قرچک
قرچک، مرکز شهرستان قرچک، در جنوب شرق استان تهران و در فاصله ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی پایتخت واقع شده است. این شهرستان که در گذشته تابع شهرستان ورامین بوده است، از سمت شمال شرق به شهرستان پاکدشت، از شرق و جنوب به شهرستان ورامین و از غرب نیز به شهرستان ری محدود میشود.
براساس آخرین سرشماری سراسری در سال ۱۳۹۵، جمعیت شهر قرچک به ۲۳۱٬۰۷۵ نفر رسیده است. نزدیکی قرچک به تهران، سبب شده تا این شهر سرریز جمعیت پایتخت را به خود جذب کند. ارزان بودن مسکن در قرچک نسبت به تهران، مهمترین دلیل این مهاجرت است.
ریشه اصلی شکلگیری شهر قرچک به کورههای آجرپزی مربوط میشود. وجود خاک مرغوب در این منطقه، قرچک را به مکانی مناسب برای تولید آجر و سفال تبدیل کرده بود. حفاریهای گسترده برای استخراج خاک رس، چالههای عظیمی را در شمال این شهر به جای گذاشته است. در سال ۱۳۵۵، به دلیل توسعه صنعت کورههای آجرپزی، قرچک به شهر تبدیل شد.
امروزه، بیش از ۹۵ درصد جمعیت قرچک را مهاجران تشکیل میدهند. ترکها، لرها، کردها، کرمانجهای خراسان، خراسانیها و مردمان شمال ایران از جمله اقوام مهاجر ساکن در این شهر هستند. جنگ ایران و عراق نیز بر قرچک تاثیر گذاشت. در آن دوران، محلههایی از این شهر میزبان شیعیان عراقی بود که به ایران پناه آورده بودند.
وجود راهآهن سراسری تهران-مشهد در جنوب قرچک، مانع از گسترش این شهر به سمت جنوب شده است.
تپه پردیس
در دو کیلومتری شمال قرچک، در نزدیکی روستای پردیس و همسایگی کورههای آجرپزی، تپهای هفت هزار ساله خودنمایی میکند که قدمت آن به عصر آهن برمیگردد.
باستانشناسان و محققانی که در تپه پردیس کاوش کردهاند، آن را یکی از قدیمیترین آثار تاریخی ایران میدانند. این تپه، گواهی بر زمانی است که انسان با درک صحیح از زندگی گروهی، به ساخت ابزارهای زندگی متمدن روی آورده بود. قدمت تپه پردیس را با تپه سیلک کاشان سنجیدهاند و آثار کشف شده در آن، هویتی جدید به دشت ورامین و حتی تهران بخشیده است.
در نخستین کاوشها که در سال ۱۳۸۳ انجام شد، آثاری از هزارههای چهارم، پنجم و ششم قبل از میلاد کشف شد. کشف کورههای متعدد تولید سفال و چرخ سفالگری با استوانهای از شاخ حیوانات در این تپه، باستانشناسان را با اسرار بسیاری از زندگی در آن دوران روبرو کرده است. تپه باستانی پردیس از دو قسمت تپه مرکزی و گورستان عصر آهن تشکیل شده است. این گورستان به هزاره قبل از میلاد تعلق دارد.
این تپه باستانی علیرغم ثبت در میراث فرهنگی، برای ایجاد زیرساختهای گردشگری مورد توجه قرار نگرفته است.