صادق لاریجانی
صادق اردشیر لاریجانی معروف به صادق آملی لاریجانی (زاده ۲۱ اسفند ۱۳۳۹ در نجف عراق) فقیه، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس سابق قوه قضاییه جمهوری اسلامی ایران است که از سال 1397 به عنوان رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام فعالیت میکند. وی فرزند میرزا هاشم آملی و داماد آیتالله وحید خراسانی است. نظریه «اجتهاد متوسط» و «واقعی بودن الزامات اخلاقی» از جمله نظریههای علمی لاریجانی است.
زندگی و فعالیت
صادق لاریجانی در خانوادهای اصالتاً مازندرانی زاده شده است. او فرزند چهارم آیت الله میرزا هاشم آملی و نوهی آیت الله سید محسن نبوی اشرافی است. همچنین وی داماد آیت الله العظمی حسین وحید خراسانی است. وی از سال 1345 تا 1356 دوران تحصیلات دبستان و متوسطه را با موفقیت پشت سر گذاشت، و با توجه به علاقه فراوان به یادگیری از سال اول دبیرستان به فراگیری دروسی فراتر از درس های مدرسه پرداخت، و پس از پایان دبیرستان علی رغم فراهم شدن بورس تحصیلی از دانشگاه صنعتی شریف در یکی از دانشگاه های غربی، زندگی اش متحول شد و با تشویق پدر تصمیم به تحصیل در علوم و معارف اسلامی گرفت و وارد حوزه شد و بیشتر دروس مقدمات و سطح را در فرصتی اندک و در نزد استادان برجسته، که بعضاً از نزدیکان وی نیز بودند، به پایان رساند.
نظریههای علمی
- نظریه اجتهاد متوسط (نظریه توسط در اجتهاد و تقلید): کسی که توان اجتهاد در برخی از مبادی استنباط دارد، میتواند در مبادی دیگری که توان اجتهاد ندارد از مرجع تقلید خود، تقلید کند و با ضمیمه کردن آن دو به نتیجه آن در احکام فرعی فقهی عمل کند.
- نظریه واقعی بودن الزامات اخلاقی:وی براین باور است که واقعیتهای عالَم متضمن نوع خاصی از واقعیت به نام «الزامات اخلاقی» (به تعبیر لاریجانی لزومهای اخلاقی) هستند. هر انسانی به نحو شهودی و بالوجدان این الزامات را درک میکند و از آنها مفهوم «باید» یا «ضرورت» میسازد و در قالب گزارهها به کار میگیرد.
- نقد نظریه حق الطاعه:وی از منتقدان نظریه حق الطاعه سید محمدباقر صدر است و آن را از سه منظر وجدانی و شهودی، منظر سازگاری درونی و از منظر لوازم بیرونی نقد کرده است.
فعالیت سیاسی
برخی از مهمترین فعالیتهای سیاسی صادق لاریجانی ازین قرار است:
- عضویت در مجلس خبرگان رهبری (نماینده استان مازندران در دوره سوم، چهارم و پنجم از سال ۱۳۷۷ تا کنون)،
- رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام (از ۹ دی ۱۳۹۷ش تا کنون)،
- عضو فقهای شورای نگهبان (دوره چهارم و پنجم تا شهریور ۱۴۰۰ش)،
- رئیس قوه قضاییه (دو دوره از مرداد ۱۳۸۸ تا اسفند ۱۳۹۷)،
- عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،
- عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی (از اعضای حقوقی شورا در دوران ریاست قوه قضاییه)،
- عضویت در شورای عالی امنیت ملی (از اعضای حقوقی شورا در دوران ریاست قوه قضاییه)،
- عضویت در شورای عالی فضای مجازی (از اعضای حقوقی شورا در دوران ریاست قوه قضاییه)
آثار
از لاریجانی آثار متعددی در موضوعات مختلف منتشر شده است:
- فلسفه علم اصول، قم، انتشارات مدرسه علمیه ولی عصر(ع). این مجموعه در ۳۳ جلد تنظیم شده است که به مرور عرضه خواهد شد.
- معرفت دینی، نقد نظریه قبض و بسط تئوریک شریعت، تهران، مرکز ترجمه و نشر کتاب تهران، ۱۳۷۰ش.
- قبض و بسط در قبض و بسطی دیگر، تهران، مرکز ترجمه و نشر کتاب تهران، ۱۳۷۲ش.
- فلسفه تحلیلی، دلالت و ضرورت، قم،انتشارات مرصاد.
- واجب مشروط، انتشارات کنگره شیخ انصاری، ۱۳۷۴ش.
- فلسفه اخلاق در قرن حاضر، نوشته وارنک، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۶۲ش (ترجمه).
- انسان از آغاز تا انجام، تألیف علامه طباطبایی، تهران، انتشارات الزهراء، ۱۳۷۱ش (ترجمه).
- فقیهان امامی و عرصههای ولایت فقیه از قرن چهارم تا سیزدهم، تألیف محمد علی قاسمی و دیگران، زیرنظر صادق آملی لاریجانی، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، ۱۴۲۶ق.