کره شمالی
کره شمالی (به کره‌ای: 북한) با نام رسمی جمهوری دموکراتیک خلق کره کشوری در شرق آسیا است. این کشور نیمه شمالی شبه‌جزیره کره را تشکیل می‌دهد و با چین و روسیه در شمال، کره جنوبی در جنوب همسایه است و دریای زرد در غرب و دریای ژاپن در شرق آن قرار دارد. کره شمالی، همانند کره جنوبی، ادعای حکومت مشروع بر کل شبه جزیره و جزایر اطراف را دارد. پیونگ‌یانگ پایتخت و بزرگترین شهر این کشور است.
| اطلاعات کشور | |
|---|---|
| نام کامل: | جمهوری دموکراتیک خلق کره |
| شعار: | ملت توانا و پیروز |
| پایتخت: | پیونگ یانگ |
| زبان(های) رسمی: | کره‌ای |
| دین(ها): | بدون دین 73% چئوندوئیسم 13% شمنیسم کره‌ای 12% بودایی 1.5% |
| حکومت: | جمهوری سوسیالیستی تک حزبی واحد تحت یک دیکتاتوری موروثی توتالیتر |
| مساحت: | 120,538کیلومتر مربع |
| جمعیت: | 26,072,217 نفر (2023) |
| واحد پول: | وون کره شمالی (₩) (KPW) |
| منطقه زمانی: | یوتی‌سی 9+ |
| پیش‌شماره تلفنی: | 850+ |
| کد ایزو ۳۱۶۶: | KP |
| دامنه سطح‌بالا: | kp. |
تاریخ
شبه‌جزیره کره از دوران پارینه سنگی زیرین تحت سکونت قرار داشته است. اولین حکومت شناخته شده آن در اوایل قرن هفتم قبل از میلاد در متون چینی ذکر شده است. پس از انتقال قدرت سه فرمانروایی کره (شیلا، باکجه و گوگوریو) به سلسله‌های شیلای متحد و بالهائه در اواخر قرن هفتم، کره به ترتیب توسط سلسله‌های گوریو (۹۱۸ تا ۱۳۹۲) و چوسان (۱۳۹۲ تا ۱۸۹۷) اداره می‌شد. امپراتوری کره (۱۸۹۷ تا ۱۹۱۰) جانشین سلسله چوسان در سال ۱۹۱۰ توسط امپراتوری ژاپن ضمیمه شد. در سال ۱۹۴۵، پس از تسلیم ژاپن در پایان جنگ جهانی دوم، کره در امتداد خط ۳۸ درجه به دو منطقه تقسیم شد که بخش شمالی توسط اتحاد جماهیر شوروی و بخش جنوبی توسط ایالات متحده اشغال شد. در سال ۱۹۴۸، دو دولت جداگانه در کره تأسیس شد: جمهوری دموکراتیک خلق کره با گرایش سوسیالیستی و همسو با شوروی در شمال، و جمهوری کره با گرایش سرمایه‌داری و همسو با غرب در جنوب شب. جنگ کره با حمله نیروهای کره شمالی به کره جنوبی در سال ۱۹۵۰ آغاز شد. در سال ۱۹۵۳، توافق آتش‌بس کره، آتش‌بس را برقرار کرد و یک منطقه غیرنظامی (DMZ) را ایجاد نمود، اما هیچ معاهده صلح رسمی تاکنون امضا نشده است.
کره شمالی پس از جنگ از کمک‌های اقتصادی و تخصص کشورهای دیگر بلوک شرق بهره‌مند شد. با این حال، کیم ایل سونگ، اولین رهبر کره شمالی، فلسفه شخصی جوچه را به‌عنوان ایدئولوژی دولت ترویج کرد. انزوای بین‌المللی پیونگ‌یانگ از دهه ۱۹۸۰ با پایان جنگ سرد به شدت افزایش یافت. فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ کاهش چشمگیری در اقتصاد کره شمالی به وجود آورد. کره شمالی از سال ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۸ دچار قحطی شد و بخش قابل توجهی از مردم همچنان از سوء تغذیه رنج می‌برند. در سال ۲۰۲۴، جمهوری دموکراتیک خلق کره رسماً تلاش‌ها برای اتحاد کره را رها کرد.
جغرافیا
کره شمالی در بخش شمالی شبه جزیره کره قرار دارد و بین عرض های جغرافیایی ۳۷ تا ۴۳ درجه شمالی و طول های جغرافیایی ۱۲۴ تا ۱۳۱ درجه شرقی واقع شده است. این کشور مساحتی حدود ۱۲۰,۰۰۰ کیلومتر مربع را پوشش می‌دهد. دریای زرد و خلیج کره در غرب آن و دریای ژاپن و کشور ژاپن در شرق آن قرار دارند.
اولین بازدیدکنندگان اروپایی کره به دلیل رشته کوه‌های متعددی که در سراسر شبه جزیره امتداد دارند، این کشور را به "دریایی در طوفانی سهمگین" تشبیه کرده‌اند. حدود ۸۰ درصد کره شمالی از کوه‌ها و ارتفاعات تشکیل شده است که توسط دره‌های عمیق و باریک از هم جدا شدهاند. همه کوه‌های شبه‌جزیره کره با ارتفاعی بیش از ۲۰۰۰ متر در کره شمالی قرار دارند. بلندترین نقطه کره شمالی، کوه پکتو، یک کوه آتشفشانی با ارتفاع ۲۷۴۴ متر بالاتر از سطح دریا است. کوه پکتو که توسط مردم کره شمالی مقدس شناخته می‌شود، در فرهنگ کره‌ای اهمیت دارد و در فرهنگ عامه و فرقه شخصیتی پیرامون خانواده کیم گنجانده شده است. به‌عنوان مثال، آهنگ "ما به کوه پکتو خواهیم رفت" در ستایش کیم جونگ اون خوانده می‌شود و صعودی نمادین به این کوه را توصیف می‌کند. سایر رشته‌کوه‌های مهم، رشته‌کوه هامگیونگ در شمال شرقی و رشته‌کوه رنگریم هستند که در شمال-مرکز کره شمالی واقع شدهاند. کوه کومگانگ در رشته کوه تائه بک که به کره جنوبی امتداد می‌یابد، به دلیل زیبایی‌های طبیعی‌اش شهرت دارد.
دشت‌های ساحلی در غرب وسیع و در شرق نامنظم هستند. بخش اعظم جمعیت در دشت‌ها و زمین‌های پست زندگی می‌کنند. طبق گزارش برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۳، جنگل‌ها بیش از ۷۰ درصد از کشور را می‌پوشانند که بیشتر در دامنه‌های شیب‌دار قرار دارند. کره شمالی در سال ۲۰۱۹ دارای میانگین امتیاز ۸.۰۲ از ۱۰ در شاخص یکپارچگی چشم‌انداز جنگلی بود که در رتبه ۲۸ از بین ۱۷۲ کشور جهان قرار داشت. طولانی‌ترین رودخانه کره شمالی، رودخانه آمنوک (یالو) است که طول ۷۹۰ کیلومتر دارد. این کشور سه ناحیه بوم شناختی خشکی را در بر می‌گیرد: جنگل‌های برگ ریز مختلط کره مرکزی، جنگل‌های ترکیبی کوهستان چانگبی و جنگل‌های ترکیبی منچوری.
آب و هوا
کره شمالی دارای آب و هوای قاره‌ای مرطوب براساس طبقه‌بندی اقلیمی کوپن است. بادهای شمالی و شمال غربی که از سیبری می‌وزند، باعث می‌شوند زمستان‌ها با وجود بارش برف پراکنده، آفتابی باشند. تابستان گرم‌ترین، مرطوب‌ترین و پرباران‌ترین فصل است، زیرا بادهای موسمی جنوبی و جنوب شرقی، هوای مرطوب را از اقیانوس آرام به همراه می‌آورند. تقریباً ۶۰ درصد از کل بارش باران از خرداد تا شهریور اتفاق می‌افتد. بهار و پاییز فصل‌های انتقالی بین تابستان و زمستان هستند. میانگین دمای روزانه برای پیونگ‌یانگ در ژانویه ۳- و 13- درجه سانتی‌گراد و در آگوست ۲۹ و ۲۰ درجه سانتی‌گراد است.
سیاست
کره شمالی یک دیکتاتوری توتالیتر با کیش شخصیتی گسترده حول محور خانواده کیم است. سازمان عفو بین‌الملل کره شمالی را دارای بدترین سابقه حقوق بشر در جهان می‌داند. به‌طور رسمی، کره شمالی یک کشور مستقل سوسیالیستی است که انتخابات دموکراتیک برگزار می‌کند؛ با این حال، ناظران خارجی این انتخابات را ناعادلانه، غیررقابتی و از پیش تعیین شده توصیف کرده‌اند، مشابه انتخاباتی که در اتحاد جماهیر شوروی انجام می‌شد. حزب کارگران کره حزب حاکم کره شمالی است. طبق ماده ۳ قانون اساسی، کیم ایل سانگ-کیم جونگ ایل گرایی ایدئولوژی رسمی کره شمالی است. ابزارهای تولید در کره شمالی از طریق شرکت‌های دولتی و مزارع جمعی در مالکیت دولت است. بیشتر خدمات مانند مراقبت‌های بهداشتی، آموزش، مسکن و تولید مواد غذایی یارانه‌ای یا دولتی هستند.
کره شمالی سیاست «سونگون» را دنبال می‌کند که سیاستی با اولویت «اول نظامی» است و ارتش خلق کره را در امور دولتی و تخصیص منابع در اولویت قرار می‌دهد. کره شمالی دارای سلاح هسته‌ای است. ارتش فعال آن با ۱.۲۸ میلیون سرباز چهارمین ارتش بزرگ جهان است. کره شمالی علاوه بر عضویت در سازمان ملل متحد از سال ۱۹۹۱، عضو جنبش عدم تعهد، گروه ۷۷ و مجمع منطقه‌ای آسه‌آن نیز می‌باشد.
اقتصاد
اقتصاد کره شمالی از دهه ۱۹۴۰ یکی از بسته‌ترین و متمرکزترین اقتصادهای جهان بوده است. برای چند دهه، آن‌ها از الگوی برنامه‌های پنج ساله شوروی با هدف نهایی دستیابی به خودکفایی پیروی می‌کردند. حمایت گسترده شوروی و چین به کره شمالی اجازه داد تا به سرعت از جنگ کره بهبود یابد و به نرخ‌های رشد بسیار بالایی دست یابد. با این حال، از حدود سال ۱۹۶۰، ناکارآمدی‌های سیستمی شروع شد و کمبود نیروی کار ماهر، انرژی، زمین قابل کشت و حمل و نقل به‌طور قابل توجهی مانع رشد بلندمدت شد.
در دهه ۱۹۹۰، با از دست دادن شرکای تجاری بلوک شرق و بلایای طبیعی، کره شمالی دچار مشکلات شدید از جمله قحطی گسترده شد. علیرغم تلاش‌هایی برای اصلاحات اقتصادی، کره شمالی همچنان یک اقتصاد دولتی باقی مانده است که در آن دولت تقریباً مالک تمام ابزار تولید است و اولویت‌های توسعه را تعیین می‌کند.
کره شمالی دارای ساختار یک کشور نسبتاً صنعتی است، اما درآمد سرانه بسیار پایین است. علیرغم تحریم‌ها، اقتصاد در سال‌های اخیر به‌طور چشمگیری توسعه یافته است. بخش قابل توجهی از نیروی کار در صنعت و خدمات مشغول به کار هستند. تولید آهن، فولاد، ذغال سنگ و نساجی از مهمترین صنایع هستند.
کشاورزی کره شمالی در اثر بلایای طبیعی دهه ۱۹۹۰ آسیب دید. برنج، ذرت، سویا و سیب زمینی از جمله محصولات اصلی هستند. بخش قابل توجهی از غذای کره شمالی از طریق ماهیگیری تجاری و پرورش آبزیان تامین می‌شود. مزارع تخصصی کوچکتر تحت نظارت دولت، محصولات باارزشی مانند جینسنگ، عسل، قارچ ماتسوتاکه و گیاهان دارویی برای طب سنتی کره ای و چینی تولید می‌کنند.
گردشگری در دهه گذشته در کره شمالی رونق گرفته است. این کشور قصد دارد با پروژه‌هایی مانند پیست اسکی ماسیکریونگ، تعداد بازدیدکنندگان خارجی را افزایش دهد.
تجارت خارجی از سطح قبل از بحران فراتر رفته و همچنان در حال گسترش است. این کشور دارای مناطق اقتصادی ویژه (SEZ) و مناطق اداری ویژه است که به شرکت های خارجی مزایای مالیاتی و تعرفه ای می‌دهد. در حال حاضر 18 منطقه اقتصادی ویژه در کره شمالی وجود دارد، از جمله منطقه ویژه اقتصادی راسون که به‌عنوان یک پروژه مشترک چین و کره شمالی اداره می‌شود. منطقه صنعتی کائه سونگ یک منطقه اقتصادی ویژه است که محل فعالیت بیش از 100 شرکت کره جنوبی با 52000 کارگر کره شمالی است. چین بزرگترین شریک تجاری کره شمالی در خارج از تجارت بین دو کره است و پس از آن هند قرار دارد.