والیبال

والیبال یکی از رشته‌های ورزشی است که در زمینی به طول 18 و عرض 9 متر انجام می‌شود. زمین والیبال به وسیله دو میله عمودی ( به ارتفاع 243 سانتی متر) و یک تور( به عرض از وسط دو قسمت شده و به دو مربع 9 در 9 تقسیم می‌شود. دو تیم 6 نفره در دو سوی زمین، بر مبنای قوانین و مقررات خاص والیبال با هم به رقابت می‌پردازند. اصلی‌ترین قانون والیبال این است که دو تیم باید تلاش کنند توپ را در زمین حریف فرود آورند.

نمایی از یک مسابقه والیبال

مسابقه والیبال در 5 ست یا دست انجام می‌شود و تیمی که در 3 ست از 5 ست موفق شود، پیروز میدان است.

واژه والیبال ( Volleyball) از دو بخش تشکیل شده؛ والی به معنی شلیک متوالی یا رگبار و بال به معنی توپ یا گلوله است و اشاره به حرکت سریع و گلوله وار و مکرر توپ در زمین بازی دارد.

تاریخچه

در سال ۱۸۹۵ شخصی با نام ویلیام مورگان در آمریکا برای اولین بار والیبال را ابداع کرد و نام آن را مینونت نهاد. والیبال امروزی نسبت به آنچه مورگان ابداع کرد تغییرات زیادی داشته است. این ورزش به مرور به باقی کشورها رسید و به عنوان یک رشته ورزشی رسمی شناخته شد. در بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۶۰ برای اولین بار رشته والیبال نیز به رشته‌های حاضر در مسابقات اضافه شد.

قوانین

قوانین والیبال متعدد و پیچیده هستند. اما به طور کلی می‌توان این اصول را برای انجام یک رقابت والیبالی برشمرد:

بازی والیبال با سرویس تیم شروع کننده بازی از پشت خط عرضی زمین آغاز می‌شود. توپ با ضربه سرویس باید از روی تور عبور کرده و وارد زمین حریف شود. تیم دریافت کننده باید با یک تا سه ضربه، توپ را به زمین تیم مقابل وارد کند.

تیم ملی والیبال ایران

هر بازیکن فقط می‌تواند یک ضربه به توپ بزند و دو ضربه متوالی به توپ توسط یک بازیکن خطا محسوب می‌شود. تیمی که موفق به فرود آوردن توپ در زمین حریف شود، یک امتیاز دریافت می‌کند.

خروج توپ از خط‌های طولی و عرضی زمین یکی دیگر از خطاهای والیبال به نام اوت است.

بازیکن والیبال نباید توپ را در دست نگه دارد و فقط می‌تواند یک ضربه آنی به توپ بزند. مکث و توقف توپ در دستان بازیکن خطای حمل توپ محسوب می‌شود.

بازیکنان هردوتیم نباید با تور برخورد کنند لمس و تماس نوار بالایی تور خطای تور ست. همچنین عبور پای بازیکنان از خط جدا کننده دو زمین خطا محسوب می‌شود.

علاوه بر این قوانین، هر تیم یک چرخش تیمی خاص دارد که رعایت اصول آن چرخش ضروری و اشتباه در انجام آن یک خطای تیمی است. هر بازیکن نیز بسته به وظایفه‌اش در زمین، قوانین شخصی مربوط به پست خود را دارد که در صورت تخطی از آن قوانین، دچار خطای فردی می‌شود. هر خطا، منتج به دریافت یک امتیاز برای تیم حریف می‌شود.

خطاهای والیبال

1. در هنگام زدن سرویس، اگر پای بازیکن روی خط قرار گیرد، خطا محسوب می‌شود.
2. اگر در هنگام زدن اسپک یا دفاع یا دادن پاس، پای بازیکن به‌طور کامل از خط وسط زمین عبور کند، خطا محسوب می‌شود.
3. برخورد بازیکن به7 سانت بالای تور والیبال به هر شکل، خطا محسوب می‌شود.
4. اگر هنگام پاس دادن، دریافت توپ، اسپک زدن یا رد کردن توپ به سمت زمین مخالف، توپ از یک دست یا هر دو دست با مکث رها شود، خطا است (حمل توپ تلقی می‌شود). همچنین اگر منطقه توپ شناور به هنگام اسپک با مکث و کنترل تعویض شود خطا است (حمل توپ تلقی می‌شود).
5. آنتن موجود در طرفین بالای تور، محدوده تور را مشخص می‌کند و اگر توپ به آنتن بالای تور یا خط فرضی ادامه آنتن برخورد کند خطا می‌باشد و توپ برای سرویس زدن به تیم مقابل داده می‌شود.
6. توپ سرویس، دفاع روی تور ندارد، مگر اینکه توپ سرویس در نقطه‌ای پایین‌تر از نوار سفید رنگ بالای تور که هفت سانتی‌متر است، دریافت شود.
7. اگر توپ از روی تور رد شده باشد رد محسوب می‌شود و برخورد دست به توپ خطا است. (به عنوان مثال توپ از لبه تور جدا شده در زمین تیم الف باشد و بازیکن تیم ب به توپ ضربه بزند یا آن را لمس کند).
8. زننده سرویس پس از سوت داور ۸ ثانیه فرصت دارد سرویس بزند. در غیر این صورت و اتلاف وقت، خطای ۸ ثانیه محسوب می‌شود.
9. اگر یک بازیکن، دوباره پی در پی به توپ ضربه بزند خطای دو ضرب محسوب می‌شود.
10. اگر تیمی بیش از سه بار به توپ ضربه بزند، خطای چهار ضرب محسوب می‌شود.
11. اگر بدون جدا شدن توپ از دست، سرویس زده شود، خطا محسوب می‌شود. به این معنی که ابتدا باید توپ از دست جدا شود و سپس به آن ضربه زده شود.
12. بستن مسیر دید تیم دریافت‌کننده سرویس، از سوی بازیکنان تیم زننده سرویس، غیرقانونی است و خطا محسوب می‌شود. (بازیکنان تنها مجاز به بالا آوردن دست‌ها تا حدود قد خود هستند).

وظایف بازیکنان والیبال

• لیبرو: ۱- دریافت سرویس ۲- توپ‌گیری ۳- ارسال پاس برگشتی (نکته: لیبرو حق پاس با پنجه در منطقه یک سوم ندارد فقط در این منطقه با ساعد حق پاس دارد)، هر تیم حق استفاده از دو بازیکن در پست لیبرو را دارد.
• پاسور (ستر) (حداقل قد: ۱۸۰): ۱- ارسال پاس مناسب از نظر تکنیکی و تاکتیکی ۲- دفاع روی تور ۳- سرویس ۴- توپ‌گیری ۵- انداختن جای خالی هنگامی که جزو سه نفر جلو است.
• پشت خط زن (قطر پاسور) (حداقل قد: ۲۰۵): ۱-اسپک ۲- دفاع روی تور ۳- سرویس ۴- توپ‌گیری ۵- دریافت سرویس
• دریافت‌کننده بیرونی (قدرتی زن) (حداقل قد: ۱۹۰)(اسپکر): ۱- دریافت سرویس ۲- اسپک ۳- دفاع روی تور ۴- سرویس ۵- توپ‌گیری ۶- حمله
• مدافع وسط (سرعتی زن) (حداقل قد: ۲۰۵): ۱-اسپک سرعتی ۲- دفاع روی تور ۳- سرویس ۴- فریب دادن دفاع حریف ۵- توپ‌گیری

کنفدراسیون‌ها

فدراسیون بین‌المللی والیبال یا به اختصار اف‌آی‌وی‌بی (FIVB)، کنفدراسیون بین‌المللی ورزش‌های والیبال، والیبال ساحلی و والیبال چمنی است که در سال ۱۹۴۷ (میلادی) در پاریس، فرانسه تشکیل شد و هم‌اکنون ۲۲۰ کشور عضو آن هستند. مقر فدراسیون بین‌المللی والیبال در لوزان، سوئیس واقع شده‌است. بیش از پنج کنفدراسیون قاره‌ای در ریاست اف‌آی‌وی‌بی هستند:

•     کنفدراسیون والیبال آسیا (AVC) در آسیا و اقیانوسیه
•     کنفدراسیون والیبال آمریکای جنوبی (CSV) در آمریکای جنوبی
•     کنفدراسیون والیبال آفریقا (CAVB) در آفریقا
•     کنفدراسیون والیبال اروپا (CEV) در اروپا
•     کنفدراسیون والیبال آمریکای شمالی مرکزی و کارائیب (NORCECA) در شمال، آمریکای مرکزی و کارائیب