هولاکوخان
هولاکوخان متولد 614 ق در مغولستان به عنوان پادشاه ایران در سلسله ایلخانان بود. هولاکوخان در تاریخ 653 ق به پادشاهی رسید و تا تاریخ 663 ق حکومت کرد. در این مدت مرکز حکومت او مراغه بود. سرانجام بعد از هولاکوخان، اباقا خان به پادشاهی رسید.
او بنیانگذار و اولین فرمانروای امپراتوری ایلخانی بود که بر بخش بزرگی از غرب آسیا تسلط یافت. هولاکو پس از این که برادرش منگوقاآن به مقام قاآنی یعنی خان بزرگ رسید، دستور یافت به طرف ایران حرکت کند و طبق دستور اولین کار هولاکو نابودی اسماعیلیان به رهبری رکنالدین خورشاه بود. بعد از آن به جنگ خلافت عباسی رفت و در سال ۶۵۶ ه.ق آخرین خلیفه عباسی المستعصم بالله را کشت. با این کار خلافت عباسی پس از پنج سده از بین رفت.
بعد از آن هولاکو خان آماده نبرد با مملوکان مصر شد که در واقع آخرین مانع و آخرین دشمن مغولان بود و آخرین جایی هم بود که طبق دستور منگوقاآن، هولاکو خان باید تصرف میکرد. هولاکو خان در حال لشکرکشی به مصر بود که خبر درگذشت برادرش منگوقاآن را شنید و پسر بزرگش اباقا را با تعدادی سپاه در مراغه به نیابت خود گذاشت و سایر سپاه را هم به رهبری فرمانده بزرگش قربقا به جنگ مملوکان مصر فرستاد. قربقا در نبرد عین جالوت از سیفالدین قطز فرمانروای ترکتبار مصر شکست خورد و کشته شد. با این شکست برای همیشه پیشرفت مغولان در غرب متوقف شد.
هولاکو خان بعد از این که برادر دیگرش قوبلای خان جانشین منگوقاآن شد، به ایران بازگشت. قوبلای حکم تمام مناطقی را که هولاکو تصرف کرده بود، با لقب ایلخانی برای هولاکو خان فرستاد و هولاکو خان هم مراغه را به عنوان پایتختش برگزید و امپراتوری ایلخانان را بنیان گذاشت.
قلمرو
در منابع قلمرو حکومت هولاکوخان 'کشورهای کنونی ایران، ترکمنستان، افغانستان، پاکستان، عراق و جنوب قفقاز' ذکر شده است.
درگذشت
هولاکوخان سرانجام در تاریخ 663 ق درگذشت.