شورای عالی امنیت ملی

شورای عالی امنیت ملی یا به اختصار "شُعام" شورایی است که به منظور پاسداری از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ تأسیس شده است. در بازنگری سال 1368 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ، به موجب اصل یکصد و هفتاد و ششم شورایی تحت عنوان " شورای عالی امنیت ملی " تشکیل شد. بر اساس این اصل، به منظور تأمین منافع ملی و پاسداری از انقلاب اسلامی و تمامیت ارضی و حاکمیت ملی «شورای عالی امنیت ملی» به ریاست رئیس جمهور تشکیل می گردد.

شورای عالی امنیت ملی

این شورا مهم‌ترین وزنه تصمیم‌گیری در سیاست خارجی و امور دفاعی و امنیتی کشور محسوب می‌شود. اعضای این شورا را مقامات عالی‌رتبه سیاسی، نظامی و اطلاعاتی ایران تشکیل می‌دهند. ریاست این شورا بر عهده رئیس‌جمهور است. مصوبات شورای عالی امنیت ملی پس از تأیید سید علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران، لازم الاجرا می‌باشد و تنها رهبر انقلاب اسلامی حق دارد مصوبه را وتو کند.

وظایف شورای عالی امنیت ملی

در اصل یکصد و هفتاد و ششم وظایف شورای عالی امنیت ملی مشخص شده است. بر این اساس :

• تعیین سیاست های دفاعی و امنیتی کشور در محدوده سیاست های کلی تعیین شده از طرف مقام رهبری
• هماهنگ نمودن فعالیت‌های سیاسی ، اطلاعاتی ، اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی در ارتباط با تدابیر کلی دفاعی و امنیتی
• بهره‌گیری از امکانات مادی و معنوی کشور برای مقابله با تهدیدهای داخلی و خارجی از جمله وظایف شورای عالی امنیت ملی هستند.

اعضای شورای عالی امنیت ملی

به موجب اصل یکصد و هفتاد و ششم قانون اساسی، اعضای شورای عالی امنیت ملی عبارتند از :

- روسای قوای سه‌گانه

- رئیس ستاد فرماندهی کل نیروهای مسلح

- مسئول امور برنامه و بودجه

- دو نماینده به انتخاب مقام رهبری

-وزرای امور خارجه ، کشور و اطلاعات

- حسب مورد وزیر مربوط و عالی ترین مقام ارتش و سپاه

اهداف

بر اساس اصل ۱۷۶ قانون اساسی ایران، وظایف این شورا عبارتند از:

• تعیین سیاست‌های دفاعی-امنیتی کشور، در محدوده سیاست‌های کلی تعیین شده از طرف رهبر ایران
• هماهنگ نمودن فعالیت‌های سیاسی، اطلاعاتی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در ارتباط با تدابیر کلی دفاعی-امنیتی
• بهره‌گیری از امکانات مادی و معنوی کشور برای مقابله با تهدیدهای داخلی و خارجی

اعضا

اعضای فعلی شورای عالی امنیت ملی، با توجه به مقام سیاسی و براساس شخصیت حقوقی خود عبارت هستند از:

ر	نگاره	نام	عضویت
رؤسای سه قوه
۱		مسعود پزشکیان(رئیس‌جمهور و رئیس شورای عالی)	مرداد ۱۴۰۳
۲		محمدباقر قالیباف(رئیس مجلس شورای اسلامی)	خرداد ۱۳۹۹
۳		غلامحسین محسنی اژه‌ای(رئیس قوه قضائیه)	تیر ۱۴۰۰
وزیر کشور
۴		سرتیپ پاسدار اسکندر مؤمنی	مرداد ۱۴۰۳
وزیر امور خارجه
۵		سید عباس عراقچی	مرداد ۱۴۰۳
وزیر اطلاعات
۶		سید اسماعیل خطیب	شهریور ۱۴۰۰
رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور
۷		سید حمید پورمحمدی	مرداد ۱۴۰۳
رئیس ستاد کل نیروهای مسلح
۸		سرلشکر پاسدار محمد باقری	تیر ۱۳۹۵
فرمانده کل ارتش
۹		سرلشکر سید عبدالرحیم موسوی	مرداد ۱۳۹۶
فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
۱۰		سرلشکر پاسدار حسین سلامی	اردیبهشت ۱۳۹۸
وزیر مربوط به موضوع در حال بررسی در شورا
۱۱		(عضو غیر دائم، با حق رأی)
دو نماینده به انتخاب رهبر
۱۲		سعید جلیلی	تیر ۱۳۸۷
۱۳		دریادار پاسدار علی‌اکبر احمدیان (دبیر شورای عالی)	خرداد ۱۴۰۲

دبیران

مهم‌ترین سمت ثابت شورای عالی امنیت ملی مسئولیت دبیرخانه آن است که با انتخاب مستقیم رئیس‌جمهور تعیین می‌شود. با اینکه دبیر حق رأی ندارد، اما مطابق روال مرسوم در اغلب موارد پس از انتخاب دبیر از سوی رئیس‌جمهور، همزمان سید علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران، وی را به نمایندگی رهبری در شورا نیز منصوب می‌کند تا حق رأی داشته‌باشد.

دبیر شورا، مسئولیت اداره دبیرخانه و نظارت بر اجرای صحیح تصمیمات و مصوبات شورا و امور اداری و اجرایی شورا را بر عهده دارد.

از سال ۱۴۰۲ علی‌اکبر احمدیان دبیر شورای عالی امنیت ملی است که طی حکمی از سوی سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور وقت ایران و رئیس شورای عالی امنیت ملی، به این سمت منصوب شده است.

ر.	نام		آغاز تصدی	پایان تصدی	طول تصدی	منصب در قوه مجریه	رئیس‌جمهور	م.
۱		حسن روحانی(زادهٔ ۱۳۲۷)	۲۰ مهر۱۳۶۸	۲۴ مرداد۱۳۸۴	۱۵ سال، ۱۰ ماه و ۳ روز	مشاور رئیس‌جمهور در امور امنیت ملی	هاشمی
						—	خاتمی
						مشاور رئیس‌جمهور در امور امنیت ملی
۲		سرتیپ پاسدارعلی لاریجانی(زادهٔ ۱۳۳۶)	۲۴ مرداد۱۳۸۴	۲۸ مهر۱۳۸۶	۲ سال، ۲ ماه و ۵ روز	—	احمدی‌نژاد
۳		سعید جلیلی(زادهٔ ۱۳۴۴)	۲۸ مهر۱۳۸۶	۱۹ شهریور۱۳۹۲	۵ سال، ۱۰ ماه و ۲۱ روز	—
۴		دریابانعلی شمخانی(زادهٔ ۱۳۳۴)	۱۹ شهریور۱۳۹۲	۱ خرداد۱۴۰۲	۹ سال، ۸ ماه و ۱۲ روز	—	روحانی
							رئیسی
۵		دریادار پاسدارعلی‌اکبر احمدیان (زادهٔ ۱۳۴۰)	۱ خرداد۱۴۰۲	متصدی	۱ سال، ۱۱ ماه و ۱۵ روز	—
							پزشکیان