زمین: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''زَمین''' سومین سیارهٔ منظومهٔ خورشیدی است که در فاصلهٔ ۱۴۹٬۶۰۰٬۰۰۰ کیلومتری از خورشید قرار دارد. از نظر واژه‌شناسی فارسی، زم در زبان اوستایی به معنای سرد بوده‌است که با پسوند «ین»، واژهٔ زمین را به معنای «جسم سرد» به وجود آورده‌است....» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''زَمین''' سومین سیارهٔ [[ | '''زَمین''' سومین سیارهٔ [[منظومه خورشیدی]] است که در فاصلهٔ ۱۴۹٬۶۰۰٬۰۰۰ کیلومتری از خورشید قرار دارد. از نظر واژه‌شناسی [[فارسی]]، زم در زبان [[اوستایی]] به معنای سرد بوده‌است که با پسوند «ین»، واژهٔ زمین را به معنای «جسم سرد» به وجود آورده‌است. نام لاتین آن ''Terra'' است. | ||
[[پرونده:تصویر کره زمین از فضا.jpg|جایگزین=تصویری کره زمین از فضا|بندانگشتی|تصویری کره زمین از فضا]] | [[پرونده:تصویر کره زمین از فضا.jpg|جایگزین=تصویری کره زمین از فضا|بندانگشتی|تصویری کره زمین از فضا]] | ||
این سیاره به دلیل دارا بودن منابع وسیع [[آهن]] و فلزات دیگر، چگال‌ترین و از نظر بزرگی اندازه پنجمین سیاره از هشت سیارهٔ [[منظومهٔ خورشیدی|منظومهٔ شمسی]] است. همچنین در میان چهار سیارهٔ سنگی گردان به دور خورشید یعنی [[عطارد]]، [[زهره]]، زمین و [[مریخ]]، زمین بزرگ‌ترین آن‌ها است. زمین ششمین جسم در منظومهٔ خورشیدی بر پایهٔ جرم و حجم است. گاهی از زمین با نام‌های [[جهان]] و [[جهان|گیتی]] نیز یاد می‌شود. در منظومهٔ خورشیدی، زمین در میان فاصله زهره و مریخ در منظومه شمسی در حال گردش به دور [[خورشید]] است. | این سیاره به دلیل دارا بودن منابع وسیع [[آهن]] و فلزات دیگر، چگال‌ترین و از نظر بزرگی اندازه پنجمین سیاره از هشت سیارهٔ [[منظومهٔ خورشیدی|منظومهٔ شمسی]] است. همچنین در میان چهار سیارهٔ سنگی گردان به دور خورشید یعنی [[عطارد]]، [[زهره]]، زمین و [[مریخ]]، زمین بزرگ‌ترین آن‌ها است. زمین ششمین جسم در منظومهٔ خورشیدی بر پایهٔ جرم و حجم است. گاهی از زمین با نام‌های [[جهان]] و [[جهان|گیتی]] نیز یاد می‌شود. در منظومهٔ خورشیدی، زمین در میان فاصله زهره و مریخ در منظومه شمسی در حال گردش به دور [[خورشید]] است. | ||
نسخهٔ ۴ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۵۵
زَمین سومین سیارهٔ منظومه خورشیدی است که در فاصلهٔ ۱۴۹٬۶۰۰٬۰۰۰ کیلومتری از خورشید قرار دارد. از نظر واژه‌شناسی فارسی، زم در زبان اوستایی به معنای سرد بوده‌است که با پسوند «ین»، واژهٔ زمین را به معنای «جسم سرد» به وجود آورده‌است. نام لاتین آن Terra است.
این سیاره به دلیل دارا بودن منابع وسیع آهن و فلزات دیگر، چگال‌ترین و از نظر بزرگی اندازه پنجمین سیاره از هشت سیارهٔ منظومهٔ شمسی است. همچنین در میان چهار سیارهٔ سنگی گردان به دور خورشید یعنی عطارد، زهره، زمین و مریخ، زمین بزرگ‌ترین آن‌ها است. زمین ششمین جسم در منظومهٔ خورشیدی بر پایهٔ جرم و حجم است. گاهی از زمین با نام‌های جهان و گیتی نیز یاد می‌شود. در منظومهٔ خورشیدی، زمین در میان فاصله زهره و مریخ در منظومه شمسی در حال گردش به دور خورشید است.
از پیدایش حیات بر روی سطح زمین حدود یک میلیارد سال و از پیدایش زمین نزدیک به ۴٫۵۴ میلیارد سال (به صورت دقیق‌تر ۰٫۰۰۰۶ ± ۴٫۵۶۷۲ میلیارد سال) می‌گذرد. زیست‌کرهٔ زمین با گذر زمان جو زمین و دیگر شرایط فیزیکی و شیمیایی این سیاره را دچار دگرگونی‌های شگرفی کرده‌است و محیطی را فراهم کرده‌است تا جانداران، بتوانند به رشد و زیست‌زایی بپردازند. هم‌اکنون زمین خانهٔ میلیون‌ها گونه از جانداران است که انسان یکی از آن‌ها است. همچنین در اثر این تغییرات لایهٔ اوزون به دور آن تشکیل شده‌است، لایه‌ای که با کمک میدان مغناطیسی زمین مانع از ورود پرتوهای آسیب‌رسان خورشید می‌شود و به این ترتیب شرایط زندگی و حیات در زمین را محیا می‌سازد. ویژگی‌های فیزیکی، پیشینهٔ زمین‌شناسی و گردش زمین باعث شده‌اند تا زندگی در این دوره‌ها در آن پابرجا بماند و انتظار آن می‌رود که زندگی برای ۵۰۰ میلیون تا ۲٫۳ میلیارد سال نیز همچنان بر روی آن ادامه داشته باشد.
زمین همواره با خورشید و ماه و دیگر جرم‌های آسمانی در برهم‌کنش است و به دور خورشید می‌گردد که یک دور کامل گردش آن برابر با یک سال نجومی یا ۳۶۵٫۲۴ روز خورشیدی است. محور گردش زمین نسبت به خط عمود بر صفحهٔ گردش آن حدود ۲۳٫۴ درجه انحراف دارد. این انحراف کوچک باعث ایجاد تغییرات فصلی و دمایی با دورهٔ گردشی برابر با یک سال اعتدالی یا ۳۶۵٫۲۴ روز می‌شود.
تنها قمر طبیعی شناخته شده برای زمین، کرهٔ ماه است که از حدود ۴٫۵۳ میلیارد سال پیش به دور زمین در گردش است. تاثیر کشش کره ماه بر روی زمین باعث ایجاد کشند در آب اقیانوس‌ها، آهسته‌تر شدن سرعت گردش زمین به مرور و پایدار شدن زاویهٔ انحراف محور زمین شده‌است. در آخرین بمباران شهابی که تقریباً میان ۳٫۸ و ۴٫۱ میلیارد سال پیش رخ داد، چندین جرم آسمانی و شهاب سنگ با زمین برخورد کرده و تغییرات درخور توجهی در سطح زمین به وجود آورد.
جو زمین از نیتروژن(۷۸درصد)، اکسیژن (۲۱درصد)، کربن دی‌اکسید (٫۰۳درصد)، بخار آب و عناصر کمیابی همانند آرگون و …. تشکیل شده است.
پوستهٔ زمین به لایه‌های سخت یا زمین‌ساخت بشقابی متعددی تقسیم شده‌است، این لایه‌های سخت با گذشت میلیون‌ها سال در زمین حرکت می‌کنند. بیش از ۷۱٪ از سطح زمین را آب شور اقیانوس‌ها پوشانده است و باقی‌ماندهٔ آن را خشکی تشکیل می‌دهد که شامل قاره‌ها و جزایر می‌شود و در آن نیز تعداد زیادی دریاچه و سرچشمه‌های آبی دیگر وجود دارد. دو قطب شمالی و جنوبی زمین بیشتر از یخ یا دریای یخ‌زده پوشیده شده‌است. ساختار درونی زمین پویا است و مواد مذاب در آن در گردش است. ساختار زمین شامل سه لایهٔ پوسته، گوشته و هسته می‌شوند.
بلندترین نقطه بر روی زمین کوه اورست در رشته کوه هیمالیا است و ارتفاع آن ۸۸۴۸ متر بالاتر از سطح دریا است. عمیق‌ترین قسمت اقیانوس‌ها نیز در نزدیکی جزایر فیلیپین در اقیانوس آرام قرار دارد. این ناحیه که به درازگودال ماریانا مشهور است عمقی در حدود ۱۱ کیلومتر پایین‌تر از سطح دارد. کمینه دما بر روی کره زمین ۸۹٫۲ درجه زیر صفر در قطب جنوب و بیشینه آن در حدود ۷۰ درجه سانتیگراد، در گندم‌بریان، منطقه شهداد شهرستان کرمان استان کرمان به ثبت رسیده است. طول محیط استوای زمین ۴۰٬۰۷۵٫۱۶ کیلومتر و جرم زمین ۱۰۲۴×۵٫۹۷۳۵ کیلوگرم (هشتاد برابر جرم ماه) است. فاصله کره زمین تا کره ماه ۳۸۴ هزار کیلومتر می‌باشد.
۲۲ آوریل نیز به عنوان روز جهانی زمین نامگذاری شده‌است.