ناپلئون بناپارت
ناپلئون بناپارت (متولد ۱۵ اوت ۱۷۶۹، آژاکسیو – درگذشته ۵ مه ۱۸۲۱، سنت هلن) که بعدها با عنوان ناپلئون یکم شناخته شد، یکی از بزرگترین فرماندهان نظامی و سیاستمداران تاریخ فرانسه بود. او در جریان انقلاب فرانسه به شهرت رسید و از سال ۱۷۹۶ تا ۱۸۱۵ مجموعهای از جنگهای بزرگ را در اروپا رهبری کرد. ناپلئون ابتدا از سال ۱۷۹۹ تا ۱۸۰۴ به عنوان کنسول اول جمهوری فرانسه حکومت کرد و سپس از ۱۸۰۴ تا ۱۸۱۴ و برای مدت کوتاهی در سال ۱۸۱۵ با عنوان امپراتور فرانسه بر کشور سلطنت نمود. او همچنین از ۱۸۰۵ تا ۱۸۱۴ پادشاه ایتالیا و از ۱۸۰۶ تا ۱۸۱۳ حامی کنفدراسیون راین بود.
| اطلاعات شخصی | |
|---|---|
| نام(های): | ناپلئون بناپارت |
| تاریخ تولد: | ۱۵ اوت ۱۷۶۹ |
| محل تولد: | آژاکسیو، کرس |
| تاریخ فوت: | ۵ مه ۱۸۲۱ (۵۱ سال) |
| علت مرگ: | سرطان معده |
| محل دفن: | لزنولید، پاریس - ۱۵ دسامبر ۱۸۴۰ |
| همسر(ها): | ژوزفین بوهارنه (ا. ۱۷۹۶–۱۸۱۰)، ماری لوئیز (ا. ۱۸۱۰–۱۸۱۴) |
| فرزندان: | ناپلئون دوم، چارلز، کنت لئون، الکساندر، کنت کولونا-والفسکی |
فرماندهی جنگ
ناپلئون در شهر آژاکسیو در جزیره کرس در دریای مدیترانه متولد شد. خانوادهاش اصالت ایتالیایی داشتند. در سال ۱۷۷۹ به فرانسه آمد و در سال ۱۷۸۵ بهعنوان افسر ارتش سلطنتی فرانسه منصوب شد. او از انقلاب ۱۷۸۹ حمایت کرد و به سرعت در ارتش ترقی یافت. پیروزی در محاصره تولون (۱۷۹۳) و سرکوب شورشهای سلطنتطلبان در پاریس (۱۷۹۵) او را به یک قهرمان ملی تبدیل کرد. سپس در سال ۱۷۹۶ فرماندهی جنگ علیه اتریش و متحدان ایتالیایی آن را برعهده گرفت و با پیروزیهای درخشان شهرت بیشتری یافت.
قدرتگیری سیاسی
در سال ۱۷۹۸ ناپلئون به مصر و سوریه لشکر کشید و همین موفقیتها سکوی پرشی برای ورود او به عرصه سیاست شد. در کودتای ۱۸ برومر (۱۷۹۹) حکومت دایرکتوار را سرنگون کرد و بهعنوان کنسول اول قدرت را به دست گرفت. پیروزی او در نبرد مارنگو (۱۸۰۰) باعث تثبیت جایگاهش شد. در سال ۱۸۰۳ سرزمین لوئیزیانا را به آمریکا فروخت. سپس در دسامبر ۱۸۰۴ طی مراسمی پرشکوه خود را بهعنوان امپراتور فرانسه تاجگذاری کرد.
جنگهای بزرگ اروپا
شکست پیمان آمین موجب آغاز جنگ ائتلاف سوم (۱۸۰۵) شد. ناپلئون در نبرد آوسترلیتس ارتشهای اتریش و روسیه را درهم کوبید و به عمر امپراتوری مقدس روم پایان داد. در جنگ ائتلاف چهارم (۱۸۰۶–۱۸۰۷) نیز پروس و روسیه را شکست داد. سپس برای گسترش تحریم اقتصادی علیه بریتانیا، در سال ۱۸۰۸ به شبهجزیره ایبری لشکر کشید و برادرش ژوزف را بهعنوان پادشاه اسپانیا منصوب کرد. این اقدام آغازگر جنگ شبهجزیره بود.
در جنگ ائتلاف پنجم (۱۸۰۹) بار دیگر اتریش را شکست داد. اما در سال ۱۸۱۲ با لشکرکشی عظیم به روسیه دچار فاجعه شد و ارتش او پس از اشغال موقت مسکو در سرمای زمستان تقریباً نابود شد. در سال ۱۸۱۳ اتریش و پروس به روسیه پیوستند و در نبرد لایپزیگ شکست سختی بر ناپلئون وارد کردند. سرانجام در ۱۸۱۴ پاریس سقوط کرد و ناپلئون مجبور به استعفا شد. او به جزیره البا تبعید شد، اما ده ماه بعد گریخت و با هزار سرباز به فرانسه بازگشت و بار دیگر حکومت را در دست گرفت. این دوره به نام صد روز شناخته میشود. در نهایت نیروهای ائتلاف هفتم در نبرد واترلو (۱۸۱۵) او را شکست دادند. ناپلئون این بار به جزیره دورافتاده سنت هلن در اقیانوس اطلس جنوبی تبعید شد و در سال ۱۸۲۱ بر اثر سرطان معده درگذشت.
اصلاحات و میراث ناپلئون
ناپلئون نهتنها بهعنوان یک فرمانده نظامی بزرگ بلکه بهعنوان اصلاحگر اجتماعی نیز شناخته میشود. مهمترین دستاوردهای او شامل موارد زیر میشود که موجب شکلگیری دولتهای ملی مدرن در اروپا شد.
- تدوین و اجرای قانون مدنی فرانسه (کد ناپلئون) که تا امروز الهامبخش بسیاری از کشورهاست.
- ایجاد نظام آموزش عمومی و دولتی.
- لغو بقایای نظام فئودالی.
- اعطای آزادی به یهودیان و دیگر اقلیتهای مذهبی.
- الغای تفتیش عقاید در اسپانیا.
- تثبیت اصل برابری شهروندان در برابر قانون.
- تمرکز قدرت در دولت به جای کلیسا.
انتقادات به ناپلئون
- جنگهای خونین و ویرانیهای گسترده در اروپا.
- غارت سرزمینهای اشغالی.
- محدود کردن آزادیهای مدنی، از جمله لغو مطبوعات آزاد و پایان دادن به انتخابات مستقیم.
- تبعید و زندانی کردن مخالفان.
- بازگرداندن بردهداری در مستعمرات فرانسه (بهجز هائیتی).
- ممنوعیت ورود سیاهپوستان و دورگهها به فرانسه.
- کاهش حقوق زنان و کودکان در قوانین مدنی.
- بازگرداندن اشرافیت موروثی و سلطنتی.
- سرکوب خشن شورشهای مردمی.