شنای پروانه (فیلم)

شنای پروانه فیلمی ایرانی در ژانر جنایی، درام به کارگردانی محمد کارت است که در سال ۱۳۹۸ منتشر شد. نوشتن فیلم‌نامهٔ آن بر عهدهٔ محمد کارت، حسین دوماری و پدرام پورامیری بوده و داستان آن دربارهٔ زنی است که تصویرش درحالی که در استخر بوده پخش شده و برادر شوهرش در جستجوی عکاس این تصویر است. جواد عزتی، طناز طباطبایی، امیر آقایی، علی شادمان، مه‌لقا باقری، مهدی حسینی‌نیا، ایمان صفا، ناهید مسلمی، نادر شهسواری، آبان عسکری و پانته‌آ بهرام از بازیگران این فیلم هستند.

شنای پروانه (محصول 1398)

اطلاعات
ژانر:	درام، جنایی
کارگردان(ها):	محمد کارت
نویسنده(ها):	محمد کارت، حسین دوماری، پدرام پورامیری
تهیه‌کننده(ها):	رسول صدرعاملی
بازیگران:	جواد عزتی طناز طباطبایی امیر آقایی علی شادمان مه‌لقا باقری ایمان صفا مهدی حسینی‌نیا ناهید مسلمی نادر شهسواری آبان عسکری پانته‌آ بهرام
تدوین‌گران:	اسماعیل علیزاده
فیلمبردار(ها):	سامان لطفیان
آهنگساز:	مسعود سخاوت‌دوست
کشور(های) سازنده:	ایران
زبان اصلی:	فارسی
میزان فروش گیشه:	۳٬۳۱۶٬۲۲۶٬۰۰۰ تومان

شنای پروانه در بهمن ماه ۱۳۹۸ و در بخش سودای سیمرغ و نگاه نو سی و هشتمین دوره جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد، و در آن‌جا نامزد دریافت ۱۴ جایزه شد که توانست شش جایزه از جمله بهترین بازیگر نقش مکمل مرد (آقایی)، بهترین بازیگر نقش مکمل زن (طباطبایی) و بهترین تدوین را کسب کند.

مدت زمان فیلم شنای پروانه 121 دقیقه (معادل 2 ساعت و 1 دقیقه) می‌باشد.

داستان فیلم شنای پروانه

پروانه (طناز طباطبایی) به گاراژ صافکاری برادرشوهرش حجت (جواد عزتی) می‌رود و از او می‌خواهد تا جلوی همسرش هاشم (امیر آقایی) را بگیرد. هاشم به خاطر فیلمی که از شنای پروانه در استخر در فضای مجازی پخش شده‌است، به همراه نوچه‌هایش برای انتقام‌جویی به استخر رفته و مشغول تخریب آن است. در راه بازگشت از استخر، هاشم با ضرباتی موجب مرگ پروانه می‌شود.

دادگاه حکم به اعدام هاشم می‌دهد. حجت و پدرش (نادر شهسواری) برای گرفتن رضایت نزد پدر پروانه (علیرضا داوودنژاد) می‌روند. پدر پروانه می‌گوید فقط در صورتی رضایت می‌دهد که پخش کنندهٔ فیلم پیدا شود. طبق گفتهٔ پلیس، سیم کارتی که اولین بار فیلم را پخش کرده‌است متعلق به فردی به نام رضا زارع است که اخیراً از کمپ ترک اعتیاد فرار کرده‌است. حجت همراه مسیب (مهدی حسینی‌نیا) -دوست هاشم- به دنبال رضا می‌گردند ولی دوستان رضا می‌گویند او مرده‌است.

حجت با راهنمایی هاشم، به سراغ افرادی که با هاشم کار می‌کرده‌اند، می‌رود. از جمله اشکان (علی شادمان) که کارگاه تولید مشروب دارد و شاپور (پانته‌آ بهرام) که یک قمارخانه را اداره می‌کند. ولی هر دو نفر دست داشتن در قضیهٔ پخش فیلم را رد می‌کنند. روز بعد پلیس تمام افرادی که حجت به سراغ آنها رفته‌است را دستگیر می‌کند. نوچه‌های آن‌ها حجت را مسئول گزارش آن‌ها به پلیس می‌دانند و به خانهٔ او حمله می‌کنند. حجت به همراه شوهرخواهرش محمد (ایمان صفا) افرادی را که در محله سابقهٔ آدم‌فروشی داشته‌اند می‌رباید و تحت فشار قرار می‌دهد. اکبر کنتی (بهروز پناهنده) -یکی از ربوده‌شدگان- اعتراف می‌کند گزارش به پلیس را به خواست زنی که ادعا می‌کرده همسر صیغه‌ای حجت است انجام داده‌است. حجت زن (آبان عسگری) را با تصادفی ساختگی به گاراژ خودش می‌کشاند و تحت فشار قرار می‌دهد. زن اعتراف می‌کند فیلم گرفتن از پروانه و اجیر کردن اکبر را با تهدید مسیب -که سه سال است فیلمی خصوصی از او دارد- انجام داده‌است.

حجت مسیب را می‌رباید. مسیب اعتراف می‌کند همه چیز را به خاطر انتقام گرفتن از هاشم انجام داده چون چند سال قبل هاشم چند نفر را اجیر کرده‌است که مسیب را بربایند و به او تجاوز کنند. او همچنین می‌گوید دستگیر شدن حجت به جرم قاچاق و به دنبال آن سقط جنین و نازا شدن افسانه (مه‌لقا باقری) -همسر حجت- هم زیر سر هاشم و مسیب بوده‌است. همچنین می‌گوید حجت چند بار هم ناخواسته بار شیشه برای آنها قاچاق کرده‌است.

حجت مقداری پول از مسیب می‌گیرد تا او را آزاد کند. سه کیلو و نیم شیشه (مقداری که حکم آن اعدام است) تهیه می‌کند و آن را در خانهٔ مسیب جاسازی می‌کند و پلیس مسیب را دستگیر می‌کند. در آخرین صحنهٔ فیلم حجت به خانواده‌اش می‌گوید نتوانسته‌است پخش کنندهٔ فیلم را پیدا کند.

بازیگران فیلم شنای پروانه

نام	نقش	توضیحات
جواد عزتی	حجّت	برادر هاشم و برادرشوهر پروانه
امیر آقایی	هاشم	برادر حجّت و همسر پروانه
طناز طباطبایی	پروانه	همسر هاشم و زن‌برادر حجّت
علی شادمان	اشکان	تولیدکنندهٔ مشروب
پانته‌آ بهرام	شاپور	صاحب قمارخانه
علیرضا داوودنژاد	احمد	پدر پروانه
مه‌لقا باقری	افسانه	همسر حجّت
مهدی حسینی نیا	مسیب	دوست هاشم
ایمان صفا	محمّد	شوهر خواهر حجّت و هاشم
ناهید مسلمی	طوبی	مادر حجّت و هاشم
آبان عسکری	زن	کسی که فیلم شنا کردن پروانه را گرفته‌است.
نادر شهسواری	بهرام	پدر حجّت و هاشم
بهروز پناهنده	اکبر	آدم‌فروش
نیلوفر شهفری	منیژه	خواهر حجّت و هاشم
لادن ژاوه‌وند	سرور	مادر اشکان

توقف اکران به احترام کادر درمان

۲۲ تیر ۱۳۹۹ رسول صدرعاملی، تهیه‌کننده فیلم به دلیل افزایش قربانیان و مبتلایان به کووید ۱۹ و به احترام کادر درمان که طی مدت طولانی مشغول درمان مبتلایان هستند، خبر از توقف موقت اکران فیلم از روز چهارشنبه ۲۵ تیرماه ۱۳۹۹ داد.

نقد و بررسی منتقدان

برخی از بررسی‌ها و نقدهای دست‌اول منتقدان و نویسندگان سینمایی:

علی ملاصالحی

اولین تجربه محمد کارت، یک نوآر معمایی است که لباس فیلم اجتماعی پوشیده. حالا فیلم‌های مرتبط با طبقه‌ فرودست، با سعید روستایی و حالا محمد کارت درحال تجربه بهترین دورانشان هستند.

مریم قربانی‌نیا

اولین فیلم بلند محمد کارت (با قصه‌ای پرکشش و بازی خوب بازیگران) را می‌توان بهترین فیلم جشنواره تاکنون دانست. هرچند به نظر می‌رسد که از «مغزهای کوچک زنگ‌زده» ایده گرفته است، اما کارت ثابت کرد همچون آثار مستندش توانایی خلق آثار داستانی را هم دارد. «شنای پروانه» با ریتم درست و فرازوفرود به‌جا و گره‌هایی که به‌موقع شکل می‌گیرد و توسط مخاطب قابل پیش‌بینی نیست، در کنار بازی قابل‌تحسین بازیگران به‌ویژه جواد عزتی و کارگردانی خوب، فیلمی را شکل داده که موفقیت و گیشه خوبی را می‌توان برایش پیش‌بینی کرد.

بهنام شریفی

به‌عنوان فیلم اول، «شنای پروانه» اثر قابل‌توجهی است؛ هرچند ردپای سینمای روستایی و سیدی در این فیلم دیده می‌شود. پاره‌ای بی‌منطقی‌ها در روایت دیده می‌شود. افتتاحیه اثر انرژی بالایی دارد. جستجوی حجت به دنبال کسی که ویدئوها را منتشر کرده، نقطه ثقل روایت را به جهتی دیگر می‌برد؛ جستجویی به دنبال هویتی مخدوش. محمد کارت پس از تجربه‌های خوبش در سینمای مستند، گام اول را در سینمای داستانی محکم برداشته است.

کتایون کیخسروی

با نمایش «شنای پروانه» یخی که در روز اول جشنواره وجود داشت، آب شد؛ چرا که این فیلم، ریتم نسبتا خوشایند، داستانی نسبتا قابل توجه و بازی‌های خوبی دارد. هرچند بازی‌های خوب دو بازیگر مرد اصلی فیلم متداوم نیست.

جواد عزتی کار سختی به عنوان بازیگری دارد که تقریبا در تمام صحنه ها حضور دارد اما او هنوز برای کسی که ۵ سال را پشت میله های زندان گذرانده، زیادی اتوکشیده است. کارگردان توانسته حتی از بازیگرهای نقش‌های کوتاه، بازی‌های خوبی بگیرد.

امین مبینی

روز دوم جشنواره و «شنای پروانه» که بالاخره چراغ اول را روشن کرد. در سینمای رئالیستی، هرگاه فیلمساز درباره جهانی فیلم بسازد که آن را به نحوی تجربه کرده است و از آن شناخت مستقیم دارد، شانس بالایی برای موفقیت دارد. افزون بر آن‌که محمد کارت از همین فیلم نخست، ضرب شست خود را نشان داده. کارگردانی مسلط و قدرتمندانه «شنای پروانه» باعث می‌شود در طول زمان ۱۲۰ دقیقه‌ای فیلم حواسمان کمتر به ایرادات فیلمنامه پرت شود. جواد عزتی بی‌شک از شانس‌های اصلی جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد خواهد بود.

سید آریا قریشی

در سینمایی که عموماً از خلق قهرمان می‌ترسد، کارت در اولین ساخته‌اش قهرمان خلق می‌کند. دستمایه اولیه فیلم، پتانسیل زیادی برای تبدیل به اثری در همدلی با ضدقهرمان عصبی داشت اما کارت (علی‌رغم تصویر تیره‌وتاری که از شهر نشان می‌دهد و آن را در نورپردازی کم‌مایه سکانس‌های پرتعداد شب شهر می‌بینیم) فردیت قهرمان را برجسته و شخصیتی خلق می‌کند که منفعت فردی را بر مصلحت جمعی ترجیح می‌دهد؛ و این تصویری نیست که چندان در فیلم‌های این سال‌های سینمای ایران دیده باشیم. «شنای پروانه» نه‌فقط در بخش نگاه نو، که در بخش مسابقه هم می‌تواند یکی از مدعیان جشنواره امسال باشد.

جوایز و افتخارات فیلم شنای پروانه

جشنواره	تاریخ برگزاری	بخش	نامزد	نتیجه
جشنواره فیلم فجر	۲۲ بهمن ۱۳۹۸	بهترین فیلم	رسول صدرعاملی	نامزدشده
		بهترین کارگردانی	محمد کارت	نامزدشده
		بهترین فیلمنامه	محمد کارت، حسین دوماری و پدرام پورامیری	نامزدشده
		بهترین فیلم‌برداری	سامان لطفیان	نامزدشده
		بهترین موسیقی متن	مسعود سخاوت‌دوست	نامزدشده
		بهترین چهره‌پردازی	عظیم فراین	نامزدشده
		بهترین طراحی لباس	غزاله معتمد	نامزدشده
		بهترین جلوه‌های ویژه میدانی	آرش آقابیک	نامزدشده
		بهترین بازیگر نقش مکمل مرد	امیر آقایی	برنده
		بهترین بازیگر نقش مکمل زن	طناز طباطبایی	برنده
		بهترین تدوین	اسماعیل علیزاده	برنده
		بهترین صداگذاری و میکس	آرش قاسمی	برنده
		بهترین صدابرداری	مهدی صالح‌کرمانی	برنده
		بهترین فیلم از نگاه تماشاگران	رسول صدرعاملی	برنده
	۲۲ بهمن ۱۳۹۹	بهترین تیزر یا آنونس تبلیغاتی	حمید نجفی‌راد	برنده
جشنواره بین‌المللی فیلم شانگهای	۱۴۰۰	جایزه انتخاب تماشاگران برای فیلم	محمد کارت	نامزدشده
		جایزه انتخاب رسانه برای فیلم		نامزدشده
		جایزه انتخاب رسانه برای فیلمساز		نامزدشده
جشنواره بین‌المللی فیلم ولز		جایزه ویژه داوران		برنده