دهه
دهه به معنای دورهای زمانی است که شامل ۱۰ سال میشود. این واژه بهطور کلی برای بازهبندی زمان در کنار واژههایی مانند "سده" یا "قرن" (صد سال) و "هزاره" (هزار سال) استفاده میشود.
نمایش نوشتاری دهه
در نوشتار، معمولاً از واژه دهه برای اشاره به بازهای زمانی بین سالهایی استفاده میشود که با عدد صفر به پایان میرسند. برای نمونه، دهه ۱۹۶۰ به بازه زمانی سالهای ۱۹۶۰ تا ۱۹۶۹ اشاره دارد. همچنین، در بسیاری از موارد برای کوتاهتر بیان کردن یک دهه، تنها از دو رقم آخر آن استفاده میشود؛ مانند دهه ۶۰، اما این روش بهدلیل عدم اشاره به سده خاص، ممکن است گاهی دچار ابهام شود.
درست است که استفاده رایج این است که سالهای ۱۹۶۰ تا ۱۹۶۹ را بهعنوان دهه ۱۹۶۰ در نظر میگیرند، اما طبق شمارش دقیق و اصولی، باید سالهای ۱۹۶۱ تا ۱۹۷۰ بهعنوان دهه ۱۹۶۰ در نظر گرفته شود. بنابراین، بر اساس روش علمی و ریاضی، دههها از سالی که با یک آغاز میشود و به سالی که با صفر ختم میشود، تشکیل میشوند. با این وجود، در گویش عامیانه، این نوع شمارش دقیق رعایت نمیشود و بهطور مثال، افراد متولد شده در سالهای ۶۱ تا ۷۰ بهعنوان "دهه شصتیها" شناخته میشوند؛ روشی که حتی در رسانهها، روزنامهها و میان مسئولین نیز بهکار میرود و بسیار رایج شده است.
کاربردهای ویژه واژه "دهه"
گاهی از کلمه دهه برای اشاره به بازههای ده ساله خاص در زندگی افراد یا دورههای مهم استفاده میشود؛ مانند "دهه آخر عمر موتسارت"، که در این مورد تنها به ده سال پایانی زندگی موتسارت اشاره دارد و نیازی به تعیین سالهای دقیق ندارد.
همچنین، عبارات دیگری مانند "این دهه" نیز وجود دارند که بدون اشاره به سالهای دقیق، تنها از روی محتوای پیشین و پسین جمله میتوان منظور را تشخیص داد.
ریشه واژه دهه
واژه "دهه" از عدد ده گرفته شده و در زبان انگلیسی معادل "decade" است که از واژه "dekas" در زبان یونان باستان به معنای "ده" گرفته شده است.