عملیات کربلای 10

عملیات کربلای 10 اولین عملیات گسترده در غرب کشور بعد از انتقال میدان اصلی جنگ از جنوب به شمال در جریان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران بود که در روز 25 فروردین 1366 توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در شمال سلیمانیه- ماووت با رمز «یا صاحب الزمان (عج) ادرکنی» طراحی و اجرا شد.

اهداف

هدف از اجرای این عملیات پیشروی در شمال سلیمانیه و تهدید این شهر، پیش روی به سمت سلیمانیه از شمال شرق و اتصال جبهه خودی به منطقه تحت نفوذ اتحادیه میهنی بود.

عملیات کربلای 10 در منطقه ایی طرح ریزی شده بود که به خاطر وجود عواملی نظیر: عوارض حساس، ارتفاعات نسبتاً بلند و صعب‌العبور، فاقد جاده بود و تردد در این مناطق بسیار دشوار به نظر می‌رسید. منطقة عمومی عملیات كربلای 10 در محور بانه - سردشت، از شمال به رودخانه مرزی گلاس، از جنوب به رودخانه آوسیویل، از شرق به سوركوه و از غرب به ارتفاعات گرده‌رش و سپس ارتفاعات عمومی آسوس منتهی می‌شد. البته همین عوازض حساس و ارتفاعات صعب العبور مهم ترین ویژگی و مناسب ترین موقعیت را برای طراحی و اجرای عملیات علیه دشمن را به وجود آورده بود. به طوری که وجود بلندترین كوه منطقه یعنی «گارو» امکان اشراف به كلیه عارضه‌ها و مناطق اطراف را می داد. همچنین وجود درختان مرتفع در دامنه‌ی ارتفاعات، وضعیت برای اختفاء نیروهای پیاده و حتی تحرك و جابجایی آنها در روز را به طور کامل میسر می ساخت.

بنابراین طراحان عملیات تصمیم گرفتند با در نظر گرفتن ویژگی‌های مورد اشاره و با توجه به کمبود استحکامات و موانع در زمین، وسعت عرضی زمین، آرایش دفاعی دشمن كه در جهت عكس محور اصلی حمله قرار داشت و حضور ضعیف دشمن با توجه به گستردگی زمین این مکان را برای اجرای عملیات مناسب بدانند و چهار محور از جمله: ماووت، بسن، تپه های چنکاوی، گوجار و قمیش را برای انجام آن پیش بینی نمایند.

خلاصه

سرانجام عملیات کربلای 10 به صورت عملیات نامنظم در محورهای تعیین شده توسط چهار قرارگاه نجف، حمزه، بدر و رمضان آغاز شد. عملیات ابتدا ساعت 30 بامداد در محور بسن، سپس ساعت 1:30 بامداد در محور قرارگاه نجف و با اندکی تفاوت در محورهای دیگر شروع شد. ساعت 2 بامداد نیروها در تمام محورها به جز محور چنکاوی که به علت بسته شدن گردنه سیر بر اثر بارش برف سنگین یگان‌های عمل کننده نتوانسته بودند کار خود را انجام دهند، به مواضع دشمن حمله کردند. در اولین اقدام عملیاتی قرارگاه رمضان توانست بر روی ارتفاعات گوجار و الاغلو مستقر شده و موضعی را که دشمن در آن حضور جدی نداشت، تصرف نماید.

هرچند نیروهای عراقی با اجرای پاتك و پشتیبانی موفق شدند بعد از ظهر روز اول، ارتفاع گلان را بازپس گیرند، اما با ایستادگی رزمندگان پس از ساعتی مجبور به عقب نشینی شدند. اما دشمن در محورهای گلان، ژ ژاژیله، چنكاوی و بسن همچنان دست به مقاومت می زد و از آنجا که هر یک از این محورها می توانست در آینده رویکردهای خاصی داشته باشد از حساسیت ویژه ایی برخوردار بود. به عنوان مثال؛ محور چنكاوی و ژاژیله نشان دهندة فلش الحاق با قرارگاه رمضان بود و ژاژیله و گلان مقدمه تصرف شهر ماووت به شمار می‌رفتند. محور بسن نیز حركت به سمت چوارتا را نشان می‌داد.

در ادامه عملیات به تدریج در محور بسن، ژاژیله، چنكاوی و محور قرارگاه رمضان، اقدامات تكمیلی صورت گرفت و از آنجا که وجود جاده برای توسعه عملیات و ورود یگان‌های مرحله دوم و پشتیبانی از نیروهای در خط، ضروری به نظر می رسید، رزمندگان اسلام دست به احداث جاده در این مناطق عملیاتی زدند.

برای اجرای مرحله دوم عملیات، دو اقدام اساسی مدنظر قرار گرفت، اول: تكمیل ارتفاع گلان و پیشروی روی ارتفاع قشن. دوم: برقراری الحاق كامل با قرارگاه رمضان. برای این منظور، یگان‌های مرحله دوم وارد عمل شده و موفق شدند ضمن تكمیل ارتفاع گلان، بر روی ارتفاع قشن نیز پیشروی كنند، اما به دلیل كمبود نیرو و ضعف پشتیبانی، ادامه عملیات میسر نشد و پس از 10 روز، عملیات با تصرف اهداف مرحله اول به پایان رسید.

نتایج

مهم ترین ویژگی عملیات کربلای 10، اجرای هم زمان دو تک منظم و نامنظم بود که فرماندهی عملیات منظم را قرارگاه نجف در جبهه ماووت و فرماندهی عملیات نامنظم را قرارگاه رمضان و اتحادیه میهنی کردستان عراق در شمال سلیمانیه به عهده داشت. هرچند الحاق بین دو قرارگاه صورت نگرفت و هدف های عملیات ناقص ماند ولی دستاوردهایی را به دنبال داشت که عبارت بودند از: آزادسازی‌50 روستای‌ منطقه، آزاد سازی ارتفاعات‌ سرلگو، بردهوش، قشن، اسبیدار، کلان و چند ارتفاع‌ دیگر، تحت کنترل درآمدن ‌20 کیلومتر از جاده‌ ماووت‌- سلیمانیه‌ توسط‌ رزمندگان‌ ایرانی‌، انهدام حدود یک‌ فروند چرخبال، انهدام ده‌ها دستگاه‌ تانک‌ و نفربر، انهدام چندین‌ قبضه‌ خمپاره‌انداز، انهدام مقداری‌ سلاح‌ سبک‌ و نیمه‌ سنگین‌. همچنین در این عملیات ‌ 13 گردان‌ و تیپ‌ مستقل‌ دشمن‌ آسیب‌ دیدند و 8 دستگاه‌ تانک‌ و نفربر، چندین‌ دستگاه‌ خودرو و مقداری‌ سلاح‌ و مهمات به غنیمت‌ رزمندگان‌ اسلام‌ درآمد.