پلاسما: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'ه' به 'ه') |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
* شعله‌های بسیار داغ | * شعله‌های بسیار داغ | ||
=== پلاسمای | === پلاسمای ستارهای === | ||
* ستاره‌ها | * ستاره‌ها | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۰ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۵۴
پلاسما (به انگلیسی: Plasma) یکی از چهار حالت اصلی ماده است. ماده می‌تواند در سه حالت جامد، مایع یا گاز وجود داشته باشد. واقعیت این است که می‌توان حالت‌های دیگری را نیز برای ماده قائل شد.
ما در سیاره‌ای زندگی می‌کنیم که در لایه‌ای از گاز قرار گرفته است. این گاز، ترکیبی از اکسیژن و نیتروژن محسوب می‌شود. اگر از سطح زمین فاصله بگیریم، شرایط جوی بسیار متفاوت خواهد بود. در فاصله‌ای حدود ۸۰ کیلومتر بالاتر از جو زمین، ترکیب اصلی اتمسفر به صورت مخلوطی از بار‌های مثبت و منفی است. در حقیقت در این فاصله از زمین ساختار جو، به صورت یونیزه درآمده است.
ساختار یونیزه به ترکیبی اشاره دارد که در آن، ذرات باردارِ مثبت، منفی و خنثی به صورت مخلوط کنار هم قرار گرفته باشند. به این حالت از ماده، «پلاسما» (به انگلیسی: Plasma) گفته می‌شود. معمولا پلاسما را به عنوان حالت چهارم ماده می‌شناسند. بسیاری از ستاره‌شناسان معتقدند پس از انفجار بزرگ یا بیگ بنگ، در ابتدا این حالت از ماده تشکیل شده است.
نحوه ایجاد
به منظور ایجاد حالتِ پلاسما، بایستی به اتم‌های یک ماده انرژی تزریق شود. این انرژی می‌تواند به شکل‌های مختلفی از جمله گرمایی، الکتریکی یا نور باشد. اگر انرژی وارد شده به ماده به اندازه کافی زیاد نباشد، پلاسما به حالت خنثی اولیه باز خواهد گشت.
اگر به ارتفاع بیشتری برویم، بخش بسیاری از اتمسفر را ترکیبات یونی تشکیل می‌دهند. ۹۹ درصد از مواد تشکیل دهنده کیهان به صورت پلاسما است.
عمدتا پلاسما به صورت طبیعی ایجاد می‌شود. البته در آزمایشگاه نیز این حالت از ماده را می‌توان ایجاد کرد. معمولا از پلاسمای مصنوعی در فرآیند‌های تولید سطح و لایه نشانی استفاده می‌کنند.
انواع
در حالت کلی سه نوع پلاسمای زمینی، ستارهای و مصنوعی وجود دارد. در ادامه نمونه‌هایی برای هریک از این پلاسماها ذکر شده است:
پلاسمای مصنوعی
- نمایشگر‌های پلاسما
- لامپ فلوئورسنت
- پلاسمای استفاده شده در لایه نشانی
- لیزر پلاسما
پلاسمای زمینی
پلاسمای ستارهای
- ستاره‌ها
- طوفان‌های خورشیدی
- سحابی بین ستارهای
- فضای بین سیاره‌ها، ستاره‌ها و کهکشان‌ها