دیستروفی
دیستروفی یا دش پروردگی به نوعی اختلال رشد در موجودات، اندام و بافت های زنده گفته می شود که به دلیل سوء تغذیه و یا عدم وجود مواد غذایی قابل مصرف به وجود می آید. دستروفی ماهیچه ای یک سلسله بیماری های خیلی شدید ژنتیکی پیشرونده می باشد که به کروموزوم وابسته است و موجب بروز اختلال یا تخریب در بافت ماهیچه ای می گردد.
دیستروفی ماهیچه ای دارای 9 نوع بیماری می باشد که نوع شاخص و شدید آن دیستروفی ماهیچه ای دوشن نام دارد. دیستروفی ماهیچه ای درمانی ندارد و تا به حال هیچگونه دارویی به منظور درمان آن ساخته نشده است. دانشمندان همچنان درحال مطالعه بر روی این بیماری هستند و تا به حال توانسته اند چند ژن و داروی آزمایشی طبق آزمایش هایی که بر روی حیوانات انجام داده اند برای این بیماری بسازند.
انواع دیستروفی ماهیچه ای
این بیماری انواع متعددی دارد که به شرح زیر می باشند:
- بیماری دیستروفی ماهیچه ای بکر
- بیماری دیستروفی ماهیچه ای دوشن
- بیماری دیستروفی ماهیچه ای مادرزادی
- بیماری دیستروفی ماهیچه ای دیستال
- بیماری دیستروفی ماهیچه ای اکولوفارنژیال
- بیماری دیستروفی ماهیچه ای میوتونیک
- بیماری دیستروفی ماهیچه ای لیمب گرایدل
- بیماری دیستروفی ماهیچه ای امری دریفوس
- بیماری دیستروفی ماهیچه ای فاسیو اسکاپولو هومورا
داروی آزمایشی برای بیماری دیستروفی ماهیچه ای
برخی پژوهشگران دانشکده پزشکی پیتسبورگ از ایالت پنسیلوانیا کار خود را برای ساخت دارویی که PTC124 نام داشت آغاز کردند. این دارو قادر است به اصلاح ژن معیوب کمک نماید و بر درمان یکسری بیماری های ژنتیکی موثر باشد. این دارو می تواند به درمان بسیاری از بیماری های ناعلاج از جمله دیستروفی عضلانی و فیبروز کیستی کمک بسزایی نماید.
طبق گزارش های به دست آمده، این دارو به شکل قرص است به طوری که به ریبوزوم کروموزوم ایکس متصل می شود و ژن معیوب تولید دیستروفین را مجبود به تولید پروتئین سالم برای عضله ها می نماید و سبب ترمیم آن می گردد. در این گزارش آماده است که، بیماری های ژنتیکی بسیاری موجود هستند که قادر اند از این رویکرد منفعت زیادی ببرند. ویژگی خاص این دارو در آن است که نه تنها یک جهش ژنی که موجب بروز بیماری می گردد بلکه گروهی از جهش ها را مورد هدف قرار می دهد. این دارو با نوع ویژه ای از جهش به مبارزه می پردازد و به این صورت می تواند از آن بر علیه بسیاری از اختلال های ژنتیکی استفاده نمود. این دارو همچنان در قسمت آزمایش های بالینی است و همچنان به شکل کامل ساخته نشده است.
روند تحقیقاتی بر داروی PTC124
این دارو فعلا در قسمت ثبت نام بیمارهای واجد شرایط در بسیاری از کشور ها مانند فرانسه، بلژیک، آلمان و... قرار دارد. این دارو بر درمان سیزده درصد بیمارهای دوشن و ده درصد بیمارهای فیبروز کیستیک که بیماریشان به دلیل جهش بی معنا بروز کرده است موثر می باشد.
طبق گزارش های به دست آمده، این دارو در کاهش تعداد سرفه‌های برخی بیماران که به فیبروز کیستیک مبتلا بودند موفق عمل کرده است و این موضوع دانشمندان را به امیدوار کرده است که این دارد بر بیمارهای دوشن نیز موثر واقع شود. یک شرکت داروسازی با نام پی تی سی علاوه بر انجام تحقیق روی این دارو برخی پروژه‌های دیگر را نیز در دست اقدام دارد که از مهم ترین آنان می توان به کاتالیست اشاره کرد که علاوه بر دوشن به دیگر دیستروفی ها نیز می تواند کمک نماید. این پروژه قصد دارد با استفاده از برخی فن‌های پیشرفته اثر تقریبا 20000 ترکیب شیمیایی را بر افزایش و یا کاهش مقدار بیان یکسری از ژن‌های دخیل در رشد و نمو عضله ها مورد بررسی قرار دهد.
یکی از این ژن ها، ژن SERCA2a می باشد که محصول این ژن سبب بالا رفتن قدرت انقباضی عضله‌های قلب می گردد. اغلب افراد مبتلا به دیستروفی های عضلانی با مشکل قلبی مواجه هستند، بالا رفتن بیان این ژن کمک بسزایی به عملکرد قلب این افراد می نماید. یکی دیگر از ژن‌هایی که میخواهند میزان بیان آن را بالا ببرند، ژن مربوط به IGF-1 می باشد که مخصوص رشد عضله هاست و میزان افزایش بیان آن سبب رشد بهتر عضله ها می شود.
یکی دیگر از ژن‌هایی که قصد افزایش فعالیت آن را دارند مربوط به پروتئین یوتروفین می باشد که به دستروفین بسیار شبیه است و قادر است در عضله‌های بیماران مبتلا به دوشن وبکر جایگزین دیستروفین گردد و با این کار سبب بهبود عملکرد عضله شود.
ژن Integrin-7 نیز یکی دیگر از ژن‌هایی می باشد که محصولش در ثبات غشای سلول های عضلانی نقش بسزایی را ایفا می نماید و بالا بردن میزان بیان آن، غشای یاخته‌های عضلانی در بیمارها از مقاومت بیشتری برخوردار خواهد شد.
ژن مربوط به یک پروتئین که با نام میوستاتین شناخته می شود، تنها ژنی است که می خواهند فعالیت آن را کم نمایند. نقش این ژن، بازدارنده در رشد عضله ها می باشد و کم کردن میزان بیان آن عضله‌های فرد بیمار را از مهارشدگی خارج می نماید.
انجام این پروژه نیازمند زمان زیاد و هزینه بالایی است و دانشمندان باید اثر همه مواد شیمیایی متفاوت را بر این ژن ها آزمایش نمایند تا در صورت امکان به ترکیبی مانند PTC124 برسند که با مکانیسمی تا به اکنون شناخته نشده، بتوانند اثرهای مربوطه را انجام دهند.
ساخت یک ژن مصنوعی به منظور درمان دیستروفی ماهیچه ای
گروهی از دانشمندان از کشور های انگلیس و ایتالیا توانستند نخستین ژن ترکیبی مصنوعی را برای مبارزه با این بیماری بسازند. این ژن را که جاز نامیدند قادر است نقش بسزایی بر درمان بیماری تحلیل عضلانی دوشن داشته باشد. این بیماری یک نوع آسیب می باشد که باعث تخریب بافت ماهیچه ای در بافت چربی و فیبری می گردد و موجب کم شدن قدرت ماهیچه ای و توانایی حرکتی می شود. در مجله ای با نام PLOS ONE، نتیجه‌های ساخت این ژن شرح داده شده است.
طبق گزارش های به دست آمده، برای حفاظت و تولید یک ژن تنظیم کننده ترکیبی درون لابراتور به ابزارهای پیشرفته ای نیاز می باشد. تولید این ژن می تواند شرایط کنترل بیان ژن‌های هدف در آسیب های متعدد را برای محققان مهیا سارد. ژن جاز قادر است زن اتروفین را کنترل نماید و نقش بسزایی بر ژن درمانی این بیماری داشته باشد.
اتروفین یک مورد بسیار مهم بر درمان ژنتیکی این بیماری است. در واقع نمود این ژن باعث بروز این بیماری می گردد. به صورت طبیعی در ماهیچه ها ژن اتروفین از موقع تولد بیان می گردد اما در بیمارهایی که دچار تحلیل عضلانی می باشند، این ژن با کم شدن بیان رو به رو است. در این تحقیق با کمک ژن مصنوعی ترکیبی جاز، محققان افزایش مقدار اتروفین را دیدند.