تاسیسات هستهای فردو
تأسیسات هستهای فردو با نام رسمی مرکز هستهای شهید علیمحمدی یکی از مهمترین تأسیسات هستهای جمهوری اسلامی ایران است که به منظور غنیسازی اورانیوم در عمق ۹۰ متری صخرههای سنگی در کیلومتر ۲۵ آزادراه قم-تهران ساخته شده است.
تاریخچه و هدف تأسیس
پروژه فردو در اوایل دهه ۱۳۸۰ خورشیدی با هدف پشتیبانی و تأمین امنیت ظرفیت غنیسازی ایران، بهویژه بهعنوان جایگزینی برای تأسیسات نطنز، در شرایطی که تهدیدات حملات هوایی و فشارهای بینالمللی در اوج خود بود، به صورت مخفیانه آغاز شد. این مرکز نمادی از عزم جمهوری اسلامی ایران برای ادامه برنامه هستهای حتی در شرایط جنگ و تهدید نظامی است.
نامگذاری و تغییر نام
نام این مرکز برگرفته از روستای فردو در شهرستان قم است و به پاس شهیدان و رزمندگان این منطقه انتخاب شده است. نام این مرکز در تاریخ ۲۶ بهمن ۱۳۹۰ به پاس خدمات شهید مسعود علیمحمدی به برنامه هستهای ایران، به نام دانشمند ترورشده، نامگذاری شد.
موقعیت و معماری دفاعی
این تاسیسات به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص و ساختار مهندسی چندلایه، از امنترین و مستحکمترین مراکز غنیسازی در جهان محسوب میشود. مرکز فردو در عمق زمین و در دل کوهستان ساخته شده و با بهرهگیری از بتنهای چندمتری مسلح، دیوارههای فولادی، تونلهای ارتباطی مستقل، درهای ضدانفجار و سیستمهای تهویه مقاوم در برابر حملات شیمیایی، به عنوان یک قلعه اتمی طراحی شده است. پوشش طبیعی کوه و پدافند هوایی چندلایه شامل سامانههای باور ۳۷۳ و سوم خرداد، از دیگر عوامل حفاظت این تأسیسات هستند.
فعالیتهای فنی و فناوری
فردو محل استقرار سانتریفیوژهای پیشرفته نسل جدید مانند IR-4 و IR-6 است و در سالهای اخیر ایران اعلام کرده که در این سایت غنیسازی تا سطح ۶۰ درصد اورانیوم انجام شده است؛ سطحی که نزدیک به آستانه تسلیحاتی است، اما هنوز زیر آن باقی مانده است. این ویژگیها ظرفیت فنی بالا و اهمیت نمادین فردو را در برنامه هستهای ایران نشان میدهد.
حمله آمریکا به تاسیسات هستهای فردو
در اولین ساعات بامداد روز یکم تیرماه 1404 مصادف با ۲۲ ژوئن ۲۰۲۵، تأسیسات هستهای فردو، نطنز و اصفهان هدف حملات هوایی ارتش آمریکا قرار گرفتند. این حمله با هدف نابودی ظرفیت هستهای ایران و جلوگیری از دستیابی به سلاح هستهای انجام شد، هرچند آژانس بینالمللی انرژی اتمی هیچ مدرکی دال بر تلاش ایران برای ساخت سلاح هستهای ارائه نکرده است.