصر کبیر
ابومحمد حسن اطروش یا حسن بن علی بن حسن بن علی بن عُمر بن علی بن حسین بن علی بن ابی‌طالب ملقب به ناصر کبیر متولد 225 ه.ق در مدینه، حجاز یکی از امیران سلسله علویان طبرستان بود. ابومحمد حسن اطروش در تاریخ 301 ه.ق به امارت رسید و تا تاریخ 304 ه.ق حکومت کرد. در این مدت مرکز حکومت او آمل بود. سرانجام بعد از ابومحمد حسن اطروش، حسن بن قاسم به پادشاهی رسید.
| ابومحمد حسن اطروش | |
|---|---|
| نام کامل: | حسن بن علی بن حسن بن علی بن عُمر بن علی بن حسین بن علی بن ابی‌طالب |
| لقب(ها): | ناصر کبیر، ناصر للحق |
| تاریخ تولد: | 225 ه.ق |
| محل تولد: | مدینه، حجاز |
| تاریخ فوت: | 304 ه.ق |
| محل فوت: | آمل |
| محل دفن: | محله پایین بازار، چاکسر، آمل |
| سلسله: | علویان طبرستان |
| قلمرو: | شمال ایران |
| مرکز حکومت: | آمل |
| شاه بعدی: | حسن بن قاسم |
| آغاز سلطنت: | 301 ه.ق |
| پایان سلطنت: | 304 ه.ق |
| نام پدر: | علی بن حسن بن علی بن عُمر بن علی بن حسین بن علی بن ابی‌طالب |
ناصر کبیر بر امرای سامانی طبرستان خروج کرد و پس از پیروزی بر آنان پایگاه علویان را رونق بخشید. وی تا هنگام مرگ بر گیلان، طبرستان و قسمتی از گرگان حکومت داشت.
او از فقها، متکلمین، علما، حاکمان و شعرای توانمند در قرن سوم هجری است. شیخ طوسی او را در شمار اصحاب امام هادی آورده است. تألیفات و آثار وی بیش از سیصد کتاب بوده است. از جملهٔ آثارش: «اصول الدین»، «الامالی»، «الامامة الصغیر»، «الامامة الکبیر»، «امهات الاولاد»، «البساط»، «تفسیرالاطروش»، «الفقه الناصریة» که شریف مرتضی علم‌الهدی آن را شرح و تصحیح کرد و «المسائل‌الناصریات».
قلمرو
در منابع قلمرو حکومت ابومحمد حسن اطروش 'شمال ایران' ذکر شده است.
درگذشت
ابومحمد حسن اطروش سرانجام در تاریخ 304 ه.ق در آمل درگذشت.