انگل
انگل (به انگلیسی: Parasite) ارگانیسمی است که برای ادامه حیات خود، از یک موجود زنده دیگر تغذیه می‌کند.
انگل ها جاندارانی با تنوع گونه‌ای بسیار زیاد شامل برخی از قارچ‌ها، ویروس‌ها، باکتری‌ها، کرم‌ها، شپش و آمیب‌ها هستند و میزبان‌های متعددی مانند انسان، حیوانات و گیاهان دارند.
چرخه زندگی انگل
همه انگل‌ها یک چرخه زندگی دارند که به دو بخش تقسیم می‌شود. بخشی از آن را در بدن میزبان و بخشی دیگر را در بدن انتقال دهنده واسط یا طبیعت سپری می‌کنند. انگل در بدن میزبان، مراحل رشد، تولید مثل و انتقال را طی می‌کند. به طور کلی چرخه زندگی انگل‌ها، دو نوع دارد:
چرخه زندگی مستقیم
انگل بالغ در بیشتر چرخه حیات خود، دارای یک میزبان است و به صورت مستقیم، از میزبانی به میزبان دیگر انتقال می‌یابد. این نوع انگل‌ها معمولا میزبان واسط ندارند و می‌توانند در طبیعت به حیات خود ادامه دهند. بنابراین به آن‌ها انگل اختیاری گفته می‌شود. برای زنده ماندن، اغلب انگل‌های آزاد و تک‌سلولی، در طبیعت دور خود کیست ایجاد می‌کنند.
چرخه زندگی غیر مستقیم
انگل بخشی از چرخه حیات خود را در میزبان حد واسط سپری می‌کند و انگل اجباری نام دارد. میزبان واسط اغلب دچار هیچ بیماری و علائمی نمی‌شود. انگل بالغ در بدن میزبان نهایی تولیدمثل می‌کند و در میزبان وابسته رشد و نمو می‌یابد مانند لیشمانیا.
برخی انگل‌ها نیز در بخشی از چرخه زندگی خود وابسته و در بخشی از آن آزادزی هستند.
طبقه‌بندی انگل‌ها
انگل‌ها بر اساس معیارهای متعددی قابل طبقه‌بندی هستند. به طور مثال از نظر تعداد میزبان دو دسته دارند:
انگل‌های تک‌میزبان: نیاز به میزبان واسط ندارند مانند کرم آسکاریس.
- انگل‌های چندمیزبان: دو یا چند میزبان دارند که بین آن‌ها منتقل می‌شوند و هر بخش از چرخه حیات خود را در بدن یکی از آن‌ها طی می‌کنند.
- از نظر مدت زمان زندگی در بدن میزبان شامل گروه‌های زیر می‌شوند:
- انگل تصادفی: به دو صورت آزاد و چسبیده به میزبان زندگی می‌کنند.
- انگل موقت: فقط مدتی از چرخه حیات خود را در بدن میزبان هستند.
- انگل دائم: برای حیات کاملا به میزبان وابسته هستند و خارج از آن زنده نمی‌مانند.
انگل‌ها از نظر محل رشد و تکثیر، به دو گروه قابل تقسیم هستند:
- «انگل‌های برون‌زی» (Ectoparasites): در سطح بدن موجود دیگر قرار می‌گیرند و از او تغذیه می‌کنند، مانند کک و شپش.
- «انگل‌های درون‌زی» (Endooparasites): وارد بافت‌های مختلف درون بدن موجود زنده می‌شوند، مانند انواع کرم‌های انگلی. انگل‌های درون‌زی خود در سه دسته جای می‌گیرند:
- انگل پروتوزوآ (Protozoan Parasite)
- کرم‌ها (Helminths)
- کرم‌های نواری (Tapeworms)