اصلاح نباتات

اصلاح نباتات یا اصلاح گیاهان (به انگلیسی: Plant breeding) به علم و هنر پیدا کردن صفت مطلوب گیاهان و انتقال آن به ارقام زراعی به جهت ایجاد گیاهانی با عملکرد بالا و مقاوم به تنش ها و دارای صفات مطلوب در کشاورزی مثل عدم ریزش دانه ها بعد از رسیدن یا افزایش کیفیت دانه‌های گندم یا افزایش روغن دانه‌های گلرنگ روغنی و ... گفته می‌شود. به محققانی که در این حوزه فعالیت میکنند اصلاحگر یا Breeder گفته می‌شود.

احیای ارقام موجود در بانک ژن

تغییر صفات و ویژگی‌های گیاهان در جهت تولید گیاهان مطلوب انجام می‌شود. از این دانش برای بهبود کیفیت مواد غذایی انسان و حیوان استفاده شده‌است.

مهمترین صفاتی که اصلاحگران به دنبال آن ها هستند و معمولاً مورد توجه آن ها است عبارتند از: تحمل به تنش‌های زیستی و غیرزیستی، عملکرد و بازده محصول یا زیست‌توده، ویژگی‌های کیفی محصولات مانند طعم یا غلظت متابولیت های خاص (پروتئین‌ها، قندها، لیپیدها، ویتامین‌ها، فیبرها) و سهولت در فرآوری (برداشت، آسیاب، پخت، مالت سازی، مخلوط شدن، غیره).

روش های اصلاح نباتات

اصلاح گیاهان به روش های سنتی و مدرن انجام می‌شود، که در ساده ترین روش میتوان با توجه به بررسی توده‌های بومی و انتخاب بهترین رقم با صفات مطلوب و عملکرد بالا به اصلاح گیاهان پرداخت و در روش های پیشرفته تر با ایجاد ترکیب های مختلفی از گیاهان و انتخاب در قالب طرح های آزمایشی و تکرار دار گیاهانی با صفات مطلوب و عملکرد بالاتر تولید و انتخاب شود و در روش های پیشرفته امروزی با استفاده از روش های مولکولی و انتقال ژن به منظور ایجاد صفات مطلوب در گیاه اقدام به اصلاح گیاهان نمود.