مباهله
مباهله یکی از رویدادهای مهم صدر اسلام است. این رویداد بنا بر برخی منابع در روز ۲۴ ذی‌الحجه سال 10 هجری قمری اتفاق افتاده. پیامبر اسلام پس از مناظره با مسیحیان نجران و ایمان نیاوردن آنان، پیشنهاد مباهله داد و آنان پذیرفتند.
طی مباهله دو طرف باید برای یکدیگر آرزوی بد و به اصطلاح نفرین کنند و از خدا بخواهند حق را نمایان کند. بنا بود در روز مشخصی پیامبر و از سوی دیگر مسیحیان مباهله کنند. اما زمانی که مسیحیان دیدند محمد تنها با اهل خانواده‌اش آمده، از مباهله خودداری کردند.
پیامبر اسلام همانگونه که با سران حکومت‌های مختلف جهان مکاتبه کرده و آنها را دعوت به اسلام می‌کرد، نامه‌ای نیز برای اسقف نجران نوشت. او اسقف و همه ساکنان نجران را به دین اسلام دعوت کرد. سپس برخی از بزرگان نجران برای دیدار با پیامبر راهی مدینه شدند. در این دیدار پیامبر اسلام حضرت عیسی را بنده‌ای از بندگان خدا معرفی کرد. اما اهالی نجران معتقد بودند چون عیسی بدون پدر متولد شده پس مقام الوهیت دارد.
مباحثه و گفت‌و گو بین آنها به نتیجه‌ای نرسید و نجرانی‌ها بر عقیده خود پافشاری می‌کردند. سرانجام دو طرف، چاره این کار را در مباهله دیدند و مقرر شدند که روز بعد در صحرایی در شهر مدینه برای مباهله آماده شوند.
وقتی مسیحیان دیدند که پیامبر اسلام عزیزترین افراد در زندگی خویش را برای مباهله آورده است، از خواسته خود منصرف شده و درخواست مصالحه کردند. و مدتی بعد دونفر از این گروه به اسلام گرویدند.
در تقویم قمری روز ۲۴ ذی‌الحجه به عنوان روز مباهله ثبت شده و اعمالی برای این روز سفارش شده است.
لغت مباهله
مباهله در لغت به معنای «برداشتن قیود» است و در اصطلاح «یکدیگر را نفرین کردن» معنی می‌دهد. مباهله در اصطلاح به این معناست که دو تن یا دو گروه بر علیه یکدیگر دعای بد کنند. پس هر کدام ظالم باشد حق تعالی وی را رسوا گرداند و نقمت و عذاب خود را بر وی فرستد و ذریه او را مستاصل کند و هلاک گرداند. مباهله یا ابتهال در دومعنای کلی کاربرد دارد:
۱) یکدیگر را لعن کردن که میان دو نفر رخ می‌دهد.
۲) نفرین براى هلاک کسى.
لعن و لعنت یعنی طرد نمودن و دور ساختن ازروى خشم. لعن از سوی خدا در آخرت به معنی عقوبت است و در دنیا، انقطاع از قبول رحمت و توفیق الهی است و لعن از سوى انسان، نفرینى است بر دیگران.
به اعتقاد شیعیان این ماجرا علاوه بر حقانیت دعوت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) فضیلت همراهان آن حضرت را نیز اثبات می‌کند.
آیه مباهله
پس از ریداد مباهله آیه‌ای نازل شد با عنوان آیه مباهله معروف است. متن این آیه (آیه 61 سوره آل عمران) به شرح زیر است:
فَمَنْ حَآجَّكَ فِيهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءنَا وَأَبْنَاءكُمْ وَنِسَاءنَا وَنِسَاءكُمْ وَأَنفُسَنَا وأَنفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَةَ اللّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ.
معنی: هر گاه بعد از علم و دانشى که (درباره مسیح) به تو رسیده، (باز) کسانى با تو به محاجّه و ستیز برخیزند، به آنها بگو: بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم، شما هم فرزندان خود را؛ ما زنان خویش را دعوت نماییم، شما هم زنان خود را ما از نفوس خود دعوت کنیم، شما هم از نفوس خود؛ آن گاه مباهله کنیم؛ و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.