عبدالناصر همتی
عبدالناصر همتی، سیاستمدار اصلاح‌طلب و اقتصاددان ایرانی، در سال ۱۳۳۶ در کبودرآهنگ به دنیا آمد. وی به عنوان هجدهمین رئیس بانک مرکزی ایران فعالیت کرده و در حال حاضر استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران است. همتی یکی از نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰ ایران بود و با کسب حدود ۱۰٪ آرا در رتبه سوم قرار گرفت. همتی در دولت چهاردهم به عنوان وزیر پیشنهادی اقتصاد به مجلس شورای اسلامی معرفی شد.
| اطلاعات شخصی | |
|---|---|
| نام(های): | عبدالناصر همتی |
| تاریخ تولد: | 1336 |
| محل تولد: | کبودرآهنگ، ایران |
| ملیت: | ایرانی |
| تحصیلات: | دکترای اقتصاد دانشگاه تهران |
| پیشه: | سیاستمدار - اقتصاددان - استاد دانشگاه |
| همسر(ها): | سپیده شبستری |
| فرزندان: | 3 |
| هجدهمین رئیس کل بانک مرکزی ایران در دولت حسن روحانی | |
|---|---|
| آغاز به کار: | ۳ مرداد ۱۳۹۷ |
| پس از: | ولی‌الله سیف |
| پیش از: | اکبر کمیجانی |
| پایان کار: | ۹ خرداد ۱۴۰۰ |
| سفیر ایران در چین | |
|---|---|
| آغاز به کار: | ۴ تیر ۱۳۹۷ |
| پس از: | علی‌اصغر خاجی |
| پیش از: | محمد کشاورززاده |
| پایان کار: | ۳ مرداد ۱۳۹۷ |
| ششمین رئیس کل بیمه مرکزی ایران | |
|---|---|
| آغاز به کار: | ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۵ |
| پس از: | محمدابراهیم امین |
| پیش از: | غلامرضا سلیمانی |
| پایان کار: | ۴ تیر ۱۳۹۷ |
| ششمین رئیس کل بیمه مرکزی ایران | |
|---|---|
| آغاز به کار: | ۱۰ فروردین ۱۳۷۳ |
| پس از: | احمد گرانمایه |
| پیش از: | نوروز کهزادی |
| پایان کار: | ۱۸ خرداد ۱۳۸۵ |
تحصیلات و تدریس عبدالناصر همتی
همتی دارای دکترای اقتصاد از دانشگاه تهران است. او فعالیت سیاسی خود را از سال ۱۳۵۹ در سازمان صدا و سیما آغاز کرد و تا سال ۱۳۶۸ به عنوان مدیرکل خبر فعالیت نمود. از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۳ نیز به عنوان معاون سیاسی سازمان صدا و سیما مشغول به کار بود.
عبدالناصر همتی در سال ۱۳۵۸ دوره کارشناسی علوم اقتصادی را در دانشگاه تهران به پایان رساند و در سال ۱۳۶۶ مدرک کارشناسی ارشد خود را دریافت کرد. درجه دکترای اقتصاد خود را در سال ۱۳۷۲ از دانشگاه تهران اخذ کرد. وی دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران و مدرس اقتصاد کلان و اقتصاد انرژی در دانشگاه‌های ایران است. او همچنین دوره‌های حسابرسی در مؤسسه کوپرز اند لیبراند و دوره تحقیقاتی در رشته اقتصاد در دانشگاه لندن را گذرانده است.
فعالیت حرفه‌ای عبدالناصر همتی
همتی بین سال‌های ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۵ به مدت ۱۲ سال ریاست بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران را بر عهده داشت. او از ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۲ به مدت ۷ سال مدیرعامل بانک سینا و از ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵ نیز مدیرعامل بانک ملی ایران بود. همتی بین سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷ برای بار دوم ریاست بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران را عهده‌دار بود. او همچنین به مدت ۵ سال در زمان ریاست جمهوری حسن روحانی عضو کمیته اقتصادی شورای عالی امنیت ملی بود.
همتی در سال ۱۳۵۹ مسئول کمیته اقتصادی جهاد دانشگاهی شد. از سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۷۳ در سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران فعالیت داشت و تا معاونت سیاسی این سازمان پیش رفت. وی ۹ سال مدیرکل خبر و ۵ سال معاون سیاسی صدا و سیما بود. در دوران جنگ ایران و عراق، از مسئولین تبلیغات جنگ بود.
او از سال ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۵ به عنوان رئیس کل بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران و رئیس شورای عالی بیمه فعالیت کرد و نقش کلیدی در طراحی و اجرای سیاست‌های آزادسازی و خصوصی‌سازی در صنعت بیمه داشت. به وی به عنوان پدر بیمه‌های خصوصی در ایران یاد می‌شود.
پس از استعفای محمدابراهیم امین از ریاست بیمه مرکزی ایران در پی انتشار فیش حقوق‌های نجومی مدیران بیمه، همتی به عنوان رئیس کل بیمه مرکزی معرفی شد و این سمت مورد موافقت هیئت وزیران قرار گرفت.
همتی از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۸ به مدت شش دوره متوالی ریاست شورای عالی شرکت بیمه اتکایی آسیایی را بر عهده داشت. وی همچنین در دوران ریاست‌جمهوری حسن روحانی عضو کمیته اقتصادی شورای امنیت ملی بود.
در آغاز دوران ریاست‌جمهوری سید محمد خاتمی، همتی پیشنهاد تأسیس «صندوق ذخیره ارزی» که بعداً به «صندوق توسعه ملی» تغییر نام داد را ارائه داد. از دیگر اقدامات وی تلاش برای لغو تحریم بانک سینا بود که منجر به خروج این بانک از فهرست تحریم اتحادیه اروپا شد.
همتی از ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۲ به مدت ۷ سال مدیرعاملی بانک سینا را برعهده داشت و در این مدت مؤسسه مالی و اعتباری بنیاد را با بانک سینا ادغام کرد. علی طیب‌نیا، وزیر امور اقتصادی و دارایی، پیشنهاد داد که همتی جایگزین فرشاد حیدری در ریاست بانک ملی شود و این پیشنهاد مورد موافقت قرار گرفت. وی پس از پایان فعالیت در بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران و قبل از تصدی پست رئیس کلی بانک مرکزی، سفیر ایران در چین بود.
ریاست بر بانک مرکزی ایران
عبدالناصر همتی در مرداد ماه ۱۳۹۷ به‌وسیله حسن روحانی به‌عنوان جایگزین ولی‌الله سیف، به سمت رئیس کل بانک مرکزی منصوب شد. در خرداد ۱۴۰۰ به دلیل کاندیداتوری در انتخابات ریاست‌جمهوری از این سمت برکنار شد. همتی اظهار داشت که به دلیل اختلاف نظر در حوزه اقتصادی با حسن روحانی از این مسئولیت عزل شده، اما محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور، این ادعا را رد کرده و گفت: "آقای همتی هیچ اختلافی با آقای روحانی نداشتند. حتی وقتی که همتی کاندیدا شد، می‌خواست مرخصی بگیرد تا در صورت عدم موفقیت در انتخابات به کار خود بازگردد، اما رئیس‌جمهور مخالفت کردند." برخی منابع گزارش دادند که حسن روحانی از همتی خواسته بود در ایام انتخابات با تزریق ارز در بازار، قیمت دلار را کاهش دهد که با مخالفت همتی مواجه و در نهایت منجر به برکناری او شد.
حاشیه‌ها
خانواده
در مورد همسر همتی، سپیده شبستری، شایعاتی مبنی بر نسبت فامیلی با برادر کوچک‌تر علی اکبر هاشمی رفسنجانی وجود داشت. همتی این شایعه را رد کرد و اظهار داشت: "هیچ نسبتی با ایشان ندارم؛ هرچند ارادت ویژه‌ای به مرحوم آیت‌الله هاشمی دارم." همتی سه فرزند دارد که شایعاتی در مورد حضور آنها در ایالات متحده آمریکا مطرح شده بود که همتی این ادعاها را تکذیب کرد.
انتقادها از عملکرد در بانک مرکزی
بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم میانگین سالانه در مرداد ۱۳۹۷، زمان شروع کار همتی در بانک مرکزی، ۹.۷ درصد بود. نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه مرداد ۱۳۹۷ نیز ۱۹.۳ درصد گزارش شد. اما نرخ تورم سالانه منتهی به اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰ به ۴۱ درصد رسید، که نشان‌دهنده افزایش بیش از چهار برابری این نرخ در دوره کاری او است. نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه اردیبهشت ۱۴۰۰ نیز ۴۶.۹ درصد گزارش شده که ۲۷.۶ درصد بالاتر از نقطه آغاز به کار همتی بود. قیمت دلار در آغاز فعالیت همتی ۸۳۹۲ تومان بود و در پایان دوره کاری او به ۲۲۸۳۸ تومان رسید که بیانگر افزایش ۱۲۷ درصدی قیمت دلار است.
بر اساس داده‌های بانک مرکزی، رقم نقدینگی در پایان تابستان ۱۳۹۷ که هم‌زمان با آغاز به کار همتی بود، ۱۶۷۲ هزار میلیارد تومان بود و تا پایان فروردین ۱۴۰۰ به ۳۴۹۰ هزار میلیارد تومان رسید. این نشان‌دهنده رشد ۱۰۷.۸ درصدی نقدینگی در دوره کمتر از سه سال کاری همتی است.
انتخابات ریاست‌جمهوری ایران ۱۴۰۰
عبدالناصر همتی در ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۰ برای سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت‌نام کرد و در ۴ خرداد ۱۴۰۰ توسط شورای نگهبان به عنوان یکی از کاندیداهای نهایی معرفی شد. همتی بدون مشورت با حسن روحانی برای انتخابات ثبت‌نام کرد که باعث گمانه‌زنی‌هایی درباره برکناری او از بانک مرکزی شد. هرچند تحلیلگران شانس تأیید صلاحیت او را کم می‌دانستند، اما شورای نگهبان صلاحیت او را تأیید کرد. در جریان انتخابات، همتی ادعا کرد که صداوسیمای جمهوری اسلامی فیلم مستند انتخاباتی او را پخش نکرده و او قصد دارد این فیلم را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کند.
حزب کارگزاران سازندگی ایران و مهدی کروبی حمایت رسمی خود را از همتی در انتخابات ۱۴۰۰ اعلام کردند. او در این انتخابات پس از محسن رضایی، سوم شد.
سوابق اجرایی و مدیریتی
عبدالناصر همتی دارای سوابق اجرایی و مدیریتی قابل توجهی در زمینه‌های مختلف است:
- رئیس واحد مرکزی خبر: از سال ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۷
- مدیر پخش اخبار صدا و سیما: از سال ۱۳۶۷ تا ۱۳۶۸
- معاونت سیاسی سازمان صدا و سیما: از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۳
- رئیس کل بیمه مرکزی ایران (و رئیس شورای عالی بیمه): از سال ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۵
- رئیس هیئت مدیره شرکت بیمه اتکایی آسیایی (Asian-Re)
- استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران: از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۸۵
- رئیس کل بانک مرکزی ایران: از مرداد ۱۳۹۷ تا خرداد ۱۴۰۰
تألیفات و ترجمه‌ها
عبدالناصر همتی همچنین در حوزه علمی و تألیفاتی فعالیت‌های متعددی داشته است:
- اقتصاد کلان (مقدمه‌ای بر سیاست‌های پولی و مالی): تألیف، مؤسسه علوم بانکی، چاپ اول ۱۳۷۲، چاپ دوم ۱۳۷۴، چاپ سوم ۱۳۸۰
- توسعه اقتصادی: تألیف، چاپ اول ۱۳۷۶، انتشارات سروش
- اقتصاد نفت: تألیف، چاپ اول ۱۳۷۴، انتشارات سروش
- مشکلات اقتصادی جهان سوم: تألیف، چاپ اول ۱۳۶۶، چاپ دوم ۱۳۶۹، انتشارات سروش
- مبانی نظری و عملی بیمه: ترجمه، چاپ اول ۱۳۸۱، انتشارات بیمه مرکزی ایران
- اقتصاد انرژی: تألیف، چاپ اول ۱۳۸۳، انتشارات مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی