جهان
جَهان یا گیتی در فارسی به زمین و زندگی و تمدن انسانی روی آن اشاره دارد. همچنین واژه جهان گاهی برای اشاره به کیهان (cosmos) نیز استفاده شده که صحیح نیست و مفهوم این دو واژه با جهان متفاوت است.[۱] ناظم الاطبا نیز در نوشتار خود چنین آورده است: گیتی به کره ارض (کره خاکی) گفته می شود.
از واژهٔ جهان برای اشاره به هر مجموعهٔ بزرگ نیز استفاده می‌شود. برای نمونه حکومت جهانی، زبان جهانی و جهان واژگان. واژه جهان از نظر ریشه شناسی، تغییر یافته واژهٔ کیهان در زبان پهلوی است. واژه‌های کیهان و گیتی نیز از همان ریشه گرفته شده‌اند اما امروزه معانی و کاربرد متفاوتی دارند.
جمعیت جهان به جمعیت انسان‌های روی زمین اشاره دارد؛ به این ترتیب، اقتصاد جهانی به اقتصاد همه جوامع انسانی یا کشورها در کنار یکدیگر گفته می‌شود.
بر اساس پژوهش‌های زمین شناسی عمر جهان ۰٫۱۷ ± ۱۳٫۷۵ میلیارد سال تخمین زده می‌شود.[۲]
ریشه‌شناسی
واژه جهان از دیدگاه دستوری، اسم فاعل یا نام کننده است، از واژه جهیدن گرفته‌شده است. مانند: دوان ، گویان ، پرسان ، خندان و .... از این رو واژه جهان به معنی، چیزی یا پدیده‌ای که پیوسته در حا‌ل جهیدن و گذشتن است. ولی بر پایه‌ی روشی که در زبان پارسی جاری است، این صفت بجای نام نشسته است و شاعر توانمند فارسی، فردوسی به زیبایی آن را اینگونه بیان داشته است:
بیامد به تخت کیان برنشست گرفت این جهانِ «جهان» را بدست[۳]
جهان هستی
جهان هستی در گفتار به کیهان اشاره دارد. منظور از جهان هستی علاوه بر زمین، آسمان و کهکشان‌ها و ستارگان را هم شامل می‌شود.
نیک و بد اندر جهان هستی است ما نه نیکیم ای برادر نی بدیم[۴]
منابع
- ↑ «معنی گیهان | لغت‌نامه دهخدا». www.vajehyab.com. برداشت شده در ۱۴۰۱/۱۰/۰۴
- ↑ S. H. Suyu, P. J. Marshall, M. W. Auger, S. Hilbert, R. D. Blandford, L. V. E. Koopmans, C. D. Fassnacht and T. Treu. Dissecting the Gravitational Lens B۱۶۰۸+۶۵۶. II. Precision Measurements of the Hubble Constant, Spatial Curvature, and the Dark Energy Equation of State. برداشت شده در ۱۴۰۱/۱۰/۰۴
- ↑ کتاب شاهنامه فردوسی.
- ↑ کتاب دیوان شمس نوشته مولانا