بلع
بلع به فرایند فروبردن غذا از دهان به معده گفته میشود. این عمل با حرکت لقمهٔ جویدهشده به داخل حلق توسط زبان آغاز میشود. در این فرایند، نرمکام، عضلات حنجره، اپیگلوت، حلق و اسفنکتر فوقانی مری به صورت هماهنگ عمل میکنند تا غذا بدون وارد شدن به مسیر تنفسی وارد مری شود. هنگام بلع، زبان توده غذا را به عقب دهان و داخل حلق میراند. پس از رسیدن غذا به حلق، عمل بلع به شکل غیرارادی انجام میشود.
در فارسی دری و پهلوی، واژه "اوباریدن" به معنای بلعیدن است و هنوز در برخی گویشها کاربرد دارد.
اختلال بلع
فردی که در بلع مایعات یا جامدات یا هر دو مشکل دارد، دچار دیسفاژی یا اختلال بلع است. این ناتوانی ممکن است به صورت کامل یا نسبی بروز کند.
مراحل طبیعی بلع
عمل بلع بهطور طبیعی شامل مراحل زیر است:
- مرحله دهانی: غذا جویده و با بزاق ترکیب میشود و برای ورود به حلق آماده میگردد.
- مرحله حلقی: غذا توسط عضلات زبان و عقب دهان به حلق وارد میشود.
- مرحله مروی: غذا به مری منتقل میشود.
علائم اختلال بلع
بیمار اولین فردی است که وجود اختلال بلع را تشخیص میدهد. در مورد کودکان، این مشکل معمولاً توسط والدین گزارش میشود. علائم اختلال بلع شامل کاهش یا از بین رفتن رفلکس سرفه است. از آنجا که سرفه واکنش دفاعی حنجره برای جلوگیری از ورود غذا به ریهها است، فقدان این رفلکس بیمار را در معرض آسپیراسیون (ورود غذا به ریهها) قرار میدهد.
یکی دیگر از علائم، باقی ماندن غذا در دهان یا حلق پس از بلع است. برخی بیماران از کاهش ترشحات بزاق شکایت دارند، که منجر به گیر کردن ذرات خشک غذا در دهان میشود، زیرا این ذرات بدون ترکیب با بزاق باقی میمانند.