یاتاقان
یاتاقان به قطعه‌ای در موتور گفته می‌شود که بین میل لنگ و دسته پیستون قرار گرفته است. زمانی که دو قطعه فلزی روی هم قرار می‌گیرند حرکت و اصطکاک ایجاد شده بین آن دو باعث خرابی، شکستگی و پوسیدگی می‌شود، در این شرایط از یاتاقان استفاده می‌کنند تا حرکت میان آن را تسهیل کرده و اصطکاک را به حداقل برساند.
تاریخچه
پیش از اختراع چرخ و در ابتدای تمدن بشر، مفهوم یاتاقان شکل گرفته بود. انسان‌ها فهمیده بودند که قرار دادن کنده‌های درخت در زیر اجسام سنگین، کشیدن آنها را آسان‌تر می‌کند. شاهد این ادعا در نقاشی‌های روی دیواره غارها دیده می‌شود. بعدها در نقاشی‌های مربوط به مراحل ساخت اهرام مشاهده شد که مصریان سنگ‌های بزرگ را این‌گونه حمل می‌کردند. ارشمیدس (Archimedes)، دانشمند یونانی، راز استفاده از اهرم را کشف کرد.
شاید او بود که متوجه شد چرخی با قطر بزرگ که روی میله‌ای با قطر کوچک سوار است، اصطکاک بسیار کمی دارد. حتی بعدها از مایعات گوناگونی برای نرم‌تر کردن این یاتاقان‌ها استفاده شد. چیزی که امروز به عنوان روغن‌کاری شناخته می‌شود. لئوناردو داوینچی (Leonardo da Vinci) در لابه‌لای طراحی‌های خود از اولین هلیکوپتر، طرحی از یاتاقان را کشید که در شکل زیر مشاهده می‌کنید. با ظهور روش‌های شکل‌دهی فلزات در ابتدای عصر صنعتی، مشخص شد که یاتاقان‌های فولادی از یاتاقان‌های چوبی و برنزی بهتر عمل می‌کنند.
وظایف
حال که با یاتاقان آشنا شدیم، به‌راحتی می‌توانیم از وظایفی که در موتور خودرو بر عهده دارد آگاه شویم. با توجه به مواردی که بیان شد، وظایف یاتاقان شامل روان‌سازی حرکت میل‌لنگ و شاتون، کاهش اصطکاک بین میل‌لنگ و شاتون و جلوگیری از آسیب دیدن و خوردگی این قطعات مهم، جلوگیری از برخورد میل‌لنگ و پیستون و آسیب دیدن آنها، جلوگیری از لرزش و سروصدای قطعات مکانیکی و محکم نگه داشتن قطعات در کنار هم خواهد بود.
- جلوگیری از برخورد پیستون و میل‌لنک و ایجاد آسیب به هریک و یا خوردگی آنها در اثر این برخوردها و همچنین کاهش اصطکاک بین این دو.
- کاهش اصطکاک بین شاتون و میل‌لنگ، جلوگیری برخورد و ضربه به آنها و آسیب‌های ناشی از این برخورد و خوردگی‌های احتمالی.
- تنظیم لقی میل‌لنگ و شاتون‌ها و تضمین حرکت روان آنها.
انواع
- یاتاقان‌های ثابت
- یاتاقان‌های متحرک
- یاتاقان لغزشی
- یاتاقان غلتشی