دلکو
دلکو یا Tāzafruz (به انگلیسی: Distributor) وسیله‌ای است در موتورهای درون‌سوز که جریان ولتاژ بالا را از کوئل به شمع‌ها هدایت می‌کند تا به ترتیب احتراق را منظم کند.
دلکو چیست؟
دلکو دستگاهی است که زمان ایجاد جرقه را با‌‌توجه‌‌‌‌به شرایط کارکرد پیشرانه مانند حالت شتاب‌گیری، زیر بار و... تنظیم و سپس جریان برق فشار قوی را بین شمع‌های پیشرانه توزیع می‌کند. دلکو سه وظیفه‌ی عمده برعهده دارد:
- تقسیم جریان فشار قوی بین سیلندرها برای جرقه‌زدن
- تنظیم زمان دقیق جرقه‌زدن در حالت‌های مختلف شتاب‌گیری، قدرت و...
- قطع و وصل مدار اولیه (جریان ضعیف) برای تولید جریان ولتاژ زیاد
کاربرد
خلاصه‌ترین توضیحی که می‌توان در مورد کارکرد دلکو ارائه داد این است که دلکو توزیع‌کننده برق بین شمع‌ها در سیستم جرقه‌زنی محسوب می‌شود. به همین دلیل در زبان انگلیسی distributor یا توزیع کننده و تقسیم‌گر نامیده می‌شود. برق حدود ۱۲ ولتی باتری و دینام، در قطعه کوئل، افزایش ولتاژی به اندازه چندین هزار برابر پیدا می‌کند تا راهی شمع‌ها برای احتراق داخل موتور شود. اما این برق باید میان شمع‌ها به طور منظم و یکسان توزیع شود. اینجاست که نقش دلکو در سیستم جرقه‌زنی شروع می‌شود.
نکته مهم این است که قرار نیست جرقه و احتراق همزمان در همه سیلندرهای موتور اتفاق بیفتد، بلکه این اتفاق دارای ریتمی مشخص از نظر زمانبندی است. دلکو قطعه‌ای است که با قطع و وصل کردن برق، آن را به طور منظم و با همان ریتم مشخص به شمع‌ها می‌‌رساند تا جرقه برای احتراق در زمان درست زده شود. درضمن نام دلکو هم از شرکتی گرفته شده که برای اولین بار این قطعه را ساخت؛ شرکتی به نام Dayton Engineering Laboratories Co که با استفاده از حروف اول کلمات نام این شرکت به اختصار delco نامیده می‌شود.
نحوه عملکرد
به طور خلاصه توزیع جریان برق به شمع ها توسط دلکو با کمک قطعه میل لنگ انجام می شود. دلکو از بازوی چرخشی یا روتور تشکیل شده است که به بالای شفت دلکو متصل می باشد. با هر دور چرخش میل لنگ، روتور دلکو نیم دور می چرخد و جریان برق ولتاژ بالایی را که از کوئل ها دریافت کرده است را بین شمع ها توزیع می کند.
تنظیم دلکو
تنظیم نبودن دلکو در سیستم جرقه زنی خودرو باعث لرزش موتور خودرو می شود. شما می توانید موقعیت دلکو را بدون مراجعه به مکانیک تنظیم کنید. برای این منظور در موقعیتی که موتور خودرو کار می کند، پیچ نگهدارنده دلکو را کمی باز کنید تا دلکو بتواند بچرخد. دلکو را به یک طرف بچرخانید تا دور موتور افزایش یابد و کارکرد راحت موتور فراهم شود. در طی این فرآیند حالت آوانس شکل می گیرد و موتور خودرو شروع به ریپ زدن می کند.
پس از ریپ زدن موتور، دلکو را بر خلاف جهت اصلی بچرخانید و روند چرخش را ادامه دهید تا ریپ موتور متوقف شود. بعد از اینکه ریپ زدن موتور تمام شد، گازهای خروجی نیز در حالت صاف شدن قرار می گیرند. این عملکرد نشان می دهد که دلکو در موقعیت مناسبی قرار گرفته است. سپس برای اطمینان از وضعیت اولیه موتور، قبل از بستن پیچ نگهدارنده دلکو، کمی به پدال گاز فشار دهید تا دور موتور افزایش یابد. اگر موتور خودرو دوباره لرزید، باید دلکو را دوباره بچرخانید و در نهایت پیچ نگهدارنده را سفت کنید.
اجزائ
- درب دلکو
- چکش برق
- پلاتین
- خازن
- سیم خازن
- صفحه دلکو
- صفحه ثابت دلکو
- بادامک
- وزنه‌ها
- فنر وزنه‌ها
- میل دلکو
- بدنه
- دستگاه خلائی
- پیچ تنظیم دلکو
- فنر و زغال