نیروگاه هستهای دیمونا
مرکز پژوهشهای هستهای نگو شیمون پرز (عبری: קריה למחקר גרעיני – נגב ע"ש שמעון פרס) یا بهطور غیررسمی نیروگاه هستهای دیمونا، تأسیسات هستهای اسرائیل است که در صحرای نگب و در 13 کیلومتری جنوب شرقی شهر دیمونا قرار دارد.
ساخت این مرکز در سال ۱۹۵۸ آغاز شد و رآکتور آبسنگین آن احتمالاً در فاصله میان سالهای ۱۹۶۲ تا ۱۹۶۴ شروع به کار کرد. اسرائیل ادعا میکند که رآکتور هستهای و تأسیسات تحقیقاتی برای اهداف تحقیقاتی عمومی در علوم اتمی هستند، اما این رآکتور در تولید مواد هستهای برای استفاده در برنامه تسلیحات هستهای اسرائیل نقش داشته است و منجر به تولید اولین سلاحهای هستهای تا سال 1967 شده است.
در آگوست ۲۰۱۸، این مرکز بهنام رئیسجمهور و نخستوزیر پیشین اسرائیل، شیمون پرز، تغییر نام یافت.
تاریخچه
ساخت تأسیسات هستهای دیمونا در سال ۱۹۵۸ با کمک فرانسه طبق توافقنامههای پروتکل سور آغاز شد. این مجموعه به صورت مخفیانه و خارج از بازرسیهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی ساخته شد. هنگامی که جامعه اطلاعاتی ایالات متحده در اوایل دهه ۱۹۶۰ هدف از این سایت را کشف کرد، آمریکا از اسرائیل درخواست کرد که با بازرسیهای بینالمللی موافقت کند. اسرائیل موافقت کرد، اما به شرطی که از بازرسان ایالات متحده، به جای آژانس بینالمللی انرژی اتمی، استفاده شود و اسرائیل از قبل از همه بازرسیها مطلع شود. طبق اسناد، اسرائیل در ژانویه ۱۹۶۵ دیمونا را به روی بازرسی ایالات متحده گشود. از آنجا که اسرائیل از برنامه بازدید بازرسان مطلع بود، توانست با نصب دیوارهای کاذب موقت و سایر وسایل قبل از هر بازرسی، تولید مخفیانهی سلاحهای هستهای را پنهان کند و بازرسان را فریب دهد. بازرسان در نهایت به دولت ایالات متحده اطلاع دادند که بازرسیهای آنها به دلیل محدودیتهای اسرائیل در مورد مناطقی از تأسیسات که میتوانند بازرسی کنند، بیفایده است. در نهایت بازرسیها را در سال 1969 متوقف شد.