اکتای براهنی
اُکتای بَراهِنی (متولد ۲۲ اردیبهشت ۱۳۵۳، تبریز) نویسنده، فیلمنامهنویس، کارگردان و روزنامهنگار ایرانی است. وی فرزند نخست رضا براهنی، شاعر، نویسنده و منتقد برجسته ادبیات معاصر ایران است.
تحصیلات
اکتای براهنی تحصیلات خود را در رشته مهندسی صنایع در ایران آغاز کرد اما این رشته را نیمهکاره رها کرد. پس از مهاجرت به کانادا، تحصیل در رشته سینما را در دانشگاه یورک تورنتو ادامه داد و از همانجا نیز فعالیتهای سینماییاش را آغاز کرد. او با ساخت فیلمهای کوتاه و مستند در دوران تحصیل و پس از آن، پایههای سینمای حرفهای خود را بنا نهاد.
فعالیتهای هنری
براهنی فعالیت حرفهای خود را با ساخت آثار کوتاه و مستند آغاز کرد. از جمله آثار اولیه او میتوان به مستند خطاب به پروانهها و فیلمهای کوتاه کاناپه و تولد داماد اشاره کرد که از همان ابتدا نگاه متفاوت و دغدغهمند او نسبت به جامعه و انسان را نشان میدادند.
نخستین فیلم بلند: پل خواب
نخستین فیلم بلند اکتای براهنی با عنوان پل خواب در سال ۱۳۹۴ در بخش نگاه نو جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و در دیماه ۱۳۹۶ به اکران عمومی رسید. این فیلم که برداشتی آزاد از رمان مشهور جنایت و مکافات اثر فئودور داستایوفسکی بود، مورد تحسین منتقدان قرار گرفت و سبک خاص براهنی در روایت، شخصیتپردازی و پرداخت بصری را تثبیت کرد. پل خواب با بازی ساعد سهیلی، هومن سیدی، آناهیتا افشار، شهین تسلیمی و دیگران، روایتی نوآورانه از وجدان، گناه و عدالت ارائه میداد.
فیلمنامهنویسی
اکتای براهنی در ادامه مسیر حرفهای خود، به عنوان فیلمنامهنویس در پروژههای سینمایی دیگری نیز حضور یافت: لتیان (۱۳۹۷) به کارگردانی علی تیموری، با بازی پریناز ایزدیار، امیر جدیدی، سارا بهرامی و حسن معجونی. این فیلم که تمرکز آن بر روابط انسانی و مسائل اجتماعی بود، به یکی از پرفروشترین فیلمهای اکران آنلاین در پلتفرمهای فیلیمو و نماوا تبدیل شد. عنکبوت (۱۳۹۸) به کارگردانی ابراهیم ایرجزاد، روایتی از زندگی سعید حنایی، قاتل زنجیرهای مشهدی بود. فیلمی جنجالی با بازی محسن تنابنده، ساره بیات و ماهور الوند، که واکنشهای متعددی در فضای فرهنگی ایران برانگیخت.
موفقیت بینالمللی با فیلم پیرپسر
پیرپسر جدیدترین اثر براهنی بهعنوان نویسنده و کارگردان، فیلمی تحسینشده است که در جشنوارههای بینالمللی همچون روتردام و ترانسیلوانیا جوایزی کسب کرد. پیرپسر با تمرکز بر موضوع پدرسالاری و تضادهای درون خانواده، با بازی حسن پورشیرازی، لیلا حاتمی و حامد بهداد، به عنوان یکی از آثار جنجالی سینمای ایران در سالهای اخیر شناخته میشود.
چالشها
اکتای براهنی بارها به چالشهای شخصی و حرفهای خود در فضای فرهنگی ایران اشاره کرده است. یکی از مهمترین موضوعاتی که او در مصاحبهها بدان پرداخته، تأثیر نام پدرش، رضا براهنی، بر روند کاریاش بوده است. وی بر این باور است که برخلاف تصور عمومی، شهرت پدر گاهی به مانعی برای پیشرفت تبدیل شده و باعث سختگیریهایی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شده است. براهنی بهویژه از تجربههای دشوار خود در کسب مجوز ساخت فیلم و مواجهه با سوءتفاهمهایی درباره نیت هنریاش انتقاد کرده است.
آثار اکتای براهنی
| سال | عنوان اثر | نوع | نویسنده | کارگردان |
|---|---|---|---|---|
| ۲۰۰۸ | خطاب به پروانهها (دربارهٔ رضا براهنی) | مستند | آری | آری |
| ۱۳۹۲ | کاناپه | فیلم کوتاه | آری | آری |
| ۱۳۹۳ | تولد داماد | فیلم کوتاه | آری | آری |
| ۱۳۹۴ | پل خواب | فیلم بلند | آری | آری |
| ۱۳۹۷ | لتیان | فیلم بلند | آری | علی تیموری |
| ۱۳۹۸ | عنکبوت | فیلم بلند | آری | ابراهیم ایرجزاد |
| ۱۴۰۰ | پیر پسر | فیلم بلند | آری | آری |