قوم ماد
قوم ماد یا مردم ماد جزو اقوام آریایی و قومی ایرانی بودند که حدود سه الی چهار سده پس از شروع زوال شهرهای عصر برنز در فلات ایران، به تدریج وارد این سرزمین شدند. این‌ها بخشی از اقوامی بودند که در مهاجرت آریایی‌ها به فلات ایران، وارد شدند. آریاییان به مادها، پارس‌ها، پارت‌ها، سکاها و…، تقسیم می‌شدند.
بر طابق منابع کهن آشوری و یونانی و ایرانی اتحاد مادها از شش طایفه بوسیان، ستروخاتیان، بودیان آریزانتیان و مغ‌ها و پارتاکانیان تشکیل شده بود. به طبق کتاب هرودوت (جلد اول بند ۹۶)؛ مادها حدود پانصد سال (۱۲۷۴ ق. م تا ۷۵۴ ق. م) تابع آشوریان بودند. برس مورخ کلدانی عقیده داشت، مادها ۲۵۰۰ سال ق. م با تسخیر بابل و ۲۲۴ سال بر این شهر حکومت کردند. محققین متصورند که مردمی از فلات ایران مانند کاسی‌ها به بابل هجوم بردند و آن شهر را فتح کرده‌اند و به این جهت که از طرف غربی فلات ایران به حمله کرده بودند برس این مردم را مادی دانسته است.
آنچه از متون کهن آشوری برمی‌آید، مادها از سدهٔ نهم تا هفتم پیش از میلاد نتوانسته بودند پیشرفتی یابند که سبب هم‌گرایی و اتحاد و سازمان‌یافتگی طوایف پراکندهٔ ماد بر محور یک رهبر و فرمان‌روای برتر و واحد شده باشند، که بتوان وی را پادشاه کل سرزمین‌های مادنشین کنند. پادشاهان آشور در لشکرکشی‌های پرشمار خود به قلمرو مادها، همیشه با شاهان محلی بسیاری روبه‌رو بوده‌اند و نه یک پادشاه واحد حاکم بر کل سرزمین‌های مادنشین. اما سرانجام با افزایش قدرت و انسجام آنها در سدهٔ هفتم پیش از میلاد، سرتاسر غرب ایران و برخی از مناطق نزدیک آن به تحت فرمانروایی مادها درآمد، مرزهای ماد در طول چند صد سال به‌تدریج و رفته‌رفته گسترش یافت و قدرت گرفت. با این حال، شناخت دقیق از گسترهٔ جغرافیایی سرزمین مادها وجود ندارد.
در سال‌نامه‌های آشوری نو از سال ۸۳۶ پیش از میلاد تا اواخر سوگند فئودالی اسارحدون (۶۷۲ پ. م) به مادها اشاره شده‌است، در این دوران آنها توسط شاهک‌نشین‌های کوچک اداره می‌شدند. آن زمان پادشاهی مرکزی تأسیس نشده‌بود و اساس چیزهایی که بعداً به دیاکو، قاضی افسانه‌ای نسبت داده شد، هنوز وجود نداشت.