جیش‌العدل
گروه تروریستی جیش‌العدل که با نام «جیش‌الظلم» نیز شناخته می‌شود، یک گروه شبه‌نظامی اسلام‌گرای سنی-وهابی و تجزیه‌طلب است که با اقدامات تروریستی و جنایت‌های ضد بشری در استان سیستان و بلوچستان ایران فعالیت دارد. این گروه علیه جمهوری اسلامی ایران دست به مبارزه مسلحانه می‌زند و تاکنون مسئولیت چندین حمله و آدم‌ربایی علیه افراد نظامی و غیرنظامی ایرانی را بر عهده گرفته است. جیش‌العدل (جیش‌الظلم) توسط ایران، ایالات متحده آمریکا، ژاپن و نیوزیلند به عنوان یک گروه تروریستی شناخته شده است.
گروه جیش‌العدل، که به «جیش‌الظلم» نیز شهرت دارد، پس از انهدام گروه تروریستی جندالله، با سازمان‌دهی مجدد برخی از اعضا و تشکیلات آن اعلام موجودیت کرد. رهبری این گروه را فردی به نام صلاح‌الدین فاروقی بر عهده دارد و جیش‌العدل خود را به عنوان مدافع حقوق اهل سنت در سیستان و بلوچستان معرفی می‌کند. این گروه به‌طور رسمی توسط ایران، ایالات متحده، ژاپن و نیوزیلند به عنوان یک گروه تروریستی شناخته شده است و در انجام فعالیت‌های تروریستی علیه غیرنظامیان و نظامیان ایرانی، همچنین اقداماتی ضدبشری از جمله حملات انتحاری و کشتار مرزبانان ایرانی نقش داشته است.
اهداف و سیاست‌ها
یکی از ادعاهای اصلی این گروه، مقابله با حضور ایران در جنگ داخلی سوریه و حمایت از معارضان سوری است. آن‌ها همچنین با گروه‌های جدایی‌طلب کُرد در ایران همکاری داشته و تلاش کرده‌اند با برپایی تفرقه بین شیعیان و اهل سنت در داخل ایران، ناآرامی‌های قومی و مذهبی را افزایش دهند. رسانه‌های دولتی ایران نیز بارها عربستان سعودی و ایالات متحده را به عنوان حامیان مالی و اطلاعاتی این گروه معرفی کرده‌اند.
ساختار تشکیلاتی
گروه جیش‌العدل از سه شاخه نظامی با نام‌های «عبدالملک ملازاده»، «شیخ ضیایی» و «مولوی نعمت‌الله توحیدی» تشکیل شده است. این گروه همچنین یک واحد اطلاعاتی با نام «زبیر اسماعیل زهی» دارد که نقش آن جمع‌آوری اطلاعات و اجرای عملیات جاسوسی است. زبیر اسماعیل زهی فرمانده گروه «نعمت‌الله توحیدی» نیز بود که در جریان یک عملیات نظامی کشته شد.
اقدامات تروریستی
کشتار مرزبانان در سراوان
در آبان ۱۳۹۲، این گروه با کمین به یک گروه مرزبانی در منطقه سراوان حمله کرد که منجر به کشته شدن ۱۴ پلیس مرزبانی و مجروح شدن ۷ نفر دیگر شد. این گروه پس از حمله از مرز ایران و پاکستان عبور کرد و در خاک پاکستان پنهان شد. جیش‌العدل این حمله را به بهانه «دفاع از جوانان بلوچ» و مقابله با حضور ایران در سوریه توجیه کرد.
اعدام‌های تلافی‌جویانه
پس از این حادثه، قوه قضائیه ایران در واکنش به کشتار مرزبانان، ۱۶ زندانی بلوچ را اعدام کرد که این اعدام‌ها با انتقاد گسترده مدافعان حقوق بشر مواجه شد.
ربودن مرزبانان ایرانی
در بهمن ۱۳۹۲، جیش‌العدل پنج مرزبان ایرانی را ربود و خواستار آزادی اعضای زندانی خود و تعدادی از زندانیان سنی در ایران شد. پس از مذاکرات مختلف، این گروه چهار مرزبان را آزاد کرد، اما یکی از آن‌ها به نام جمشید دانایی‌فر را به قتل رساند.
حمله انتحاری به اتوبوس سپاه پاسداران
در بهمن ۱۳۹۷، جیش‌العدل با استفاده از یک خودرو بمب‌گذاری‌شده، به اتوبوس حامل نیروهای سپاه پاسداران حمله کرد و ۲۷ نفر از نیروهای سپاه را به قتل رساند. این حمله یکی از مرگبارترین اقدامات این گروه تروریستی بود.
کشتار در راسک
در آذر ۱۴۰۲، حمله‌ای به مقر فرماندهی نیروی انتظامی شهرستان راسک صورت گرفت که جیش‌العدل مسئولیت آن را بر عهده گرفت و این اقدام منجر به کشته شدن ۱۱ نفر از نیروهای انتظامی ایران شد.
اقدامات دیگر
| تاریخ | شرح عملیات | موقعیت | پیامد | توضیحات و ارجاع |
|---|---|---|---|---|
| ۴ شهریور ۱۳۹۱ | حمله به سپاه پاسداران | جاده نیکشهر - زاهدان | ادعای کشتن ده‌ها پاسدار | |
| ۱۸ مهر ۱۳۹۱ | حمله به سپاه پاسداران | نامشخص | کشتن ۱۰ عضو سپاه پاسداران | |
| ۱۵ آبان ۱۳۹۲ | حمله به خودرو دادستان زابل | مقابل بیمارستان «امیرالمؤمنین» شهر زابل | مرگ دادستان زابل و زخمی شدن راننده اداری وی | مهاجمان پس از متوقف کردن خودروی دادستان زابل، آن را با اسلحه کلاشنیکف به رگبار گلوله بستند. جیش‌العدل ضمن پذیرفتن مسئولیت ترور، آن را به تلافی از اعدام اخیر ۱۶ زندانی بلوچ دانست. |
| ۵ آذر ۱۳۹۲ | حمله به بالگرد متعلق به جمهوری اسلامی ایران | شهرستان سراوان | سرنگونی بالگرد ایرانی | هرچند منابع دولتی علت این حادثه را نقص فنی عنوان کرده‌اند اما جیش‌العدل ادعا کرد این عملیات را در پاسخ به موشک‌باران خانه ملا عمر شاهوزهی و کشته شدن یک کودک و چندین زن در بلوچستان پاکستان توسط ایران، انجام داد. |
| ۱۶ مهر ۱۳۹۳ | حمله به یک خودروی نیروی انتظامی، مهاجمان سپس خودروی مرزبانان ایرانی را پر از مواد منفجره کرده و آن را در داخل پاسگاه مرزی «آسپیچ» منفجر کردند | نزدیکی شهرستان سراوان | قتل حداقل ۳ مرزبان ایرانی | |
| ۱۷ فروردین ۱۳۹۴ | حمله به نیروهای مرزبانی با واردشدن از داخل مرز پاکستان و بازگشت به پاکستان | در منطقه نگور حد فاصل میله مرزی ۲۳۹ پایین‌تر از جکیگور | کشتن ۸ تن از مرزبانان نیروی انتظامی | |
| ۲۰ فروردین ۱۳۹۴ | کمین و تیراندازی به پرسنل سپاه پاسداران | دامنه کوه بیرک | مرگ ۲ تن از پرسنل سپاه سیستان و بلوچستان | دستگاه قضایی فردی به نام «عبدالحمید میربلوچ‌زهی» را به این اقدام تروریستی متهم کرده و پس از دستگیری، در دی‌ماه ۱۳۹۹ مجازات اعدام را برای او اجرا کرد. |
| ۶ اردیبهشت ۱۳۹۶ | حمله به هنگ مرزی میرجاوه (گروهان چاهندو) با شلیک از داخل خاک پاکستان | پاسگاه میل ۱۰۰ در هنگ مرزی میرجاوه | کشتن ۹ مرزبان ایرانی، مجروح کردن ۲ تن و گروگان گرفتن ۱ تن دیگر | برای این عملیات از سلاح‌های دوربرد از داخل خاک پاکستان استفاده شده و سه تن نیروی کادری و شش سرباز، که در ساعت هشت شب در حال تحویل پست گشت‌زنی بودند، کشته شدند. ۹ اردیبهشت ۱۳۹۶ دولت ایران اعلام کرد که یکی از مرزبانان (سرباز) این حادثه نزد جیش‌العدل اسیر است. در ۲۴ مردادماه ۹۷، بعد از یکسال و سه ماه و هجده روز، سردار قاسم رضایی فرمانده مرزبانی ناجا اعلام کرد: با تلاش فرماندهی نیروی انتظامی، ستاد کل نیروهای مسلح و دستگاه‌های امنیتی، «سعید براتی»؛ سرباز گروگان گرفته‌شده به ایران بازگشت. |
| ۲۴ مهرماه ۱۳۹۷ | نفوذ به داخل خاک ایران از طریق مرز پاکستان، ربودن مرزبانان ایرانی و بازگشت به خاک پاکستان | منطقه «لولکدان» در بخش «ریگ ملک» در ۵۰ کیلومتری شهر میرجاوه | به اسارت گرفتن ۱۴ مرزبان ایرانی | قرارگاه قدس نیروی زمینی سپاه مستقر در سیستان و بلوچستان در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که نیروهای ایرانی با خیانت و تبانی عامل یا عوامل نفوذی ربوده شدند. براساس گمانه‌زنی‌ها این افراد با غذای آلوده مسموم و توسط گروهک جیش‌العدل به داخل پاکستان منتقل شده‌اند. روابط عمومی نیروی زمینی سپاه ۱ آذر ۹۷ در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «در پی تلاش‌های به عمل آمده و رایزنی با طرف پاکستانی، پنج نفر از مرزبانان و بسیجیان بومی ربوده شده، به کشور بازگشتند» اسامی مرزبانان آزادشده عبارت است از: «زبیر بیگی، سعید نوتی‌زهی، رسول گمشادزهی، محمد معتمدی و مهرداد آبار آزاد» بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در نخستین دقایق پنج‌شنبه یکم فروردین ماه ۹۸ از آزادی چهار تن دیگر از مرزبان خبر داد. اسامی مرزبانان آزاد شده به شرح زیر اعلام شد: محمود هرمزی، پدرام موسوی، کیانوش بابایی و عبدالکریم شریفی قرارگاه قدس نیروی زمینی سپاه در اطلاعیه‌ای از آزادی دو تن دیگر از مرزبان گروگان گرفته شده توسط گروهک جیش العدل، در تاریخ ۱۳ بهمن‌ماه ۱۳۹۹ خبر داد. |
| ۱۳ بهمن ۹۷ | حمله به یک ناحیه مقاومت بسیج | نیکشهر | کشتن ۱ تن از نیروهای سپاه و زخمی شدن ۵ تن | |
| ۱۵ مرداد ۱۳۹۹ | انفجار بمب صوتی | زاهدان | زخمی شدن ۴ مأمور نیروی انتظامی | جیش العدل در بیانیه‌ای نوشت «فرمانده پایگاه کورین در این حادثه کشته و به سایر نیروها نیز خسارت زیادی وارد شده است.» مقام‌های ایرانی اما گفتند در این حادثه، تنها یک فرمانده سپاه زخمی شده است. |
| ۱۲ اسفند ۱۳۹۹ | حمله به دو خودرو سپاه پاسداران | منطقه کشتگان شهرستان بمپشت | کشته‌شدن ۵ تن و به گروگان گرفته شدن ۳ تن دیگر | سپاه پاسداران در بیانیه‌ای اعلام کرد که این حمله به یک خودرو «نیروهای مهندسی سپاه» در بمپشت صورت گرفته که یک نفر مجروح و یک نفر نیز مفقود شده است اما منابع دیگر شمار تلفات را در حمله به دو خودرو ۵ تن دانسته و از گروگان گرفتن سه تن دیگر نیز خبر دادند. |
| ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ | حمله به مرزبانان ایرانی | برجک مرزی «مزه سر» گروهان مک سوخته، شهرستان سراوان | قتل ۵ مرزبان ایرانی و مجروح شدن تعدادی دیگر | کشته‌شدگان شامل سه سرباز وظیفه و دو کادر مرزبانی بودند. |
| ۱۷ تیر ۱۴۰۲ | حمله به کلانتری ۱۶ زاهدان | کلانتری ۱۶ واقع در کوی شهدای زاهدان | کشته‌شدن ۲ مأمور نیروی انتظامی و ۴ فرد مهاجم مسلح | کشته‌شدگان نیروی انتظامی شامل یک سرباز وظیفه و یک استواریکم کادر بودند. |
| ۱۶ مهر ۱۴۰۲ | حمله به دو پاسگاه انتظامی سیستان و بلوچستان | نامشخص | کشته‌شدن ۲ سرباز نیروی انتظامی و زخمی شدن ۷سرباز وظیفه | کشته‌شدگان نیروی انتظامی شامل ۲سرباز وظیفه بودند. |
| ۲۴ آذر ۱۴۰۲ | حمله به مقر فرماندهی نیروی انتظامی | شهرستان راسک | کشته شدن ۱۱ نفر از افسران ارشد و سربازان و مجروحیت ۷ نفر | |
| ۱۶ فروردین ۱۴۰۳ | حمله به مقرهای نظامی و انتظامی | شهرستان‌های چابهار، راسک و سرباز | کشته شدن ۱۱ نفر از نیروهای نظامی و انتظامی |