تریاک
تریاک (Opium) یک ماده مخدر طبیعی است که از شیرۀ گیاهی به نام خشخاش به دست می‌آید. لاغری و کاهش وزن شدید، روان پریشی و تغییر شکل مغز، از علائم و عوارض مصرف تریاک است.
ماده مخدر تریاک، از جمله مواد اعتیاد آور پر مصرف است که خیل عظیمی از افراد معتاد را به کام مرگ کشانده است. Opium را می‌توان یکی از قدیمی‌ترین مخدرهای طبیعی در سطح دنیا شمرد. به همین دلیل، نسبت به سایر دخانیات، شناخته شده‌تر است. بر همین اساس که اغلب مردم، حتی افرادی که با مصرف کنندگان تریاک در تماس نیستند نیز به طور نسبی با این ماده و مشتقات آن آشنا هستند. در این بین باورهای نادرستی نیز از نسل‌های پیشین درباره تریاک به وجود آمده است که موجب تشدید مصرف آن در جوامع گشته است. برای اینکه بتوانید از اعتیاد به تریاک در امان باشید و یا عزیزان خود را از آن دور کنید، لازم است اطلاعات کافی در مورد این مخدر داشته باشید.
تاریخچه
خشخاش یکی از انواع گیاهان آسیای صغیر می‌باشد که دارای تاریخچه طولانی است. باید بدانیم که استفاده از این گیاه مخدر به دوران سومریان باز می‌گردد. شواهد مصرف این گیاه از ۲۵۰۰ سال پیش وجود دارد و به آن یک گیاه شادی بخش اطلاق می شده است. در نوشته‌های باستانی ۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح نیز استفاده از گل خشخاش رواج داشته است. زنان مصری از شربت تریاک برای کاهش خشم و تسکین دردهای خود استفاده می کرده اند. در همین رابطه، بقراط برای درمان دردهای جسمی و اسهال از آن استفاده می کرده و پزشکان برجسته و شناخته شده ای مانند ابوعلی سینا و زکریای رازی نیز از تریاک برای تسکین درد بیماران خود استفاده می‌کرده‌اند. از اوایل قرن هفدهم نیز مصرف و کشیدن تریاک در چین رواج پیدا کرده است. از قرن هجدهم ماده مخدر تریاک راه خود را به سوی اروپا و آمریکای شمالی نیز باز کرد و تبدیل به یکی از اقلام تجاری مهم در آسیای شرقی شد. اما گسترش این ماده مخدر و عوارض مخربی که برای مصرف کنندگان ایجاد می کرد، باعث شد تا کم کم روند ترک تریاک و مبارزه با آن و جلوگیری از مصرف این ماده مخدر در کشورهای مختلف ایجاد شود.
علائم اعتیاد به مصرف تریاک
با گذر زمان علائم و نشانه‌های اعتیاد در فرد ظاهر می شود و می توان این علائم را به دو نوع مختلف جسمانی و رفتاری تقسیم بندی نمود:
علائم جسمانی
اثر سوختگی بر روی نوک انگشتان، اثر تزریق بر دست ها و پاها
حالت تهوع و استفراغ
تعرق بیش از حد
تب و لرز
بی خوابی و بی اشتهایی
خمیازه کشیدن و خواب آلودگی
گیجی و منگی
مشکلات بینایی
کاهش تنفس و مشکلات تنفسی
تنگ شدن مردمک چشم
کاهش تمایلات جنسی
علائم رفتاری
تغییرات ظاهری مانند کاهش وزن بی دلیل و ظاهر آشفته و ژولیده
افت تحصیلی و شغلی و عدم مسئولیت پذیری در امور
ناتوانی در تمرکز کردن بر روی کارها
درخواست کردن مکرر پول به دلایل مختلفی از اطرافیان
خود کم بینی، کاهش اعتماد به نفس و عزت نفس فرد
احساس غمگینی و افسردگی زیاد
انزوا و گوشه گیری
بی قراری و تحریک پذیری
اثرات اعتیاد به تریاک بر مغز
تریاک هم مانند سایر مواد مخدر بر روی مغز و سیستم عصبی اثرات منفی می گذارد و باعث می شود تا عملکرد بسیاری از مراکز مغز سرکوب شود و بسیاری از واکنش ها کند شوند به طور مثال افرادی که تریاک و مواد افیونی استفاده می کنند دچار کاهش ضربان قلب، افت فشار خون و سطحی شدن تنفس می شوند.
به همین دلیل اگر بیش از اندازه از این ماده استفاده شود و یا به همراه مواد تضعیف کننده دستگاه سیستم عصبی مرکزی مورد استفاده قرار گیرد عواقب و آسیب های بسیاری به همراه خواهد داشد که از آن می توان به کاهش سطح هشیاری، بروز اغما و مرگ اشاره نمود.
اعتیاد چندگانه به تریاک و سایر مواد مخدر
در بسیاری از موارد افرادی که تریاک استفاده می کنند به مرور زمان به سمت مواد مخدر دیگری نیز کشیده می شوند و علل و عوامل مختلفی باعث می شود تا مشکلات این چنین برای آن ها به وجود آید که از جمله مهم ترین این عوامل و نشانه ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
ایجاد اثر تحمل و نیاز به مواد مخدری دارند که مورفین‌های بیشتری داشته باشد و برای آن ها احساس تسکین دهندگی و مسکن شدن را به همراه داشته باشد.
گرایش به مواد مخدری که شادی آور هستند و اثرات رخوت زایی و افسردگی در فرد به وجود می آید به دلیل استفاده از مواد افیونی
گرایش به سایر مواد مخدر برای این که با آثار و عوارض جنسی ناشی از ممصرف تریاک جلوگیری کنند و با آن مقابله کنند.
گرایش به سایر مواد مخر افیونی برای این که اثرات مضاعفی را تجربه کند.
مشتقات تریاک
ماده مخدر تریاک دارای مشتقات قلیایی و آلکالوئید مختلفی است که مهمترین آنها عبارتند از :
مرفین
کدئین
متادون
نارکوتین
تبائین
نارسئین
تمامی این مشتقات در گروه‌های قلیایی و آلکالوئید قرار دارند و مصارف پزشکی مختلفی دارند. این مشتقات برای تسکین دردهای جسمی و روانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما در بسیاری از موارد، افراد مبتلا به سوء مصرف این گونه مواد می شوند و مصارف پزشکی آنها از بین رفته و به یک اعتیاد پیشرونده تبدیل می گردد. اما مشتقات تریاک تنها به این موارد خلاصه نمی شود. در حقیقت این ماده مخدر علاوه بر به شکل خام یا پرورده شده که مورد استفاده قرار می گیرد، در اشکال و فرم های دیگری مانند سوخته تریاک و شیره تریاک نیز تولید شده و مورد استفاده قرار می گیرد.
سوخته تریاک
پس از مصرف تدخینی یا همان دودی تریاک با وافور، ماده‌ای بر جای می ماند که به رنگ قهوه ای سوخته می باشد که به آن اصطلاحاً سوخته تریاک اطلاق می شود. این ماده را معمولاً با آب حل کرده و یک شربت بنفش رنگ از آن تولید می‌کنند و آن را مورد استفاده قرار می‌دهند.
شیره تریاک
با استفاده از سوخته تریاک و حل کردن و جوشاندن آن محلولی به دست می‌آید که با حرارت دادن بیشتر آن ماده ای خمیری، سفت و غلیظ به رنگ قهوه‌ای روشن تولید می‌شود که اصطلاحاً به آن شیره می گویند. این ماده از تریاک بسیار اعتیاد آورتر بوده و به صورت تدخینی یا خوراکی مورد استفاده قرار می گیرد.
نحوه مصرف
این ماده مخدر را به روشهای مختلف مورد استفاده قرار می دهند، اما مهمترین روشهای آن که رواج بیشتری دارد عبارت است از :
روش تدخینی
روش خوراکی
روش تزریقی
در روش دودی یا تدخینی تریاک به وسیله وافور و یا ابزاری مانند سیخ و سنجاق یا قلیان که به صورت دست ساز تهیه می‌شود مورد استفاده قرار می گیرد. یکی دیگر از روش های مصرف تریاک، روش های خوراکی آن است که آن را در آب یا چای حل کرده سپس می نوشند. روش تزریقی این ماده مخدر مانند انواع مواد مخدر تزریقی دیگر، با آب حل کرده و حرارت می‌دهند، سپس با استفاده از پنبه یا اسفنج آن را در سرنگ کشیده و داخل رگ تزریق می کنند.
عوارض تریاک
تریاک دارای عوارض و تاثیرات مختلفی در افراد مصرف کننده است. این ماده فرد را از لحاظ جسمی و عصب شناختی تحت تاثیر قرار می‌دهد. اما مهمترین تاثیراتی که مصرف این ماده مخدر بر افراد می گذارد، در چند دسته طبقه بندی می شوند که در ادامه به تشریح و توضیح بیشتر آن ها خواهیم پرداخت.
ایجاد وابستگی جسمی
مصرف این ماده مخدر باعث ایجاد وابستگی شدید جسمی می شود و هنگامی خود را بروز می دهد که فرد پس از بارها مصرف مکرر بدن خود را در معرض مواد شیمیایی موجود در تریاک قرار داده باشد. هنگامی که مصرف این ماده به صورت ناگهانی متوقف می شود، علائم محرومیت و ترک اعتیاد بروز پیدا می کنند که مهمترین آنها تهوع، درد عضلانی، لرز و تعریق می باشد. وابستگی به ماده مخدر تریاک باعث می‌شود تا فرد در فواصل زمانی حداکثر ۱۲ ساعته مجبور به استفاده از این ماده شود که دلیل آن وجود اضطراب شدید و علائم محرومیت جسمی می باشد.
ایجاد تحمل
یکی دیگر از عوارض مصرف تریاک ایجاد تحمل و مقاومت بدن در مقابل این ماده مخدر است. این پدیده هنگامی رخ می‌دهد که بدن فرد در ازای مصرف مقداری از این ماده مخدر پاسخی ارائه می دهد و باعث احساس لذت در فرد می گردد. اما هرچه روند مصرف تریاک ادامه پیدا می‌کند، بدن نسبت به ورود این ماده مقاومت پیدا کرده و فرد مجبور است برای تجربه احساسات خوشایند قبلی، میزان بیشتری از این ماده مخدر را مصرف کنند. به همین ترتیب به شکل تصاعدی وابستگی و اعتیاد افزایش پیدا کرده و فرد مجبور است مواد بیشتری مصرف نماید.
وابستگی ذهنی و روانشناختی
یکی از مهمترین پیامدها و عوارض مصرف تریاک، وابستگی شدید ذهنی و روانی است. افراد پس از مبتلا شدن به این ماده مخدر از لحاظ روانی به شدت وابسته شده و تمایل شدیدی به مصرف آن پیدا می کنند. اعتیاد روانی به تریاک دارای قدرت بسیار بالایی است و فرد به هیچ وجه نمی‌تواند بر ولع مصرف غلبه نماید. این نوع از وابستگی روانی حتی پس از ترک جسمی و قطع مصرف ماده مخدر همچنان ادامه پیدا می‌کند و یکی از مهمترین دلایل روانی بازگشت به اعتیاد محسوب می گردد. به همین دلیل برای ترک تریاک باید در مرکز ترک اعتیاد اهواز به عنوان بهترین و مجهزترین مرکز ترک اعتیاد آنلاین کشور تحت نظارت و مراقبت دائمی متخصصین ترک اعتیاد قرار بگیرید تا علاوه بر ترک جسمی ماده مخدر، از نظر روحی و روانی نیز تحت درمان قرار گرفته تا وسوسه‌های شدید مصرف مجدد در شما متوقف گردد.
تشخیص مصرف تریاک توسط افراد
مصرف این ماده مخدر باعث حالت تهوع و استفراغ در افراد می گردد. فردی که از این ماده مخدر استفاده می‌کند از لحاظ جسمی و روانی تحت تاثیر آن قرار می گیرد. به طور مثال مردمک های چشم به شدت تنگ شده، نبض و ضربان قلب کند می‌شود و فشار خون پایین می‌آید. به دنبال این وضعیت ها و حالات بدنی فرد احساسات خوشایندی مانند گرمی، لذت و آرامش را تجربه می کند. برخی از مهمترین علائمی که در افرادی که تریاک مصرف می کنند عبارتند از :
تعریق زیاد
تکرار ادرار
کاهش اشتها
تهوع و استفراغ
ناتوانی در تمرکز
اختلال در بینایی
خواب آلودگی زیاد
ناهماهنگی حرکتی
شنگولی و سرحالی
فقدان درد یا استرس
کاهش تحریکات جنسی
خارش نقاط مختلف پوست
احساس گسستگی عاطفی
دگرگون شدن خلق و فرایندهای اخلاقی
عوارض کوتاه مدت مصرف تریاک
تریاک مانند انواع دیگر مواد افیونی دارای اثرات کوتاه مدت می باشد و پس از مصرف، علائم و عوارض آن بروز پیدا می‌کنند. برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
خشکی دهان
تهوع و استفراغ
کاهش فشار خون
کاهش احساس درد
تغییرات رفتاری یا روانی
سنگینی دست و پا و رخوت
افت عملکرد شغلی و اجتماعی
انقباض عضلات صاف حلب و مجاری
انقباض مردمک
احساس گرما، گرگرفتگی و خارش بینی
عوارض طولانی مدت مصرف تریاک چیست؟
این ماده مخدر علاوه بر عوارض کوتاه مدت دارای عوارض طولانی مدت متعددی می باشد که مهمترین آن ایجاد وابستگی شدید ذهنی و جسمی در افراد می باشد. اما عوارض دیگری نیز ایجاد می‌کند که عبارتند از :
کاهش علایق و انگیزه‌ها
بی‌حسی و عدم تعادل بدنی
آسیب‌های ریوی، کبدی و کلیوی
کاهش فعالیت روده‌ها و یبوست مزمن
بی اشتهایی و سوء تغذیه و کاهش وزن
به‌هم خوردن دوره‌های قاعدگی در زنان
ایست تنفسی و مرگ به دنبال مصرف زیاد
کاهش میل جنسی و اختلال نعوظ در مردان
خارش و تیره شدن رنگ پوست، تیرگی لب‌ها، کهیر
پایین آمدن سطح سلامت به علت بی‌توجهی به وضعیت بهداشتی و مراقبت های فردی
تغییر ساعت خواب و بیداری، بی‌خوابی هنگام شب و خواب آلودگی و چرت زدن در طول روز
تضعیف دفاع بدن در مقابل بیماری‌ها و احتمال ابتلا به عفونت‌های ویروسی مثل ایدز، هپاتیت، عفونت‌های پوستی و آبسه
درمان‌های غیر پزشکی در ترک تریاک
همانطور که می دانیم برای ترک اعتیاد روشهای مختلفی وجود دارد که برخی از آنها کاملاً غیر پزشکی و غیر استاندارد هستند. استفاده از این روش ها مورد تایید درمانگران اعتیاد نیست. در حقیقت تنها روش ترک اعتیاد مورد تایید متخصصین، استفاده از روش های بستری میان مدت در مرکز ترک اعتیاد می باشد. برخی از مهمترین روشهای غیر استاندارد و غیر پزشکی عبارتند از : ترک اعتیاد با داروهای گیاهی، ترک اعتیاد با اسپند.
ترک اعتیاد تریاک با داروهای گیاهی
یکی از رایج ترین روش های ترک اعتیاد استفاده از داروهای گیاهی است که به دلیل شباهت ساختاری با مخدرها خود باعث اعتیاد شده و هیچ کمکی به ترک اعتیاد افراد نکرده بلکه برعکس باعث اعتیاد جدیدی نیز می شوند.
ترک اعتیاد تریاک با اسپند
از روشهای دیگر درمان‌های غیر پزشکی ترک اعتیاد استفاده از اسپند می باشد که البته هیچ توجیه علمی و پزشکی ندارد و باعث تشدید علائم ترک اعتیاد در افراد شده و فرد را در شرایطی قرار می‌دهد که دردهای او به شدت افزایش پیدا کرده و ولع مصرف افزایش پیدا می‌کند.