پروتئین
پرُوتِئین (به انگلیسی: protein) از جمله مهمترین اجزای بدن است که نقش‌های بسیار حیاتی و مهمی در بدن را دارد. این مواد از توالی زنجیره‌های آمینواسیدی تشکیل شده‌اند که براساس نوع پروتئین، تعداد این آمینواسیدها می‌تواند تا چند هزار نیز برسد. پروتئین‌ها طبق نوع و محل حضورشان عملکرد متفاوتی دارند، که در ادامه به برخی از آن ها اشاره می‌کنیم.
uبرای تمامی ژن‌ها، تولید یک مولکول RNA یا یک مولکول پروتئین نقطه نهایی بیان ژن است. پروتئین‌هاي حاوی توالی‌های متفاوت آمینو اسیدی با ارائه ویژگی‌های شیمیایی کاملا متفاوتی نقش‌های متنوعی ایفا مي‌کنند.
پروتئین‌های ساختاری
مانند کلاژن که در استخوان، تاندون و غضروف مهره‌داران ديده مي‌شود و 20% از ماده خشک اسکلت را تشکیل می‌دهند. استخوان‌ها بدون بخش کلاژنی خود شکننده بوده و قادر به تحمل وزن بدن نمی‌باشند. کراتین نيز جز پروتئين‌های ساختاری است که علاوه بر مو و پَر جزء اصلی اسکلت خارجی (exoskeleton) بندپايان مانند خرچنگ‌ها نيز است.
پروتئین‌های انقباضي
دارای توالی‌هایي از آمینواسیدها هستند که به آن‌ها خاصیت انعطاف پذیری می‌دهد. آن‌ها با تغییر دادن شکل خود سازواره را قادر به حرکت مي‌کنند. پروتئین عضلانی میوزین پروتئینی انقباضی است و دينيين که در تاژک‌داران و مژه‌دارن وجود دارد.
آنزیم‌ها
پروتئین‌هایی هستند که براساس توالی آمینو اسیدی‌شان قادر به کاتاليز بسیاری از واکنش‌های سلولی مي‌شوند که حاصل آن آزاد یا ذخيره‌شدن انرژی و تولید ترکیبات جدید است.
پروتئین‌هاي ترابری
اين پروتتين‌ها مسئول حمل ترکيبات به سراسر بدن هستند. از جملة مهمترین اين‌ها در پستاندارن هموگلوبین است که وظیفه حمل اکسیژن در جریان خون را برعهده دارد. سرم آلبومین نيز اسیدهای چرب را در خون جابه‌جا می‌کند.
پروتئين‌هاي ذخيره‌ای
مولکول‌ها را براي استفاده بعدي سازواره ذخيره می‌کنند. ovalbumin که اسیدهای آمينه را در سفیده تخم مرغ و فريتين آهن را در کبد ذخیره می‌کند.
پروتئين‌هاي محافظ
موجب حفاظت در برابر عوامل عفونی و زخم‌ها مي‌شوند. برای مثال در پستانداران ایمنوگلوبین‌ها و ديگر پادتن‌ها که با مولکول‌های خارجی (مانند پروتئین‌های سطح یک ویروس مهاجم) کمپلکس تشکیل می‌دهند. ترومبین و سایر اجزاء خوني مرتبط با سازوکار لخته شدن خون نیز از این دسته هستند.
پروتئین‌های تنظیم‌کننده
فعالیت سلولي را کنترل می‌کنند. مانند هورمون انسولین که متابولیسم گلوکز در مهره‌داران را تنظیم می‌کند. همچنین دو هورمون سوماتوستاتین و سوماتوتروپین نیز جزو این دسته از پروتئین‌ها هستند. هورمون‌ها پروتئین‌های فراسلولی هستند و اگرچه درون سلول ساخته می‌شوند به خارج از سلول و قسمت‌های مختلف بدن رفته و پیام تنظیمی خود را به سلول‌های دیگر انتقال می‌دهند. گاهی پیام این است که ژن‌های خاصی خاموش و دسته‌ای دیگر از ژن‌ها روشن شوند.