عملیات والفجر 9

عملیات والفجر 9، از عملیات نیمه گسترده در جریان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران بود که در روز نهم اسفندماه 1364 به فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در جبهه شمال غرب و در شرق سلمانیه و با رمز «یا الله» اجرا شد.

اهداف

منطقه عملیاتی والفجر 9، به وسیله دو جاده از دهانه شیلر و منطقه چومان به شهرهای مریوان و بانه منتهی می شود. این منطقه کوهستانی، دارای گذرگاه‌های دشوار و زمستان‌های سرد می باشد. دو رودخانه «زاب صغیر» و «گوگه سور» آن را به سه قسمت شمالی ، میانی و جنوبی تقسیم نموده است. وجود شهر «چوارتا» در 15 کیلومتری شهر سلیمانیه، یکی از مهم ترین شاخصه های منطقه به شمار می رود. به طوری که از این شهر می توان به سمت سلیمانیه، سید دکان، مائوت و دیگر شهرهای عراق دسترسی داشت.

بنابراین عملیات والفجر 9 با هدف تصرف شهر سلیمانیه، آماده سازی منطقه برای عملیات بعدی، مقابله با تجمع نیروهای عراق در فاو و به جلو کشاندن عقبه ها و کاهش فاصله نیروهای ایرانی با دشمن در دو مرحله و سه محور اجرا شد.

خلاصه

این عملیات در شامگاه پنجم اسفند ماه 1364 و در ساعت 23:45، در حالی شروع شد که هنوز عملیات والفجر 8 در حال اجرا بود. عملیات با حضور تمامی نیروها در مناطق تعیین شده آغاز شد.

در جناح راست، رزمندگان اسلام پیشروی خود را از محور هزارقله شروع کردند و پس از تصرف ارتفاعات «کوخ نم‌نم»، و انجام مأموریت‌ ایذایی در شمال «موبرا» در خط پدافندی جدید مستقر شدند.

در جناح چپ و در محور ارتفاع «ناصر»، نیروهای ایرانی پس از طی مسافتی دشوار و طولانی، خیلی سریع به هدف مورد نظر رسیدند و ضمن درگیری با نیروهای عراقی موفق شدند در ساعت 00:40 بامداد پایگاه آنها در این محور را ساقط کنند. همچنین، در محور «کوهان» به دلیل وسعت کم منطقه و حضور ضعیف دشمن، اهداف موردنظر تا ساعت 04:30 تأمین گردید.

بعد از موفقیت مرحله اول عملیات، مقرر، عملیات بر روی ارتفاع «کاتو» اجرا شود. این ارتفاع که تقریبا از نیروهای دشمن خالی شده بود در اولین ساعات بامداد روز سوم عملیات تسخیر شد، ولی ارتش عراق موفق شد با تقویت سریع محور عملیاتی و اجرای تک رزمندگان ایرانی را عقب براند. در مقابل رزمندگان اسلام نیز از تلاش خود باز نایستادند و در سمت چپ قله اقدام به تثبیت وضعیت خود نمودند و بدین ترتیب بعد از سه شبانه روز درگیری بالاخره در روز دهم اسفندماه 1364 با تثبیت موقعیت نیروهای ایرانی در این ارتفاع درگیری پایان یافت. روز چهارم عملیات تعدادی از نیروهای ایرانی موفق شدند روی بلندترین قله منطقه، به نام قله کچل که بر شهر سلمانیه اشراف دارد مستقر شدند. اما با بروز مشکلاتی ناشی از وجود حدود یک متر بر و پشتیبانی بسیار ضعیف امکان ادامه حضور میسر نشد.

عملیات والفجر 9، بالاخره در روز 9 اسفند ماه 1364 پایان یافت. استعداد نیروهای ایرانی در این عملیات شامل: قرارگاه نجف اشرف با تیپ مستقل نبی‌اکرم، تیپ ابوالفضل، تیپ بروجردی، تیپ قدس و ویژه شهدا، با پشتیبانی 2 گردان توپخانه از سپاه و 2 گردان توپخانه از ارتش بود. قرارگاه تاکتیکی رمضان نیز با مأموریت تعیین شده، تحت امر قرارگاه نجف بود.

نتایج

مهم ترین دستاورد عملیات والفجر 9 عبارت بودند از: آزادسازی چند پاسگاه مرزی، آزادسازی بخشی از ارتفاعات کانا، شله کوران، تنگه سور، موبرا، ماخلان، کانی ماران، سرو ارتفاعات 1470 و 1489، انهدام یک فروند هواپیما، یک فروند هلی کوپتر، 20دستگاه تانک، 90دستگاه خودرو، 10 قبضه ضد هوایی، مقدار زیادی سلاح سبک و نیمه سنگین، به غنیمت درآمدن مقدار زیادی سلاح سبک و نیمه سنگین و انواع مهمات.

اما پس از پایان عملیات والفجر 9 با وجود این که منطقه گسترده ایی از کردستان عراق به تصرف ایران در آمد و شهر سلیمانیه در برد آتش ایران قرار گرفت . اما طی هفته های بعد نظامی بعثی عراق با ایجاد پاره ایی مشکلات از جمله بمب باران شیمیایی چند روستای کردنشین، نیروهای ایرانی را وادار به عقب نشینی کرد و باعث رزمندگان اسلام به مواضع اولیه خود بازگردند.