شهرداری تهران

شهرداری تهران سازمان همگانی غیردولتی است که با مدیریت شهردار تهران فعالیت می‌کند. شهردار تهران از طریق رأی‌گیری در شورای شهر تهران انتخاب و به وزارت کشور معرفی می‌شود و وزارت کشور با بررسی صلاحیت فرد منتخب شورا، حکم شهردار را صادر می‌کند. شهرداری تهران شامل بیست و دو منطقه است و مدیریت هر منطقه برعهده شهردار آن منطقه است که توسط شهردار تهران انتخاب می‌شود و با نظارت معاون امور مناطق فعالیت می‌کنند.

لوگوی شهرداری تهران

تاریخ و پیشینه شهرداری

پیشینه شهرداری تهران به دوره قاجاریه و انتخاب تهران به عنوان پایتخت (دارالخلافه) بازمی‌گردد. نخستین نظام‌نامه بلدیه (شهرداری) در تهران سال ۱۲۸۶ تصویب شده است. طی سه دوره حکمرانی قاجاریان، پهلوی و جمهوری اسلامی، شهرداری تهران به عنوان پایتخت ایران دست‌خوش فراز و فرودهای متعددی شده است. نخستین طرح جامع شهر تهران سال ۱۳۴۹ در دوره مدیریت غلامرضا نیک‌پی تدوین شد. سه طرح جامع شهر دیگر تهران بنا به ضرورت و اقتضاء بسط و گسترش کلان‌شهر تهران در سال‌های طرح «ساماندهی جامع تهران» در سال ۱۳۷۰، طرح مجموع شهری تهران سال ۱۳۸۱ و سرانجام طرح جامع جدید تهران سال ۱۲۸۵ تدوین شده است. هدف از تدوین نظامنامه بلدیه کاهش نقش دولت و افزایش نقش مردم، در مدیریت شهری عنوان شده است. این نظام‌نامه پس از طرح در صحن علنی مجلس شورای ملی با ۶۹ رای موافق تصویب شد در نهایت پانزدهم خرداد سال ۱۲۸۶ به امضای محمدعلی شاه رسید. مطابق این نظام‌نامه انجمن بلدیه و اداره بلدیه شهرداری نهادی مستقل از دولت و مجلس برای اداره بهینه امور محلی مانند بهداشت آبادانی و تنزیل و تسعیر نرخ اجناس و روی هم رفته برای آسایش مردم بنیان‌گذاری شد.

جمهوری اسلامی

مدیریت شهری تهران از سال ۱۳۵۷ تا ۱۴۰۰ طی چهار دهه بیش از چهارده شهردار به خود دیده است.

فهرست ده شهردار و سرپرستان آخر تهران

نام	مدت مسئولیت	منبع
علیرضا زاکانی	۱۱ شهریور ۱۴۰۰ تاکنون
علیرضا جاوید(سرپرست)	۱۷ مرداد تا ۱۱ شهریور ۱۴۰۰
پیروز حناچی	۲۷ آبان ۱۳۹۷ تا ۱۷ مرداد ۱۴۰۰
سیدمحمدعلی افشانی	۲۶ اردیبهشت تا ۲۶ آبان ۱۳۹۷
سمیع‌الله حسینی مکارم(سرپرست)	۲۱ فروردین تا ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۷
محمدعلی نجفی	۵ شهریور ۱۳۹۶ تا ۲۱ فروردین ۱۳۹۷
مصطفی سلیمی(سرپرست)	۵ شهریور ۱۳۹۶
محمدباقر قالیباف	۲۳ شهریور ۱۳۸۴ تا ۱ شهریور ۱۳۹۶
علی سعیدلو(سرپرست)	۷ تیر تا ۲۳ شهریور ۱۳۸۴
محمود احمدی‌نژاد	۳۰ اردیبهشت ۱۳۸۲ تا ۷ تیر ۱۳۸۴

شهردار تهران

دفتر شهردار تهران ذیل یک اداره کل به عنوان حوزه شهردار فعالیت می‌کند؛ همچنین مستند به نمودار و چارت سازمانی شهرداری تهران در سال ۱۴۰۱ نهادها و سازمان‌های اعم از سازمان فرهنگی هنری، سازمان بازرسی، مرکز ارتباطات و امور بین‌الملل، مؤسسه همشهری، همشهری «حراست کل شهرداری»، «دفتر هماهنگی هئیت‌های رسیدگی به تخلفات اداری»، «ستاد یگان حفاظت شهرداری تهران»، «سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران»، هم فارغ از اینکه زیر مجموعه یکی از معاونت‌های هشت‌گانه شهرداری تهران باشد با نظارت و مدیریت مستقیم شهرداری تهران و اداره کل حوزه ریاست شهرداری فعالیت می‌کنند.

معاونت‌ها

شهرداری تهران به عنوان نهاد عمومی برای انجام ماموریت‌های هشت معاونت در حوزه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، ترافیکی و … دارد. همچنین مجموعه‌های دیگر از نهادهای شهرداری تهران ذیل عنوان سازمان فعالیت می‌کنند.

امور اجتماعی و فرهنگی

معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران یکی از معاونت‌های نه‌گانه شهرداری تهران است که به‌طور ویژه و عمده بر موضوع‌های حوزه فرهنگ و امور اجتماعی در کلان‌شهر تهران می‌پردازد و ماموریت‌های شهرداری در دو حوزه فرهنگ و امور اجتماعی را دنبال می‌کند.

شهرسازی و معماری

عمده مسئولیت معاونت شهرسازی و معماری، طراحی، هدایت و ساخت کلانشهر تهران است. مستند به اسناد بالا دستی اعم از مصوبات شورای اسلامی شهر تهران یا شورای عالی شهرسازی و معماری و نظایر این، ماموریت‌های مشارکت و تلاش در زمینه‌های مربوط به برنامه‌ریزی، مطالعات و تحقیقات علمی، فنی، مهندسی و تخصصی شهرسازی و معماری به این معاونت واگذار شده است.

هماهنگی و امور مناطق

مسئولیت هماهنگی میان شهردار تهران و مناطق مختلف شهرداری و همچنین نظارت بر فعالیت‌های شهرداری مناطق بیست و دوگانه تهران بر عهده معاونت هماهنگی و امور مناطق شهرداری تهران است.

برنامه‌ریزی و امور شورا

معاونت برنامه‌ریزی، توسعه سرمایه انسانی و امور شورا، مسئولیت سرپرستی و برنامه‌ریزی امور مربوط به برنامه‌های جامع و کلی شهرداری تهران را بر عهده دارد. همین‌طور مدیریت منابع انسانی اعم از امور استخدامی منابع انسانی، ارزیابی عملکرد، آموزش و نگه‌داشت منابع انسانی از دیگر وظایف این نهاد است.

خدمات شهری و محیط زیست

از معاونت خدمات شهری و محیط زیست به عنوان قدیمی‌ترین معاونت در تشکیلات شهرداری تهران یاد شده است. ارائه خدمات شهری در کنار دیگر ماموریت‌ها تدریجاً، ساختار این معاونت را شکل داده است.

حمل و نقل و ترافیک

معاونت حمل و نقل و ترافیک مسئولیت سیاست‌گذاری و کنترل عملکرد حمل و نقل و ترافیک پایتخت ایران را به عهده دارد.

مالی و اقتصاد شهری

فعالیت‌های مربوط به بخش مالی و اقتصادی همین‌طور مدیریت و کنترل هزینه‌های پروژه‌های شهرداری تهران ساختار این معاونت را شکل داده است. معاونت مالی و اقتصاد شهری یکی از معاونت‌های هشت‌گانه شهرداری تهران است. فعالیت‌های مربوط به بخش مالی و اقتصادی همین‌طور مدیریت و کنترل هزینه‌های پروژه‌های شهرداری تهران ساختار این معاونت را شکل داده است.

مناطق شهری

شهر تهران از ۲۲ منطقه تشکیل شده است. شهرداری تهران به منظور تسریع و بهبود مدیریت شهری برای هر یک از مناطق ۲۲ یک شهرداری منصوب می‌کند؛ شهردار هر منطقه به‌عنوان قائم‌مقام شهردار در آن منطقه فعالیت می‌کند. شهرداران مناطق با حکم شهردار تهران منصوب می‌شوند.