هشتگرد
هشتگرد شهری در استان البرز ایران است که در ۶۸ کیلومتری غرب تهران، 30 کیلومتری غرب کرج و در مسیر جاده قدیم کرج-قزوین قرار دارد. این شهر مرکز شهرستان ساوجبلاغ و در بخش مرکزی این شهرستان واقع شده است. در فاصلهای حدود ۱ کیلومتر شمال و شمالشرقی هشتگرد، شهر جدید هشتگرد (مهستان) قرار دارد.
شهر هشتگرد در میان دو شهر کرج و قزوین واقع شده و با مناطقی مانند چهارباغ، اشتهارد، نظرآباد، فشند و خور همسایه است. این منطقه دارای آبوهوای نیمهخشک و کمی سرد است که تحت تأثیر ارتفاعات البرز و نزدیکی به دشت قزوین قرار دارد.
پیشینه و نامشناسی
نام هشتگرد از واژه "هشت دژ" گرفته شده که به معنی هشت پارچه آبادی است. «گرد» در زبان پهلوی به معنای شهر است و در نام بسیاری از شهرهای تاریخی ایران همچون دارابگرد و فیروزگرد دیده میشود.
در لغتنامه دهخدا، هشتگرد دهی از توابع شهرستان کرج توصیف شده که دارای ۸۰۹ نفر جمعیت و محصولاتی نظیر غله، انگور، لبنیات و صیفیجات بوده است. همچنین، امامزادهای قدیمی در این روستا وجود داشته است.
حاجیعلی رزمآرا نیز در کتاب فرهنگ جغرافیایی ایران از این منطقه با نام "هشجرد" یاد کرده است.
تاریخچه
پیش از سال ۱۳۲۰ خورشیدی، زمینهای هشتگرد به عنوان اراضی خالصه دولتی عرضه شدند. فردی ارمنی به نام گورگیان این زمینها را به قیمت ۹۰۰ هزار ریال خرید و بعدها آنها را به خردهمالکین کرد (مهاجران شهرستان صحنه) واگذار کرد. همین موضوع سبب شد بخش بزرگی از اراضی منطقه به مالکیت کردهای مهاجر درآید.
جمعیت و زبان
جمعیت
براساس آخرین آمار رسمی:
| سال | جمعیت | رشد جمعیت |
|---|---|---|
| ۱۳۸۵ | ۴۵٬۳۳۲ | — |
| ۱۳۹۰ | ۵۱٬۹۵۳ | ۱۴٫۶٪+ |
| ۱۳۹۵ | ۵۵٬۶۴۰ | ۷٫۱٪+ |
| ۱۴۰۳ (برآوردی) | ۶۱٬۰۰۰ | ۹٫۶٪+ |
زبان
زبان رایج مردم بومی هشتگرد فارسی با گویش کرجی است. البته بهواسطه مهاجرت، گویشها و زبانهای دیگری مانند کردی، ترکی و لری نیز در میان ساکنان رواج دارد.
بافت شهری و محلهها
شهر هشتگرد از نظر بافت شهری و ترکیب جمعیتی تنوع زیادی دارد و به چندین منطقه تقسیم میشود:
۱. منطقه جنوب غربی: شامل محلههای کردآباد (دهکده هشتگرد) و وحدت پایین (ترکآباد پایین) با ساکنانی از زنجان، صحنه، هشترود، کردستان، کرمانشاه و تکاب.
۲. مرکز شهر و اطراف جاده اصلی: در این ناحیه خیابانها منظمتر هستند و بازارچهها، مسجد جامع، و مراکز تجاری اصلی در این منطقه قرار دارند.
۳. منطقه شمال شهر: شهرک ولیعصر با ساختاری منظم و قطعات مسکونی ۲۰۰ و ۲۵۰ متری در این ناحیه واقع شده است.
۴. منطقه شمال غربی: شهرکهای بعثت و کوثر جدیدترین نواحی مسکونی شهر محسوب میشوند که پس از سال ۱۳۷۵ خورشیدی توسعه یافتهاند.
۵. منطقه شرقی: شامل محلههایی مانند والفجر، پارک مادر و شهرک دانش است. ساکنان این منطقه عمدتاً از اهالی رزن همدان هستند.
۶. منطقه جنوبی: در این ناحیه، خیابان مدرس جنوبی (محله دخانیات) با باغهای انگور و کارخانه دخانیات قدیمی قرار دارد.
۷. مناطق غربی: شامل محلههای سفیدارک، خیابان مصلی و طالقانمحله.
۸. منطقه شمال شرقی: محل استقرار سایت اداری نوساز شهر است که در توسعه شهری نقش مهمی دارد.