آسمان
آسمان یا سپهر، بخشی از جو زمین است که از سطح زمین دیده می‌شود. تعریف دقیق آسمان به دلیل عوامل مختلف امکان‌پذیر نیست. رنگ اصلی آسمان سیاه است، اما در طول روز به رنگ آبی دیده می‌شود که دلیل آن پراکندگی نور خورشید است. نور خورشید سفید به نظر می‌رسد اما در واقع از هفت رنگ قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی، نیلی و بنفش تشکیل شده‌است که با ترکیب با یکدیگر سفید دیده می‌شوند. زمانی که نور سفید به یک جسم شفاف مانند منشور برخورد می‌کند، به هفت رنگ تجزیه می‌شود.
بعضی از این نورها طول موج کوتاه‌تری دارند و سرعت انتشارشان بیشتر است و برخی دیگر طول موج بلندتری دارند و سرعت انتشارشان کمتر است. در بین رنگ‌های مختلف، آبی کوتاه‌ترین طول موج و بیشترین سرعت انتشار را دارد، در حالی که قرمز دارای بلندترین طول موج و کمترین سرعت انتشار است.
اتمسفر زمین دارای گازها و ذرات مختلفی است. وقتی نور خورشید به اتمسفر می‌رسد و با مولکول‌های گاز برخورد می‌کند، پراکنده می‌شود. پراکندگی این رنگ‌ها به دلیل طول موج‌های مختلفشان متفاوت است. رنگ آبی با کوتاه‌ترین طول موج و بیشترین پراکندگی بیشتر از بقیه رنگ‌ها پخش می‌شود. بنابراین، وقتی در روز به آسمان نگاه می‌کنیم، بیشتر این نورهای آبی پراکنده به چشم ما می‌رسد و آسمان آبی دیده می‌شود.
معانی آسمان
- سپهر، فلک
- هر یک از طبقات هفت‌گانه یا نه‌گانه افلاک
- یکی از ایزدان
- روز بیست و هفتم از هر ماه خورشیدی
آسمان در اشعار فارسی
| آسمان مرد و زمین، زن در خرد | هرچه آن انداخت این می‌پرورد |
| پدر آسمان باد و مادر زمین | نخوانم برین روزگار آفرین |
| گفته‌ای: بی‌پدر چه کس باشد؟ | پدر آسمان نه بس باشد؟ |
| مادر تو خاک و آسمان پدر توست | در تن خاکی نهفته جان سمائی |
با توجه ابیات فوق جنسیت آسمان مذکر (مرد) و زمین مؤنث (زن) می‌باشد.
نرینگی آسمان در اساطیر جهان
در اسطوره‌های اقوام مختلف، آسمان نماد برتری و قدرت بوده‌است. در دوران اساطیری، آسمان جایگاه خدایان بوده و به علت دست نیافتنی بودن، بی‌کرانگی و نیروی آفرینندگی (باران) آن، نماد برتری خداوند تلقی می‌شده‌است. یکی از ویژگی‌های آسمان نرینگی و قدرت بارورکنندگی آن و ازدواج با مام زمین است.
آسمان در اساطیر مختلف
- چینی: آسمان (یانگ) پدر (مذکر) است و وصلت آن با زمین (یین) منجر به پیدایش انسان شده‌است.
- هندی (ریگ‌ودا): آسمان، پدر و به‌وجود آورنده انسان تلقی می‌شود.
- یونانی: آسمان (اورانوس) شوهر زمین (گایا) است.
- ایرانی: در منابع اساطیری ایران، از جمله بندهشن، به نرینگی آسمان اشاره شده و در ادبیات زرتشتی، آسمان همچون مردی نیرومند با کُستی (کمربند زرتشتیان) به تصویر کشیده می‌شود.