مفصل
مفصل قسمتی از بدن است که دو یا چند استخوان در آن قرار میگیرند تا به بدن اجازه حرکت دهند. هر استخوان در بدن، به جز استخوان هیویید گلو، حداقل با یک استخوان دیگر در محل مفصل قرار میگیرد، شکل مفصل به عملکرد آن بستگی دارد.
بسیاری از مفاصل امکان حرکت بین استخوانها را فراهم میکنند، در این محلها، سطوح مفصلی استخوانهای مجاور میتوانند به آرامی در برابر یکدیگر حرکت کنند. به طور کلی، هرچه حرکت بیشتری از طریق مفصل امکانپذیر باشد خطر آسیبدیدگی آن مفصل بیشتر است زیرا دامنه حرکتی بیشتر، باعث کاهش مقاومت مفصل میشود.
استخوانهای انسان برای تأمین نیازهای عملکردی سیستم اسکلتی - عضلانی به روشهای مختلف با هم میپیوندند. مفصل در آناتومی بدن انسان، ساختاری است که دو یا چند عنصر مجاور سیستم اسکلتی را از هم جدا میکند. بسته به نوع اتصال، عناصر موجود در مفصل ممکن است روی یکدیگر حرکت کنند یا بدون تحرک باشند.
مفصل به ویژه مفاصل لولایی مانند آرنج و زانو، ساختارهای پیچیدهای هستند و از استخوان، عضلات، مایع سینوویوم، غضروف و رباطها تشکیل شدهاند که برای تحمل وزن و حرکت بدن در فضا طراحی شدهاند. فعالیتهای بدن انسان به تعامل مؤثر بین مفاصل طبیعی و واحدهای عصبی - عضلانی بستگی دارند. همین عناصر همچنین برای توزیع تنشهای مکانیکی بین بافتهای مفصل به صورت انعکاسی تأثیر متقابل دارند.
اتصالات مفصلی را میتوان از نظر بافتی و بر اساس نوع حرکت مجاز بر روی بافت همبند غالب طبقهبندی کرد. از نظر بافتشناسی، سه نوع مفصل در بدن شامل مفاصل رشتهای، غضروفی و سینوویال هستند. از نظر عملکردی سه نوع مفصل عبارتند از «سینارتروز» (Synarthrosis) یا غیر متحرک، «آمفیارتروز» (Amphiarthrosis) یا کمی متحرک و «دیارتروز» (Diarthrosis) یا کاملا متحرک.
دو حالت طبقهبندی با هم ارتباط دارند به این ترتیب که سینارتروزها رشتهای، آمفیاتروزها غضروفی و دیارتروزها سینوویال هستند. در پاسخ به این که چند مفصل در بدن انسان وجود دارد باید گفت که هیچ پاسخ مشخصی برای این سوال وجود نداشته و تعداد تخمینی مفاصل بین 250 تا 350 عدد است. تعداد مفاصل بدن انسان به متغیرهایی بستگی دارد که شامل موارد زیر هستند:
تعریف مفصل. برخی مفصل را به عنوان نقطه اتصال دو استخوان تعریف میکنند. برخی دیگر معتقدند که این نقطهای است که استخوانها در آن به منظور حرکت اعضای بدن به هم متصل میشوند.
حضور استخوانهای کنجدی. سزاموئیدها استخوانهایی هستند که در اطراف تاندونها قرار دارند، اما به استخوانهای دیگر متصل نیستند، استخوان کشکک (زانو) بزرگترین استخوان کنجدی است. تعداد این استخوانها از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
سن فرد. نوزادان با حدود 270 استخوان زندگی را شروع کرده که برخی از این استخوانها در هنگام رشد بهم میپیوندند. بزرگسالان حدود 206 استخوان مشخص دارند که 80 عدد از آنها در اسکلت محوری و 126 عدد از آنها به صورت زائدههای اسکلتی هستند. بنابراین با توجه به سن افراد تعداد مفاصل میتوانند در آنها متفاوت باشند.