جنگنده F-14 تام‌کت

گرومن اف-۱۴ تام‌کت هواپیمای رهگیر بال متحرک ساخت شرکت گرومن ایالات متحده آمریکا است که در نیروی دریایی آمریکا و نیروی هوایی ایران حضور و فعالیت داشته‌است. F-14 Tomcat یک نماد قدرت هوایی در دوران جنگ سرد بود و با وجود بازنشستگی، هنوز هم به عنوان یکی از برترین جنگنده‌های تاریخ شناخته می‌شود.

جنگنده F-14 تام کت

نقش F-14 در نبرد با اسرائیل

یکی از شاهکار های انجام شده توسط این جنگنده، سرنگونی جنگنده نسل پنجمی F-۳۵ لاکهید مارتین ارتش اسرائیل در پی تهاجم به ایران در تاریخ ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵ به کمک سایت پدافند هوایی جمهوری اسلامی ایران می باشد.

ویژگی

1. سیستم بال متغیر:
   • بال‌های F-14 می‌توانستند بسته به سرعت و مانور، از حالت گسترده (برای برخاستن و فرود) تا حالت جمع‌شده (برای سرعت‌های بالا) تغییر کنند.
   • این ویژگی به F-14 قابلیت‌های عالی در سرعت‌های بالا و مانورپذیری می‌داد.
2. رادار و سیستم‌های پیشرفته:
   • مجهز به رادار AN/AWG-9 با توانایی ردیابی همزمان ۲۴ هدف و درگیری با ۶ هدف به صورت همزمان.
   • بعدها در مدل F-14D Super Tomcat از رادار AN/APG-71 استفاده شد که قابلیت‌های راداری بهتری داشت.
3. موشک‌های دوربرد:
   • F-14 قادر به شلیک موشک‌های AIM-54 Phoenix بود که می‌توانست اهداف را در فاصله بیش از ۱۸۵ کیلومتر مورد هدف قرار دهد.
   • این موشک‌ها برای مقابله با بمب‌افکن‌ها و جنگنده‌های دشمن در فاصله دور طراحی شده بودند.
4. سرعت و عملکرد:
   • حداکثر سرعت: ماخ ۲.۳۴ (حدود ۲۵۰۰ کیلومتر بر ساعت).
   • برد عملیاتی: حدود ۲۹۰۰ کیلومتر با سوخت داخلی و بدون سوخت‌گیری هوایی.

بومی‌سازی

وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ایران از سال ۱۹۸۲ اقدام به ساخت قطعات یدکی و تعمیر قطعات معیوب این جنگنده در داخل ایران نمود. واحد مهندسی و اورهال نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران توانسته کلیه کارهای مربوط به سرویس و نگهداری هواپیما از جمله تعمیرات سنگین را به مرحله خودکفایی برساند.

ویژگی‌های جنگنده‌های تحویل داده شده به ایران

• رنگ‌آمیزی: دارای پوشش سطحی ترکیب‌شده از ۳ رنگ بودند. رنگ‌ها توسط نیروی هوایی ایران و در قالب سفارش TO-1-1-4 به گرومن عرضه شد. رنگ کرم با کد FS36622، سبز تیره با کد FS34079 و قهوه‌ای با کد FS20400، رنگ‌های مورد نظر ایران بودند. موتور: مذاکره دولت ایران با شرکت جنرال الکتریک برای قراردادن موتور اف۱۰۰ بر روی تام‌کت‌های سفارشی ایران به سرانجام نرسید و در نهایت موتور تی‌اف۳۰ پرت اند ویتنی بر روی آنها نصب شد.
• توپ: یک توپ ام۶۱ والکان در زیر و سمت چپ اتاقک خلبان قرار دارد.
• شابلون: تمام شابلون‌های انجام‌شده بر روی اتاقک خلبان و سایر نقاط بدنه به زبان انگلیسی انجام‌شد.
• امکانات جانبی: ماسک اکسیژن، صندلی‌های راحت‌تر با قفل‌های مطمئن‌تر و سیستم هدف‌گیری دقیق‌تر.

پس از انقلاب بسیاری از اف۱۴ها دچار نقص فنی شده بودند که مستشاران دستگاه‌های الکترونیکی و خودکار این هواپیماها را از آن‌ها خارج ساخته و نابود کردند.