جلال آل‌احمد

سید جلال‌الدین سادات آل احمد معروف به جلال آل‌احمد نویسنده، مترجم و منتقد بزرگ ایرانی زاده ۱۱ آذر ۱۳۰۲ در تهران است. او از روشنفکران زمان خود بود و همسرش سیمین دانشور نیز از بزرگان داستان نویسی ایرانی به شمار می‌رود.

جلال آل‌احمد در حال نگارش

اطلاعات شخصی
نام(های):	سید جلال‌الدین سادات آل احمد
لقب(ها):	جلال آل‌احمد، جلال
تاریخ تولد:	۱۱ آذر ۱۳۰۲
محل تولد:	تهران
تاریخ فوت:	۱۸ شهریور ۱۳۴۸
محل دفن:	مسجد فیروزآبادی، شهر ری، تهران
پیشه:	نویسنده، منتقد، مترجم، معلم
همسر(ها):	سیمین دانشور

زندگی جلال آل‌احمد

جلال آل‌احمد در خانواده‌ای مذهبی به دنیا آمد و در مقطعی نیز برای تحصیل طلبگی به نجف رفت.

زمان کودکی و نوجوانی جلال در نوعی رفاه اشرافی روحانیت گذشت. پس از اتمام دوران دبستان، پدر جلال، سیداحمد طالقانی، به او اجازه درس خواندن در دبیرستان را نداد اما او تسلیم خواست پدر نشد.

دارالفنون هم‌کلاس‌های شبانه باز کرده بود که پنهان از پدر اسم نوشتم. روزها کارِ ساعت‌سازی، بعد سیم‌کشی برق، بعد چرم‌فروشی و از این قبیل و شب‌ها درس. با درآمد یک سال کار مرتب، الباقی دبیرستان را تمام کردم. بعد هم گاه‌گداری سیم‌کشی‌های متفرقه. بردست «جواد»، یکی دیگر از شوهر خواهرهام که این کاره بود. همین جوری‌ها دبیرستان تمام شد و توشیح «دیپلمه» آمد زیر برگه وجودم…

جلال روشنفکر سوسیالیست، نویسنده، منتقد ادبی و مترجم ایرانی بود. وی همسر سیمین دانشور بود. آل احمد در دهه ۱۳۴۰ به شهرت رسید و در جنبش روشنفکری و نویسندگی ایران تأثیر بسزایی گذاشت.

جلال آل‌احمد از نخستین نویسندگانی بود که لحن محاوره‌ای را وارد داستان نویسی کرد و سبک جدیدی از نگارش را پایه گذاشت. آثار جلال آل‌احمد با گذشت سالیان هنوز تازگی و روانی خود را دارند و به همین دلیل آثار او در میان جوانان نیز بسیار محبوب است.

فعالیت سیاسی جلال آل‌احمد

جلال آل‌ احمد، پس از کودتای 28 مرداد، فعالیت سیاسی چندانی نداشت و گه‌گاه مقاله‌ای سیاسی‌اجتماعی در مجلات یا به‌صورت مستقل می‌نوشت اما همچنان تحت فشار و نظارت ساواک قرار داشت. به همین دلیل در سال 1348 و به دنبال برکناری‌اش از سِمت معلمی توسط ساواک، راهی اسالم گیلان به قصد تبعیدی خودخواسته شد و در همان‌جا به مرگی نسبتاً مشکوک از دنیا رفت. به گفته‌ی خواهرش، شمس آل‌ احمد، جلال به مرگی طبیعی از دنیا نرفته و احتمالاً ساواک او را به قتل رسانده است؛ اما همسرش، سیمین، نظری غیر از این دارد.

ازدواج جلال آل‌احمد

جلال آل‌ احمد در سال 1327 با سیمین دانشور، اولین زن داستان‌نویس ایرانی، آشنا ‌شد و پس از مدتی کشمکش بر سر مخالفت خانواده‌‌اش با این وصلت، با سیمین دانشور ازدواج کرد و با همراهی همسرش و برقراری پیوند میان ادبیات و سیاست پا به عرصه‌ی پرآشوب اجتماعی آن دوران گذاشت

درگذشت جلال آل‌احمد

جلال آل‌احمد ۱۸ شهریور ۱۳۴۸ درحالی که تنها ۴۵ سن داشت، در اثر آمبولی ریه در گیلان درگذشت. به این دلیل که مراسم تدفین وی به سرعت برگزار شد برخی این گماه زنی را داشتند که وی توسط ساواک کشته شده. اما این ادعا در هاله‌ای از ابهام باقی ماند و هیچگاه به طور کامل رد یا تایید نشد. پیکر جلال آل‌احمد در قسمت بالای شبستان مسجد فیروزآبادی در شهر ری به خاک سپرده شد. در سال۱۳۸۷ برای اولین بار جایزه‌ای ادبی با نام وی طراحی شد که پس از آن همه ساله برگزار می‌شود.

سیمین دانشور، همسر جلال، در کتاب غروب جلال علت مرگ جلال را زیاده‌روی در مصرف نوشابه الکلی قزونیکا (نام ودکایی ساخت ایران در آن زمان) ذکر می‌کند و علت پزشکی مرگ را هم آمبولی ریه در اثر افراط در مصرف مشروبات الکلی و سیگار اُشنو نقل می‌کند و شایعات مربوط به دست داشتن ساواک در مرگ جلال را صریحاً رد می‌کند.

تأثیر جلال آل احمد بر ادبیات فارسی

• معرفی آلبر کامو به جامعه ادبی؛ با ترجمه‌هایی از آندره ژید، یونگر، اوژن یونسکو و داستایوسکی نقش بسیار مؤثری در پیش‌برد ادبیات معاصر ایفا کرد.
• معرفی بیشتر شعر نو نیمایی و کمک به گسترش آن
• حمایت از شاعرانی چون احمد شاملو و نصرت رحمانی و حمایت از جوانان دیگر
• نثر جلال آل احمد باعث جهشی بی‌سابقه در نثر فارسی به‌سوی فضای هیجان عصبانیت شد.
• تأثیر پذیرفتن و تقلید دیگران از آثارش (به‌خصوص نویسندگان، روشنفکران و دانشجویان) باعث گسترش هرچه بیشتر نوع نگارش ادبی آل احمد شد، به‌گونه‌ای‌که او در میان طیف ادبی و مردمی، به الگویی خاص تبدیل شد.
• ایجاد تشکل‌های ادبی و صنفی، از جمله کانون نویسندگان ایران و انتشار مقالات گوناگون از دیگر خدمات جلال به ادبیات معاصر است. درحقیقت نیمه‌های دهه۱۳۴۰ جلال نقش «پدرخوانده» ادبیات ایران را ایفا می‌کرد.
• جلال آل احمد ادامه‌دهندهٔ راهی بود که محمدعلی جمال‌زاده و صادق هدایت در ساده‌نویسی و استفاده از زبان و لحن عموم مردم در محاورات، آغاز کرده بودند. در واقع این نوع نوشتن و استفاده از زبان محاوره‌ای توسط جلال به اوج رسید و گسترش یافت.

جایزه ادبی جلال آل احمد

در سال ۱۳۸۷ نخستین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد برگزار شد. در دوره نخست این جایزه هیچ اثری به‌عنوان برگزیده معرفی نشد. این جایزه با ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی برای برگزیدگان، گران‌ترین جایزهٔ ادبی ایران محسوب می‌شد.

زن از نگاه آل احمد

یکی از مقوله‌های اجتماعی در داستان‌های جلال آل احمد زن است. زن به‌عنوان پدیده‌ای اجتماعی، تقریباً هم‌زمان با انقلاب مشروطه به ادبیات راه می‌یابد. در این دوران از بیچارگی‌ها، محرومیت‌ها و نداشتن آزادی زن در خانواده و اجتماع سخن گفته می‌شود. زن به‌عنوان فردی از اجتماع، تحتِ‌تأثیر ستم‌ها، خرافه پرستی‌ها و نادانی‌های جامعه‌ای است که در آن زندگی می‌کند.

«وضع زن در خانواده و اجتماع، بهترین نمودار گسیختگی اجتماع و تنش و کشاکش درونی فرهنگی است که از همان دوران مشروطیت تناقض‌های دردناک و بحرانی آن آشکار شده بود. در این جامعه، تمام نابسامانی‌ها در وجود زن تبلور یافت.»

آثار جلال آل‌احمد

داستان‌های جلال آل‌احمد

• پنج داستا
• نفرین زمین
• سنگی بر گوری
• نون والقلم
• مدیر مدرسه
• سرگذشت کندوها
• زن زیادی
• سه تار
• از رنجی که می‌بریم
• دید و بازدید

مقالات جلال آل‌احمد

• گزارش‌ها
• حزب توده سر دو راه
• هفت مقاله
• غرب زدگی
• کارنامه سه ساله
• ارزیابی شتاب‌زده
• یک چاه و دو چاله
• در خدمت و خیانت روشنفکران
• مکالمات
• نیما چشم جلال بود
• در خدمتیم
• اسرائیل، عامل امپریالیسم

سفرنامه‌های جلال آل‌احمد

• اورازان
• تات‌نشین‌های بلوک زهرا
• جزیرهٔ خارک درّ یتیم خلیج فارس
• خسی در میقات
• سفر به ولایت عزرائیل
• سفر روس
• سفر آمریکا
• سفر فرنگ

ترجمه‌های جلال آل‌احمد

• تشنگی و گشنگی اثر اوژن یونسکو
• چهل طوطی، قصه‌های کهن هندوستان
• عبور از خط اثر ارنست یونگر
• مائده‌های زمینی اثر آندره ژید
• کرگدن اثر اوژن یونسکو
• بازگشت از شوروی اثر آندره ژید
• دست‌های آلوده اثر ژان پل سارتر
• سوء تفاهم اثر آلبر کامو
• بیگانه اثر آلبر کامو
• قمارباز اثر فئودور داستایفسکی
• محمد و آخرالزمان اثر پل کازانوا
• عزاداری‌های نامشروع اثر محسن امین