اروگوئه
اروگوئه (به اسپانیایی: Uruguay) با نام رسمی جمهوری شرق اروگوئه کشوری در آمریکای جنوبی است. این کشور با آرژانتین در غرب و جنوب غربی و با برزیل در شمال و شمال شرقی هم‌مرز است. در جنوب به ریو دلا پلاتا و در جنوب شرقی به اقیانوس اطلس می‌رسد. اروگوئه بخشی از منطقه مخروط جنوبی آمریکای جنوبی است.
| اطلاعات کشور | |
|---|---|
| نام کامل: | جمهوری شرق اروگوئه |
| شعار: | یا مرگ یا آزادی |
| پایتخت: | مونته‌ویدئو |
| زبان(های) رسمی: | اسپانیایی |
| دین(ها): | مسیحیت 60.8% بدون دین 38.0% |
| حکومت: | جمهوری |
| مساحت: | 176,215 کیلومتر مربع |
| جمعیت: | 3,444,263 نفر (2023) |
| شاخص توسعه انسانی: | 0.830 |
| واحد پول: | پزوی اروگوئه |
| منطقه زمانی: | یوتی‌سی 3- |
| پیش‌شماره تلفنی: | 598+ |
| کد ایزو ۳۱۶۶: | UY |
| دامنه سطح‌بالا: | uy. |
مساحت اروگوئه تقریباً ۱۷۶،۲۱۵ کیلومتر مربع است و حدود ۳.۴ میلیون نفر جمعیت دارد. از این تعداد، نزدیک به ۲ میلیون نفر در منطقه شهری پایتخت و بزرگترین شهر آن، مونته‌ویدئو زندگی می‌کنند.
تاریخ
حدود ۱۳ هزار سال پیش، گروه‌هایی از شکارچی-گردآورندگان ساکنان اولیه منطقه اروگوئه امروزی شدند. زمانی که اروپایی‌ها به این منطقه رسیدند، قبیله چاروآ بر آن منطقه حاکم بودند. همچنین اقوام دیگری مانند گوارانی و چانا نیز در آن‌جا حضور داشتند. استعمار اروپایی اروگوئه دیرتر از کشورهای همسایه آن اتفاق افتاد. پرتغالی‌ها اولین استعمارگران اروپایی بودند که در سال ۱۶۸۰ شهر کلونیا دل ساکرامنتو را بنا کردند.
اسپانیایی‌ها در اوایل قرن هجدهم به‌دلیل رقابت بر سر این منطقه، مونته‌ویدئو را به‌عنوان یک دژ نظامی تأسیس کردند. اروگوئه پس از یک کشمکش چهارجانبه بین پرتغال و اسپانیا و بعداً آرژانتین و برزیل، بین سال‌های ۱۸۱۱ تا ۱۸۲۸ استقلال خود را به‌دست آورد. با این حال، در طول نیمه اول قرن نوزدهم همچنان تحت نفوذ و مداخله خارجی قرار داشت.
از اواخر قرن نوزدهم تا اوایل قرن بیستم، اصلاحات پیشگامانه متعددی در زمینه اقتصاد، کار و امور اجتماعی اجرا شد که منجر به ایجاد یک دولت رفاه بسیار توسعه یافته گردید، به همین دلیل، اروگوئه به «سوئیس آمریکا» معروف شد. با این حال، یک سری بحران‌های اقتصادی و مبارزه با چریک‌های شهری چپ‌گرا در اواخر دهه ۱۹۶۰ و اوایل دهه ۱۹۷۰، در نهایت به کودتای ۱۹۷۳ منجر شد که یک دیکتاتوری نظامی-مالی را تا سال ۱۹۸۵ برقرار ساخت.
جغرافیا
اروگوئه با 176،214 کیلومتر مربع مساحت خشکی و 142،199 کیلومتر مربع آب‌های داخلی و جزایر کوچک رودخانه‌ای، دومین کشور کوچک مستقل در آمریکای جنوبی (بعد از سورینام) و سومین قلمرو کوچک این قاره (با احتساب گویان فرانسه) است.
بیشترِ چشم‌انداز این کشور را دشت‌های تپه‌ای و رشته‌کوه‌های کم‌ارتفاع (کوچیا) به همراه دشت‌های ساحلی حاصلخیز تشکیل می‌دهد. اروگوئه همچنین دارای 660 کیلومتر خط ساحلی است. شبکه‌ای متراکم از رودخانه‌ها سراسر کشور را پوشانده که شامل چهار حوزه آبریز یا دلتا می‌شود: حوزه آبریز ریو دلا پلاتا، رودخانه اروگوئه، لاگونا مرین و ریو نگرو. رودخانه اصلی داخلی ریو نگرو (به معنی رودخانه سیاه) است. چندین تالاب نیز در امتداد سواحل اقیانوس اطلس وجود دارد.
بلندترین نقطه کشور، سرو کاتدرال نام دارد که قله آن به ارتفاع 514 متر بالاتر از سطح دریا در رشته‌کوه سیرا کاراپه قرار گرفته است. در جنوب غربی آن ریو دلا پلاتا، خور رودخانه اروگوئه (رودخانه‌ای که مرز غربی کشور با آرژانتین را تشکیل می‌دهد) واقع شده است.
مونته‌ویدئو جنوبی‌ترین پایتخت ملی در قاره آمریکا و سومین پایتخت جنوبی جهان (بعد از کانبرا و ولینگتون) است. اروگوئه تنها کشور آمریکای جنوبی است که به‌طور کامل در جنوب مدار رأس‌الجدی قرار دارد و از نظر شمالی‌ترین نقطه عرض جغرافیایی، جنوبی‌ترین کشور مستقل جهان به شمار می‌رود.
ده پارک ملی در اروگوئه وجود دارد: پنج پارک در مناطق تالابی شرق، سه پارک در منطقه تپه‌ای مرکزی و یک پارک در غرب در امتداد رودخانه اروگوئه.
آب و هوا
اروگوئه به‌طور کامل در منطقه معتدل جنوبی قرار دارد و آب و هوایی نسبتاً ملایم و تقریباً یکنواخت در کل کشور دارد. براساس طبقه‌بندی اقلیمی کوپن، بیشتر مناطق این کشور دارای آب و هوای نیمه گرمسیری مرطوب هستند. تنها در برخی نقاط ساحل اقیانوس اطلس و قله‌های بلندترین تپه‌های رشته‌کوه کوچیا گرنده، آب و هوا اقیانوسی است.
اروگوئه دارای چهار فصل است. تابستان از دسامبر تا مارس و زمستان از ژوئن تا سپتامبر ادامه دارد. تغییرات فصلی محسوس است، اما دما به ندرت به حد افراط می‌رسد.
بادهای اقیانوس اطلس باعث ملایم شدن هوا در تابستان‌ها می‌شود و سرمای شدید زمستان در این کشور وجود ندارد. با اینکه هوا هرگز خیلی سرد نمی‌شود، یخبندان هر سال در ماه‌های زمستان رخ می‌دهد. بارش‌هایی مانند برف‌دانه و تگرگ تقریباً هر زمستان اتفاق می‌افتد، اما برف بسیار نادر است. گاهی اوقات در ارتفاعات بالاتر در چند سال یکبار برف می‌بارد، اما تقریباً هرگز روی زمین نمی‌ماند. رطوبت زیاد و مه به‌دلیل وجود فراوان آب در این کشور معمولا اتفاق می‌افتد.
نبود کوه‌ها که به‌عنوان مانع آب و هوا عمل می‌کنند، باعث می‌شود تمام نقاط در برابر بادهای شدید و تغییرات سریع آب و هوا در زمان عبور جبهه‌ها یا طوفان‌ها از سراسر کشور آسیب‌پذیر باشند. این طوفان‌ها می‌توانند شدید بوده و همراه با تندباد، تگرگ و حتی گاهی اوقات گردباد باشند. به دلیل اینکه جنوب اقیانوس اطلس به ندرت برای شکل‌گیری آن‌ها به اندازه کافی گرم می‌شود، این کشور شاهد طوفان‌های فراگرمسیری است اما طوفان‌های حاره‌ای را تجربه نمی‌کند.
آب و هوای تابستان و زمستان ممکن است با عبور جبهه‌های طوفان از یک روز به روز دیگر تغییر کند. در این میان، ممکن است گاهی اوقات یک باد گرم شمالی به دنبال باد سردی (پامپِرو) از پامپاس آرژانتین بوزد.
اگرچه هم دما و هم بارش در سراسر کشور نسبتاً یکنواخت است. میانگین دمای سالانه کشور 17.5 درجه سانتیگراد است که از 16 درجه سانتیگراد در جنوب شرقی تا 19 درجه سانتیگراد در شمال غربی متغیر است.
بارندگی شدید در ماه‌های پاییز رخ می‌دهد، اگرچه بارش‌های مکرر در زمستان اتفاق می‌افتد. با این حال، تفاوت آن به قدری زیاد نیست که بتوان آن را فصل خشک یا مرطوب در نظر گرفت. دوره‌های خشکسالی یا بارندگی شدید می‌توانند در هر زمانی از سال رخ دهند.
سیاست
اروگوئه امروزه یک جمهوری قانون اساسی دموکراتیک است که رئیس‌جمهور آن هم‌زمان رئیس کشور و رئیس دولت است. قوه مجریه توسط رئیس جمهور و کابینه‌ای 14 نفره اداره می‌شود. قوه مقننه برعهده مجلس شورای ملی است که دو مجلس نمایندگان و سنا را شامل می‌شود. قوه قضاییه نیز با دیوان عالی کشور، دادگاه‌های تجدید نظر و قضات سراسر کشور اعمال قدرت می‌کند.
اروگوئه از نظر شاخص دموکراسی در قاره آمریکا رتبه اول و در آمریکای جنوبی در زمینه صلح، پایین بودن فساد و دولت الکترونیک، رتبه نخست را دارد. این کشور از نظر شاخص تروریسم جهانی کمترین امتیاز را در بین کشورهای آمریکای جنوبی کسب کرده است و در زمینه آزادی اقتصادی، برابری درآمد، درآمد سرانه و جریان ورود سرمایه خارجی، رتبه دوم را در آمریکای جنوبی به خود اختصاص داده است. اروگوئه از نظر شاخص توسعه انسانی، رشد تولید ناخالص داخلی، نوآوری و زیرساخت‌ها، سومین کشور برتر این قاره به شمار می‌رود.
اروگوئه یکی از کشورهای پیشرو در زمینه عدالت اجتماعی در آمریکای لاتین شناخته می‌شود. این کشور در معیارهای جهانی حقوق فردی، مدارا، دموکراسی و مسائل مربوط به شمولیت (مشارکت همگانی) جایگاه بالایی دارد.
اقتصاد
اقتصاد اروگوئه در دهه 1990 با مشکلاتی مانند اعتصابات، خصوصی سازی و رکود ناشی از مشکلات اقتصادی آرژانتین مواجه بود. این کشور در سال‌های 1999 تا 2002 بحران اقتصادی و مالی شدیدی را تجربه کرد.
از سال 2004، دولت برای بهبود اوضاع اقتصادی اقداماتی از جمله توافق با صندوق بین‌المللی پول، کاهش فقر با برنامه‌های حمایتی و متنوع سازی بازار صادرات انجام داد. این اقدامات باعث رشد قابل توجه اقتصاد، کاهش نرخ بیکاری و فقر در این کشور شد. اروگوئه در سال های 2007 تا 2009 تنها کشور در آمریکا بود که رکود اقتصادی را تجربه نکرد.
در سال 2013 اروگوئه به‌عنوان اولین کشور جهان مصرف، فروش و کشت حشیش را به‌طور کامل قانونی کرد. همچنین با افزایش تعداد اعضای اتحادیه‌های کارگری، اروگوئه به یکی از پیشرفته‌ترین کشورهای آمریکا در زمینه حقوق کارگری تبدیل شد.
کشاورزی
بخش مهمی از اقتصاد اروگوئه بر پایه کشاورزی است. تقریباً ۹ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور از کشاورزی حاصل می‌شود و ۱۳ درصد از نیروی کار در این بخش مشغول به کار هستند. تولید گوشت و دامپروری مهمترین فعالیت‌های کشاورزی اروگوئه بوده و حدود ۶۰ درصد از زمین‌های این کشور را به خود اختصاص داده است.
اروگوئه یکی از بزرگترین تولیدکنندگان سویا، پشم، گوشت اسب، موم زنبور و به در جهان است. بخش اعظم مزارع اروگوئه کوچک و خانوادگی هستند و درآمد اصلی کشاورزان از دامداری و تولید پشم است. گوشت گاو مهمترین محصول صادراتی اروگوئه است. این کشور با داشتن بیشترین تعداد گاو به نسبت جمعیت، قطب دامداری به شمار می‌رود.
گردشگری
صنعت گردشگری اروگوئه بخش مهمی از اقتصاد این کشور به شمار می‌رود و طبق برآوردها، در سال ۲۰۱۲، ۹ درصد از تولید ناخالص داخلی و ۹۷ هزار شغل به‌طور مستقیم و غیرمستقیم در این بخش ایجاد شده است.
اروگوئه سالانه پذیرای گردشگران زیادی است که اکثر آن‌ها را آرژانتینی‌ها و برزیلی‌ها تشکیل می‌دهند. پس از آن‌ها گردشگرانی از شیلی، پاراگوئه، آمریکا و کشورهای مختلف اروپایی به اروگوئه می‌آیند. در سال ۲۰۲۳ تعداد گردشگران ورودی به اروگوئه ۳.۸ میلیون نفر بوده است. اروگوئه با در نظر گرفتن جمعیتش، بیشترین گردشگر را در میان کشورهای آمریکای لاتین دریافت می‌کند. گردشگران آرژانتینی نقش مهمی در صنعت گردشگری اروگوئه دارند به‌طوری که ۵۶ درصد از کل گردشگران خارجی و ۷۰ درصد از گردشگران تابستانی را تشکیل می‌دهند.
اروگوئه با داشتن جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی مانند شهر استعماری کلونیا دل ساکرامنتو، موزه تورس گارسیا و ورزشگاه سنتیانو، میزبان اولین دوره جام جهانی، گردشگران را به خود جذب می‌کند. همچنین پونتا دل استه با سواحل آرام و خروشان و تفریحاتی مانند حمام آفتاب، غواصی و موج‌سواری، گردشگران را سرگرم می‌کند.