عملیات توکل

عملیات توکل، در 20 دی ماه 1359، به دنبال اجرای نا موفق عملیات بزرگ آبان ماه 1359 در منطقه عمومی آبادان، با فرماندهی ستاد اروند و زیر نظر ستاد مشترک ارتش، طراحی و اجرا شد. فرماندهان ستاد اروند تصمیم گرفتن، برای شکست حصر آبادان و باز پس گیری منطقه شرق رود کارون و عقب راندن دشمن تا مرز شلمچه و رود خین عملیات توکل را طراحی کنند و با استفاده از یگان‌های پیاده زرهی ارتش، از سه محور جاده ماهشهر- آبادان، آبادان- خرمشهر و غرب کارون آن را عملی نمایند.

اهداف

مقرر شد در عملیات توکل نیروهای ایرانی در چند مرحله از شمال شرقی آبادان تا مرز شلمچه پیشروی کنند. آرایش نظامی در سه محور صورت گرفت و قوای زرهی در دو محور و نیروهای پیاده در یک محور و در سه راهی آبادان و کوی ذوالفقاریه مستقر شدند. عملیات با پیشروی یگان‌های پیاده تک در سه راهی آبادان و کوی ذوالفقاریه شروع شد و رزمندگان اسلام توانستند خط نیروهای دشمن را بشکنند و تعدادی از نیروهای بعثی را به اسارت درآورند. ولی این پیروزی به دلیل عدم پیشروی دو محور دیگر، عدم توجه به شناسایی مواضع دشمن، استفاده از نیروهای زرهی اندک، زمین نامناسب برای مانور زرهی، عدم مقابله با آتش ضد زرهی دشمن، نبود پشتیبانی هوایی کافی و ناهماهنگی بین نیروهای ارتش و سپاه دوام نیاورد و چون نیروهای پیاده نتوانستند مواضع خود را تثبیت کنند، ناچار به عقب نشینی شدند. به این تریب عملیات در مرحله اول متوقف شد و مراحل بعدی عملیات نیز انجام نشد.

عملیات توکل، آخرین عملیات جنگ تحمیلی علیه عراق در سطح گسترده بود و تا بعد از عزل ابوالحسن بنی صدر از فرماندهی کل قوا و تغییر استراتژی جنگ دیگر عملیات بزرگ روی نداد.

نتایج

عملیات توکل در ساعات اولیه بامداد 20/10/59 آغاز شد. در محور اصلی تیپ 37 زرهی شیراز قبل از رسیدن به خط پدافندی دشمن در اثر آتش ضدزره دشمن از حرکت بازماند. تک گردان 246 زرهی لشکر 77 پیاده از سمت سلمانیه نیز از حجم آتش دشمن بر روی تیپ 37 کم نکرد و در نهایت این تیپ زرهی زمین گیر شد. در محورهای سه راهی آبادان نیروهای مختلط ارتش، سپاه و بسیج تحت فرماندهی تیپ 2 لشکر 77 پیاده توانستند خط دشمن را بشکنند اما چون نتوانستند با تیپ 37 زرهی الحاق کنند به دشمن جناح دادند و پاتک عراق آنها را وادار به عقب نشینی کرد.