شفلرا
شفلرا آربوریکلا یا گیاه چتری (نام علمی: Schefflera arboricola) نام یک گونه از تیره عشقه‌ایان است. شفلرا بومی استرالیا است که در موطن خود به شکل درختچه‌ای همیشه سبز می باشد که به ارتفاع ۶-۳ متر می‌رسد. این گیاه به خاطر تحمل شرایط بد نگهداری از جمله گیاهان محبوب گلدانی و آپارتمانی محسوب می‌شود.
| شرایط نگه داری | |
|---|---|
 | خاک مورد نياز: |
| خاک میکس خزه‌دار | |
 | نور مورد نياز: |
| نور کافی اما غیر مستقیم | |
 | دمای مورد نياز: |
| 18 تا 27 درجه سانتی‌گراد | |
 | آبياري و رطوبت: |
| 40 الی 50 درصد | |
| اطلاعات | |
|---|---|
| فرمانرو: | گیاهان |
| شاخه: | گیاهان گلدار |
| رده: | دولپه‌ای‌های نو |
| راسته: | کرفس‌سانان |
| تیره: | عشقه‌ایان |
| گونه: | S. arboricola |
| نام علمی: | Schefflera arboricola |
| نام های دیگر: | گیاه چتری |
برخی از انواع آن برگهای ابلق دارند و برخی از انواع کوتاه قامت‌اند همچنین از این گیاه در هنر «بونسای» می‌توان استفاده و آن را به صورت گیاهی مینیاتوری پرورش داد. بر عکس اکثر گیاهان خانگی که با حذف جوانه‌های انتهایی شاخه‌های جانبی شروع به ظهور می‌نمایند در این گیاه فقط یک شاخه اصلی موجود است.
شرایط نگهداری
نور
نور مورد نیاز شفلرا نور غیرمستقیم خورشید می‌باشد و درجات متفاوتی از نور را تحمل می‌کند و به سایه نسبتا مقاوم است. در نمونه‌هایی از این گیاه که برگها ابلق هستند، در صورت کمبود نور برگها رنگ خود را از دست می‌دهند که در چنین شرایطی می‌بایست گیاه را به مکان‌های پر نورتر منتقل نمود. همچنین اگر نور شفلرا کم باشد موجب زرد شدن برگها بخصوص برگهای موجود در قسمت پایین گیاه می‌شود. پنجره جنوبی یا پنجره شرقی روشن برای این گیاه مناسب است.نور بیش از حد سبب سوختگی برگها می شود. هر هفته یکبار گلدان را بچرخانید تا تمام قسمت‌های گیاه نور دریافت کنند.
آبیاری
گرچه شفلرا خشکی را تحمل می‌کند اما بهتر است خاک مرطوب (اما نه خیس و غرقابی) نگه داشته شود بنابراین میزان آبیاری شفلرا در تابستان هفته‌ای 3-2 بار و در زمستان هفته‌ای یک بار است. در صورت کمبود آب و تشنگی شدید گیاه برگهای آن حالتی آویخته به خود می‌گیرد که در چنین شرایطی بهتر است گیاه را به مدت 15 دقیقه در تشت پر از آب قرار دهید . همچنین در صورت آبیاری بیش از اندازه گیاه، برگهای آن زرد می‌شوند می‌ریزند. بنابراین بهتر است تا بین هر دو آبیاری سطح خاک تا حدودی خشک شود و سپس به گیاه آب داد.
دما
دمای مناسب شفلرا حداقل ۱۸ درجه و حداکثر ۲۷ درجه سانتی گراد است. اگر فضای محیط گرم تر از ۲۷ درجه باشد، ساقه های آن زیادی بلند شده و در نتیجه کج می شوند. در زمستان نیز بهتر است دمای محیط نگهداری گلدان به زیر ۱۸ درجه سانتی‌گراد نزول نکند. برگها را به طور مرتب غبارپاشی کنید و در صورت گردآلود بودن برگها با یک دست برگ را نگه داشته و با دست دیگر با اسفنج یا پارچه مرطوب آنها را تمیز کنید. در صورت نیاز از مواد براق کننده حداکثر هر ماه یکبار استفاده کنید.
انواع
شفلرا اکتینوفیلا
شفلرا اکتینوفیلا از مشهورترین انواع شفلرا بوده و دارای برگهای لوزی شکل می‌باشد. برگهای این گونه می‌توانند تا 15 سانتی‌متر نیز رشد کنند.
شفلرا اربوریکولا
شفلرا اربوریکولا، نوعِ کوچک‌ترِ شفلرا است و از آن می‌توان در داخل خانه و باغچه نیز استفاده کرد. برگهای شفلرا اربوریکولا بین 5 تا 8 سانتی‌متر هستند و معمولا به صورت توده ای و انبوده رشد می‌کنند. معمولا نقاط کرم رنگ بر روی برگهای این گیاه آپارتمانی دیده می‌شود که باز هم انواع مختلفی از این نوع وجود دارد.
تکثیر گیاه شفلرا
گیاه شفلرا را می توان با روشهای زیر تکثیر کرد :
تکثیر شفلرا به روش قلمه
در روش قلمه باید به چند نکته توجه داشته باشید :
- از زیر دو برگ جوانی که مراحل کامل رشد را طی کرده اند باید قلمه گرفته شود.
- قلمه باید با فاصله 5/2 سانتی‌متر از برگ گرفته شود
- قلمه باید از بالای برگی که از قدمت کمتری برخودار است گرفته شود.
- برای اینکار شاخه هایی با قطر حدود 8 تا 20 سانتی متر را که جوان و قوی هستند انتخاب کرده سپس ما بین دو جوانه برشی سطحی به طول حدود 2 سانتی متر از پایین به بالا ایجاد می کنیم؛ این برش باید در داخل پوست ساقه شکاف ایجاد کند.
- بهتر است مابین لایه پوست و چوب گیاه مانعی مثل یک تکه چوب نازک قرار داده شود در صورتی که هورمون ریشه زایی در اختیار دارید محل برش را به آن آغشته نمایید تا بهتر و سریعتر ریشه دهد.
- برای ساقه های قطورتر، می توان 2 تا 3 برش ایجاد کرد سپس محل برش داده شده را با خزه مرطوب و سپس چلاستیک بپوشانید. قسمت پایین پلاستیک را با چسب نواری محکم کنید .
- قسمت بالای پلاستیک را با نخ گره بزنید تا درصورتی که خزه خشک شد بتوانید پلاستیک را باز کرده ومقدار کمی آب بر روی آن اسپری کنید. بعد از حدود 40 الی 60 روز محل برش داده شده ریشه دار می شود وشما می توانید شاخه را ازقسمت زیرین ریشه قطع کنید و درگلدان جدید کشت نمایید.
تکثیر به روش خوابانیدن
برای تکثیراین گونه گیاهان از روش خوابانیدن استفاده می کنیم. در این روش معمولا ساقه ای را که به گیاه مادری متصل است درون خاک زراعی یا پیت قرار می دهیم تا ریشه دار شود .
مزیت این روش این است که کلیه مواد غذایی و آب توسط گیاه مادر به شاخه خوابیده شده ارسال شده تا شاخه مورد نظرریشه دار شود و بعد از ریشه دار شدن آن را از گیاه مادر جدا کرده و در گلدان جداگانه ای کشت می کنیم.
تکثیر به واسطه دانه
اگر شما بخواهید این گیاه را به واسطه بذر تکثیر کنید باید به گیاه خود تیمار گرمایی بدهید. منظور از تیمار گرمایی این است که شما دانه را برای مدت زمانی در دمای بالاتر از دمای اتاق قرار بدهید . دانه این گیاه برای جوانه زنی نیازمند 3 هفته تیمار گرمایی است که در هفته اول باید در دمای 18 درجه سانتی گراد قرار بگیرد ، در هفته دوم در دمای 23 درجه سانتی گراد و در هفته سوم در درمای 29 درجه سانتی گراد . برخی از واریته های شفلرا را نمی توان به واسطه قلمه تکثیر کرد و تنها راه تکثیر آنها بذر است . به صورت کلی بر اساس گزارشات صورت گرفته 67 درصد از بذرهای کاشته شده حتی بدون تیمار جوانه خواهند زد .
مشکلات و بیماری‌های گیاه شفرا و راه های درمان
ظاهر شدن زخم های پنبه‌ای سفید رنگ روی برگها :
عامل آن حشره افت است، هر دو هفته یکبار با سم حشره کش نفوذی سمپاشی کنید تا علائم بر طرف شوند.
برگ ها بد شکل و چسبناک و حشرات سبز رنگی روی آنها مشاهده می‌شود :
آفات را با سم نفوذی یا جذبی طبق دستور هر هفته سمپاشی کنید تا علائم از بین بروند.
از دست دادن رنگ واریته های ابلق :
نور کافی نیست، به محل روشن تری با نور غیر مستقیم منتقل کنید.
زیاد بودن فاصله برگها و دراز و منحرف بودن ساقه‌ها :
هوا خیلی گرم است،گلدان را به محل خنک تری و مملو از اکسیژن منتقل کنید. غبارپاشی نکنید.
پژمردگی گیاه و آویزان بودن برگ ها :
گیاه تشنه است، گلدان را به مدت 15 دقیقه درون تشت پر از اب قرار دهید، غبارپاشی روزانه را فراموش نکنید.
رنگ پریدگی برگها و زرد شدن آنها :
کمبود عناصر در خاک گلدان مشهود است، کمبود را با تغذیه مصنوعی هر 2 هفته یکبار جبران کنید.
ریختن برگهای زرد شده :
آبیاری بیش از اندازه است، اجازه دهید سطح خاک گلدان در فاصله بین دو ابیاری خشک شود و سپس ابیاری نمایید، زهکش را بازدید کنید، اب زیر گلدانی را خارج کنید.
مشاهده لکه های قهوه ای روی ساقه ها، دم برگ ها و سطح زیرین برگ ها :
سطح زیرین برگها را با سم حشره کش نفوذی سمپاشی و پس از 48 ساعت لکه ها را با برس مخصوص پاک کنید.
تعداد برگچه های برگ های جوان کم است:
طبیعی است، با رسیدن به مرحله بلوغ تعداد انها به 7 برگچه می رسد.
برگ ها زرد و سطح زیرین انها تار عنکبوتی است:
عامل آن کنه قرمز ریز است، گیاه را هر 14 روز یکبار با سم کنه کش سمپاشی کنید تا علاوم بر طرف شوند، غبارپاشی در کاهش افت موثر است.