شب
شب یکی از دوره‌های زمانی در یک روز است که شروع می‌شود و تا طلوع خورشید ادامه می‌یابد. در این دوره، طبق تقسیم بندی زمانی، نور خورشید به طور مستقیم روی زمین نمی‌تابد و به جای آن نور ستارگان و ماه باعث روشنایی محیط می‌شوند.
شب معمولاً موقعیتی است که برای استراحت و خواب برای بسیاری از موجودات زنده ضروری است.
واژه شناسی شب
در ادبیات، واژه شب با معاناهای و نمادهای متعددی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه به بعضی از کاربردهای شب در ادبیات اشاره می‌کنم
نماد معنوی
شب به عنوان نمادی از تاریکی، رازآلودی و ناشناخته استفاده می‌شود. در ادبیات، شب ممکن است به عنوان نماد انزوا، غم و افسردگی، ترس و وحشت، عشق پاک و احساسات عمیق مورد استفاده قرار گیرد.
زمان وقوع رویدادها
در داستان‌ها و شعرها، شب به عنوان زمانی که وقوع رویدادها معمولاً بیشتر استفاده می‌شود. شب می‌تواند با رویدادهای مهم و غیرمنتظره، عشق ممنوع یا جرم و جنایت در ذهن خواننده یا شاعر مرتبط شود.
زیبایی و شگفتی
شب به عنوان زمانی از لحاظ زیبایی‌شناسی ممکن است توصیف شود. طبیعت شب، با آسمانی پر از ستاره‌ها و ماه، طلوع و غروب آفتاب، روشنایی ماه و ساعات آرام و سکوت در اطراف، می‌تواند ویژگی‌هایی از شگفتی و زیبایی ارائه دهد.
عشق و روابط عاطفی
شب معمولاً به عنوان زمانی برای برقراری و تقویت روابط عاشقانه برجسته می‌شود. دیدارها و قرارملاقات‌های عاشقانه، احساسات شور و شعف عشق، برای شب منجر می‌شوند و زمینه‌های مناسبی برای روایت داستان‌ها و شعرهای عاشقانه فراهم می‌کنند.
شب در اختر شناسی
شب در اخترشناسی مطابق با استفاده‌های مختلف می‌تواند به‌معنای‌های متفاوتی باشد. در ادامه به برخی اشاره خواهیم کرد.
زمان در اخترشناسی
شب به زمانی اشاره دارد که هنگام آن بخشی از آسمان تاریک و بی‌نور است. در این دوره، خورشید به طور کامل پنهان شده و ستارگان، سیارات و سایر اجرام آسمانی مشهود می‌شوند. شب معمولاً در مقابل روز قرار می‌گیرد و مدت شب در هر نقطهٔ زمین بستگی به موقعیت جغرافیایی و زمان سال دارد.
محیط دیداری
شب به‌عنوان زمانی که تاریکی اطراف ما بیشتر است، برای مشاهدهٔ اجرام آسمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در شب، با کاهش نور محیط و کمتر شدن تداخل نوری، امکان مشاهدهٔ ستارگان، ماه، سیارات و سایر اجرام آسمانی بیشتر می‌شود. اخترشناسان و طرفداران آسمان شناسی در شب برای مشاهده و مطالعهٔ این اجرام از امکاناتی مانند تلسکوپ‌ها و دوربین‌های آسمانی استفاده می‌کنند.
تقسیم‌بندی زمینه آسمان
در اخترشناسی، آسمان را به ناحیهٔ دیداری و تماشایی تقسیم می‌کنند. در شب، بخشی از آسمان که خارج از ناحیهٔ تاریک و دیداری است، به عنوان زمینه خلفیت (Background) معروف است. زمینه خلفیت شب می‌تواند به عنوان پس‌زمینه اجرام آسمانی در تصاویر و نمودارها مورد استفاده قرار گیرد.
اهمیت شب
شب برای انسانها اهمیت فراوانی دارد. مهمترین عامل اهمیت شب برای انسانها، نیاز طبیعی بدن به خواب است. شب زمانی است که بدن ما برای بازسازی و ترمیم کردن خود استراحت می‌کند. خواب کافی و کیفیت خوب آن، برای سلامتی و کارایی مغز و بدن بسیار ضروری است. به طورکلی، بزرگسالان نیاز دارند روزانه حدود 7-9 ساعت و کودکان و نوجوانان نیاز دارند بین 9 تا 14 ساعت خواب کنند.
شب و تاثیر آن برحیات گیاهان
شب و تأثیر آن بر حیات گیاهان و موجودات بسیار مهم است. در طبیعت، شب یک زمان اساسی برای فعالیت‌های مختلف و تعاملات بین گیاهان و موجودات است. در مورد گیاهان، فرایندی به نام تنفس تاریک (یا تنفس شبانه) وجود دارد که در آن گیاهان دی اکسید کربن را در شب آزاد می‌کنند و اکسیژن را جذب می‌کنند. این فرایند برعکس فرایند تنفس روزانه است، زیرا در طول روز گیاهان با استفاده از نور خورشید، دی اکسید کربن را جذب و اکسیژن را آزاد می‌کنند. موجودات دیگری مانند حشرات نیز در شب فعال می‌شوند و برای خوردن گل‌ها و شکوفه‌ها به آنان مزایای زیادی را فراهم می‌کند.
شب نیز زمانی است که بسیاری از حیوانات شکار می‌کنند. برخی حیوانات شبانه‌رو دارای حس بینایی بسیار قوی هستند و قادر به شکار در بستر تاریکی هستند. برخی از موجودات در شب برای جلوگیری از خطرات و دشمنان خود اقدام به پنهان شدن و فعالیت می‌کنند. بیشتر گونه‌های گل و میوه در شب بین تاریکی و جذابیت زیبایی‌شان نشان می‌دهند. گل‌های خاصی در شب باز می‌شوند و رایحه‌های خاصی را منتشر می‌کنند تا حشرات شبانه را به خود جذب کنند و در فرآیند گرده‌افشانی کمک کنند.