کارمند
کارمند شخصی است که به ازای انجام امورات اداری، کار فکری و کار در دستگاهی اداری، حقوق دریافت میکند. کارمند در لغت به پرسنل، عضو و مامور میگویند که برای شخص یا ارگانی کار میکند. کار کارمند فیزیکی نیست و معمولا پشت میز و در شرکت است.
کارمندان به دو دسته کارمندان دولتی و کارمندان خصوصی تقسیم میشوند. ویژگیهای متمایز کارمندان خصوصی و دولتی، آنها را از یکدیگر و از طبقه کارگر جدا میکند. وضعیت مالی و منزلت اجتماعی کارمندان (اعم از دولتی و خصوصی) با تغییرات اقتصادی و اجتماعی متغیر است.
کارمندی در مفهوم امروزی با رشد سرمایهداری و پس از انقلاب صنعتی شکل گرفت. دانشگاههای غرب که نیازهای جریان تولید صنعتی را تأمین میکردند، تربیت کارمندان را بر عهده گرفتند. جامعهشناسان مارکسیستی به وجود قشری به نام کارمند اعتقادی ندارند و جامعه را به دو طبقه کارگر و سرمایهدار تقسیم میکنند، اما جامعهشناسان سرمایهداری، کارمندان را به عنوان یکی از طبقات متوسط جامعه میشناسند.
تاریخچه
منشأ پیدایش کارمندان دولتی را میتوان در دربارها جستجو کرد، جایی که پادشاهان افراد خاصی را که دارای مهارتهای لازم بودند، بهطور بلندمدت و با مزد زمانی استخدام میکردند و آنان را به نظام ارزشی خود وفادار میساختند. با جایگزینی حکومتهای جمهوری به جای پادشاهی، این کارمندان باید علاوه بر داشتن مهارتهای لازم، وفاداری خود را به نظام حکومتی نیز نشان میدادند.
در مورد کارمندان خصوصی، پس از انقلاب صنعتی، بنگاههای تولیدی به افرادی که بهصورت پیوسته در خدمتشان باشند، نیاز پیدا کردند و چنین افرادی را استخدام کردند. با افزایش این نیاز، ملاکها و معیارهای پذیرش سختتر شد. به تدریج، مؤسسات آموزشی به مراکزی برای آموزش دانشهای لازم برای ورود به مشاغل تبدیل شدند، به طوری که بسیاری از افرادی که به دنبال شغل کارمندی بودند، به این مؤسسات مراجعه میکردند و پس از تحصیل و کسب مدارک لازم، برای استخدام اقدام میکردند. با گسترش جامعه صنعتی، شمار کارمندان نسبت به کارگران به سرعت افزایش یافت، به طوری که کارمندان به اهمیت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی قابل توجهی رسیدند و علاوه بر دریافت حقوق مناسب، به پستهای اجرایی متناسب دست یافتند.