ریه

ریه‌ها، با نام انگلیسی Lungs، مرکز سیستم تنفسی در بدن هستند. ریه در بدن، وظیفه دریافت اکسیژن از محیط و انتقال آن به جریان خون را برعهده دارد. این اندام با بیش از 6 میلیون تنفس در سال، بر عملکرد صحیح اندام‌های مختلف و سلامتی بدن ما بسیار موثر است.

جایگاه ریه در بدن انسان

جزئیات
نام لاتین:	pulmo
نام انگلیسی:	Lungs
محل قرارگیری:	ریه‌ها در حفره سینه‌ای درون سینه جای دارند.
وظایف:	جداسازی دی‌اکسید کربن از جریان خون و دادن آن به هوا در یک فرایند تبادل گاز
تعداد در بدن:	یک جفت

هر سلول بدن برای زنده ماندن و عملکرد صحیح نیاز به اکسیژن دارد. از سویی دیگر سلول‌های بدن باید دی‌اکسید کربن تولیدی خود را از سلول‌ها خارج کنند. گاز دی‌اکسید کربن یک ماده دفعی است که در نتیجه واکنش‌های درون سلولی ایجاد می‌شود. ریه‌ها به طور اختصاصی برای تبادل این گازها در هنگام تنفس (دم و بازدم) طراحی شده‌اند.

آناتومی ریه  

ریه‌ها یا شش‌ها در قفسه سینه، پشت دنده‌ها و در دو طرف قلب قرار دارند. آن‌ها تقریباً مخروطی شکل هستند و پایه‌های مسطح این مخروط‌ها، به دیافراگم متصل می‌شوند. اگرچه ریه‌ها به صورت جفت در بدن ما وجود دارند، اما هر کدام از آن‌ها از نظر اندازه و شکل با هم یکسان نیستند. ریه راست از سه لوب تشکیل شده است در حالی که ریه چپ فقط دو لوب دارد.

ریه چپ دارای یک فرورفتگی است که در این فرورفتگی قلب جای می‌گیرد. به این فرورفتگی شکاف قلبی نیز می‌گویند. ریه راست از نظر اندازه کوتاه‌تر است تا فضای کافی برای قرارگیری کبد در زیر آن فراهم شود. به طور کلی، ریه چپ دارای وزن و ظرفیت کمی کوچکتر از ریه سمت راست است.

ریه‌ها توسط دو غشا احاطه شده‌اند که به عنوان پلور ریوی شناخته می‌شوند. لایه داخلی مستقیماً سطح بیرونی ریه‌ها را می‌پوشاند و لایه بیرونی به دیواره داخلی قفسه سینه متصل می‌شود. فضای بین این دو غشا نیز با مایع پلور پر شده‌ است.

عملکرد ریه‌ها

نقش اصلی ریه‌ها دریافت اکسیژن از محیط بیرون و انتقال اکسیژن به جریان خون است. اکسیژن از ریه‌ها وارد خون شده و از آنجا به سایر بخش‌های بدن منتقل می‌شود. به منظور انجام صحیح مکانیسم تنفس، ریه‌ها می‌توانند از ساختار‌های اطراف خود کمک بگیرند. از جمله این بخش‌ها می‌توان به عضله دیافراگم، عضلات بین دنده‌ای در قفسه سینه، عضلات شکم و حتی گاهی عضلات گردن اشاره کرد.

دیافراگم (Diaphragm) ماهیچه‌ای است که در بخش بالایی خود حالت گنبدی دارد و در زیر ریه‌ها قرار گرفته است. بیشتر انرژی مورد نیاز برای مکانیسم تنفس توسط این ماهیچه تامین می‌شود. زمانی که دیافراگم منقبض می‌شود، به سمت پایین حرکت می‌کند و در این حالت فضای بیشتری در حفره قفسه سینه ایجاد شده و ظرفیت ریه‌ها را افزایش می‌دهد. با افزایش حجم حفره قفسه سینه، فشار داخل آن کاهش می‌یابد و هوا از طریق بینی یا د‌هان و نای وارد ریه‌ها می‌شود.

زمانی که دیافراگم منبسط شده و به حالت استراحت خود باز می‌گردد، حجم ریه کاهش می‌یابد؛ زیرا فشار داخل حفره قفسه سینه بالا می‌رود و ریه‌ها هوا را خارج می‌کنند.

تنفس شناخته شده‌ترین نقش ریه‌ها است؛ اما آن‌ها عملکرد‌های مهم دیگری را نیز انجام می‌دهند. از جمله این کارکردها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تعادل pH: وجود بیش از حد دی‌اکسیدکربن در خون می‌تواند سبب اسیدی شدن بدن شود. اگر ریه‌ها افزایش اسیدیته را تشخیص دهند، سرعت تهویه را برای بیرون راندن بیشتر گاز‌های دی‌اکسید کربن زیاد می‌کنند.
• فیلتر: ریه‌ها لخته‌های خون کوچک را فیلتر می‌کنند و در صورت بروز این لخته‌ها می‌توانند حباب‌های هوای کوچک معروف به آمبولیسم هوا را از بین ببرند.

• محافظ فیزیکی: ریه‌ها در انواع خاصی از ضربه‌های فیزیکی می‌توانند به عنوان ضربه‌گیر برای قلب عمل کنند.

• محافظت در برابر عفونت: غشاهای خاصی در ریه‌ها ایمونوگلوبولین A را ترشح می‌کنند. این ترکیب، از ریه‌ها در برابر برخی عفونت‌ها محافظت می‌کند.