روسیه
روسیه با نام رسمی فدراسیون روسیه پهناورترین کشور جهان با مساحتی بیش از ۱۷.400.075 کیلومتر مربع و بیش از 148 میلیون نفر جمعیت است که بخشی از آن در شمال آسیا و بخشی در شرق اروپا قرار دارد. مسکو پایتخت روسیه و واحد پول این کشور روبل است. وسعت کشور روسیه دو برابر دومین کشور پهناور جهان یعنی کانادا است، اما بیشتر مساحت روسیه را مناطق خالی از سکنه تشکیل می‌دهند.
| اطلاعات کشور | |
|---|---|
| نام کامل: | فدراسیون روسیه |
| پایتخت: | مسکو |
| زبان(های) رسمی: | روسی |
| دین(ها): | مسیحیت، اسلام، یهودیت، |
| حکومت: | جمهوری نیمه‌ریاستی فدرال |
| مساحت: | ۱۷٬۰۹۸٬۲۴۲ کیلومتر مربع |
| جمعیت: | ۱۴۵٬۷۹۵٬۶۱۲ نفر |
| تولید ناخالص داخلی (GDP) برابری قدرت خرید (PPP): | ۱٫۶۳۸ تریلیون دلار (2019 میلادی) |
| شاخص توسعه انسانی: | ۰٫۸۲۴ |
| واحد پول: | روبل |
| منطقه زمانی: | +2 تا +12 UTC (زمستانه) +3 تا +13 CEST (تابستانه) |
| گاه‌شماری: | میلادی |
| جهت رانندگی: | راست |
| پیش‌شماره تلفنی: | +7 |
| کد ایزو ۳۱۶۶: | RU |
| دامنه سطح‌بالا: | .ru |
این کشور در آسیای شمالی و اروپای شرقی واقع است و با اقیانوس آرام شمالی، اقیانوس منجمد شمالی، دریای خزر، دریای سیاه، و دریای بالتیک مرز آبی دارد. کشور روسیه با ۱۴ کشور آسیایی و اروپایی از جمله نروژ، فنلاند، استونی، لتونی، لیتوانی، لهستان، بلاروس، اوکراین، گرجستان، جمهوری آذربایجان، قزاقستان، چین، مغولستان و کره شمالی مرز زمینی، و با کشورهای پیرامون دریای برینگ، دریای ژاپن، دریای خزر، دریای سیاه، و دریای بالتیک مرز آبی دارد.
این کشور در عرضهای بالای جغرافیایی واقع شده و بیشتر مناطق کشور سردسیر است. به همین سبب، در بیشتر مناطق روسیه (به ویژه سرزمین بزرگ سیبری) شرایط کشاورزی فراهم نیست.
پیش از کشور روسیه کنونی، شوروی ۲۲٬۴۰۲٬۲۰۰ کیلومتر مربع وسعت داشته که روسیه تنها حدود ۷۷ درصد آن را تشکیل می‌داده است و باقی مانده آن که شامل ۵٬۳۲۶٬۸۰۰ کیلومتر مربع بوده در جریان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به ۱۴ کشور مستقل تبدیل شده‌است؛ که این میزان، وسعتی در حدود ۲۳ درصد خاک شوروی سابق را تشکیل می‌داده است.
.png)
این کشور پیش از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی دارای اقتصادی بزرگ و قوی‌ترین ارتش در جهان بود. اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی دومین کشوری بود که به سلاح هسته‌ای دست یافت. این کشور یکی از اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد و همچنین عضوی از سازمان امنیت و همکاری در اروپا، کمینترن و عضو برجسته شورای کمک اقتصادی متقابل و پیمان ورشو بود. پیش از فروپاشی شوروی، این کشور از طریق هژمونی در اروپای شرقی، قدرت نظامی، قدرت اقتصادی، کمک به کشورهای در حال توسعه و پژوهش‌های علمی، به‌ویژه در فناوری فضایی، به مدت چهار دهه پس از جنگ جهانی دوم، وضعیت خود را به‌عنوان یکی از دو ابرقدرت جهان حفظ کرده بود.
سیاست
دو سال پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در سال ۱۹۹۳ رفراندومی در روسیه برگزار شد و بر اساس آن مردم به تشکیل فدراسیون روسیه که رئیس جمهور در آن رئیس کشور است رای دادند. بر این اساس در روسیه نخست‌وزیر رئیس دولت است.
رئیس جمهور با رای مردم برای دوره چهار ساله انتخاب می‌شود و هر شخص تا دو دوره می‌تواند رئیس جمهور باشد. آخرین انتخابات ریاست‌جمهوری روسیه در ۱۸ مارس ۲۰۱۸ برگزار شد که در جریان آن ولادیمیر پوتین توانست با کسب حدوداً ۷۷٪ از آرای عمومی با فاصله زیادی از رقبای خود در انتخابات پیروز شود.
در روسیه دو مجلس وجود دارد: «مجلس دوما روسیه و شورای فدراسیون روسیه» که نمایندگان آن از طریق رای‌گیری انتخاب می‌شوند. افراد بالای ۱۸ سال اجازه دارند در انتخابات این کشور رای دهند.
روسیه دارای ۲۱ جمهوری خودمختار، ۴۹ استان، ۶ خطه، دو شهر خودمختار مسکو و سنت پترزبورگ است. در شهر مسکو پارلمان و دومای کشوری و مجلس سنا و شورای فدراسیون عمل می‌کنند. علت اینکه این دو شهر خودمختار هستند این است که از نظر مساحت و جمعیت با سایر مناطق قابل مقایسه هستند؛ از آنجا که این دو شهر در دوران مختلف پایتخت بودند از اهمیت خاصی برخوردار شدند) و ۱۰ ناحیه خودمختار است. در ماه مه سال ۲۰۰۰ میلادی ولادیمیر پوتین پیشنهاد کرد روسیه به ۷ منطقه تقسیم شود که روز ۳۱ ماه مه سال ۲۰۰۰ این پیشنهاد از تصویب شور اول دومای کشوری گذشت. این هفت منطقه شامل مناطقی چون منطقه شمال غربی (مرکز- سنت پترزبورگ)، منطقه مرکزی (مرکز- مسکو)، منطقه رود ولگا (مرکز- نیژنی‌نوگورود)، منطقه شمال قفقاز (مرکز- رستوف - دن)، منطقه خاوردور (مرکز- خاباروفسک)، منطقه اورال (مرکز- یکاترینبورگ) و منطقه سیبری (مرکز- نووسیبیرسک) است.
پس از فروپاشی اتحاد شوروی کشور روسیه به عنوان بزرگترین کشور تشکیل‌دهنده شوروی، در بیشتر موارد حقوقی و سیاسی جایگزین آن گردید. قانون اساسی روسیه در رفراندوم ۱۲ دسامبر سال ۱۹۹۳ با ۵۸ درصد آرا به تأیید عمومی رسیده و طبق آن حکومت این کشور جمهوری فدراتیو میاشد. قوه مقننه یا مجلس فدرال از ترکیب شورای فدراسیون با ۱۷۸ عضو و دومای کشوری با ۴۵۰ عضو تشکیل می‌گردد.
نیمی از اعضای دوما از طریق انتخابات مستقیم در حوزه‌های انتخابی منطقه‌ای به مجلس راه می‌یابند و نیم دیگر بر اساس فهرست‌های حزبی برگزیده می‌شوند. فدراسیون روسیه به عنوان یکی از چهار جمهوری اصلی بنیانگذار اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ رأی به انحلال شوروی داد و سپس همراه با روسیه سفید (بیلوروسی) و اوکراین نقش اصلی را در تأسیس اتحادیه جامعه کشورهای مستقل مشترک‌المنافع به عهده داشت.
جغرافیا
بخش اروپایی روسیه عمدتاً جلگه‌ای و هموار است. بلندترین نقطه کشرو روسیه، قله البروس با ۶۴۲، ۵ متر ارتفاع در شمال قفقاز در جمهوری آستیای شمالی و نزدیکی مرز گرجستان است که در عین حال بلندترین نقطه اروپا نیز محسوب می‌شود.
رشته‌کوه اورال که در امتداد شمال به جنوب این کشور واقع شده است حد میان اروپا و آسیا را تعیین می‌کند و بلندترین نقطه آن قله نارودا تنها ۸۸۵، ۱ متر ارتفاع دارد. تمامی قسمت آسیایی روسیه را سرزمین پهناور سیبری در برگرفته است. شبکه گسترده‌ای از رود‌های پر آب در روسیه وجود دارد که علاوه بر تأمین آب آشامیدنی، سد برق‌آبی فراوانی بر روی آن‌ها احداث شده است.
رود‌های عمده بخش اروپایی روسیه عبارتند از: رود ولگا با ۶۹۰، ۳ کیلومتر طویل‌ترین رود اروپا که به دریای خزر می‌ریزد، رود دون که با نام قزاق‌های دون جاودان شده است، دنیپر، نمان، نوا، لینا، پچورا در این کشور جریان دارد. دریای خزر که بزرگترین دریاچه جهان محسوب می‌شود در مرز‌های جنوبی این کشور قرار دارد. دریاچه بایکال با ۱۴۰، ۳۴ کیلومتر مربع وسعت بزرگترین دریاچه روسیه، عمیق‌ترین (با ۱۷۴۰ متر عمق) و بزرگترین دریاچه آب شیرین جهان است و ۲۰ درصد آب شیرین دریاچه‌های جهان در این دریاچه ذخیره شده است.
پوشش گیاهی روسیه را در شمالی‌ترین مناطق توندرا و در جنوب تایگا تشکیل می‌دهد که یک سوم جنگل‌های جهان در این نواحی قرار دارد.
مردم
روسیه با جمعیت ۱۴۱ میلیون و ۳۷۷ هزار و ۷۵۲ نفری، هشتمین کشور پرجمعیت جهان است. میانگین سنی مردم آن 38.5 سال است و نرخ رشد جمعیت آن منفی است. امید به زندگی در این کشور ۸۷/۶۵سال است. این کشور بیشترین درصد فارغ‌التحصیلان دانشگاهی را در میان کشورهای اروپایی دارد.
۷۹/۸درصد از مردم آن روس، ۸/۳ درصد تاتار، ۲ درصد اوکراینی، ۲/۱ درصد بشکیر و ۲/۱۳ درصد بقیه اقوام هستند.
روس‌ها که حدود ۸۳ درصد جمعیت روسیه را تشکیل می‌دهند از گروه اسلاو‌های شرقی بشمار می‌روند که خود از خانواده هند و اروپایی محسوب می‌شوند. در روسیه بیش از ۱۰۰ ملیت و قوم زندگی می‌کنند. زبان روسی زبان رسمی است و به خط سیریلیک نوشته می‌شود. اکثریت مردم روسیه تابع کلیسای ارتدکس روسیه می‌باشند. دین مسیح و به تبع آن کلیسای ارتدکس از اوایل قرن دهم در روسیه گسترش یافت. بعلاوه پیروان مذاهب کاتولیک و پروتستان در شمار محدودی در این کشور حضور داد و در نواحی شمال قفقاز و شمال دریای خزر مسلمانان از اکثریت برخوردارند.
دین
در کشور روسیه ادیان متنوعی وجود دارند، قانون اساسی سال ۱۹۹۷ به ادیان مسیحیت، اسلام، یهودیت و بودایی اهمیت ویژه ای داده‌است. حدود ۵۱ درصد مردم روسیه را مسیحیان تشکیل می‌دهند که از این میان ۴۵ درصد مردم روسیه پیروان کلیسای ارتدوکس شرقی و ۶ درصد دیگر پیروان مذاهب کاتولیک و اندکی نیز پروتستان‌ها هستند.
سلطه کمونیسم در روسیه هفت دهه ادامه یافت و تأثیرات فراوانی از نظر فرهنگی و مذهبی بر این کشور گذاشته‌است گرچه کمونیست‌ها هرگز نتوانستند ادیان را در روسیه ریشه کن کنند و پس از فروپاشی شوروی و انحلال حاکمیت کمونیسم، دین در روسیه دوباره نقشی ویژه یافت و خصوصاً کلیسای ارتدوکس شرقی بخش گسترده‌ای از پیروانش را بازیافت اما کمونیسم باعث شد روسیه به یکی از بزرگترین کشورهای جهان با جمعیت بی‌دین تبدیل گردد در حال حاضر ۲۵ درصد از مردم این کشور خود را پیرو هیچ دینی نمی‌دانند.
اسلام نیز در روسیه از گستردگی ویژه ای برخوردار است و پیروان آن حدود ۴۰ گروه قومی در روسیه را شامل می‌شوند. مناطقی از روسیه با بیشترین جمعیت مسلمان عبارتند از: قفقاز شمالی، ناحیه ولگا، اورال و غرب سیبری. بیشتر مسلمانان در جمهوری‌های آدیغیه، باشقیرستان، داغستان، اینگوشتیا، کاباردینو بالکاریا، کاراچای چرکسیا، اوستیای شمالی، تاتارستان و چچن زندگی می‌کنند. مسلمانان بسیاری نیز در منطقه فدرال مرکزی و در شهرهای بزرگی چون مسکو و سنت پترزبورگ نیز ساکنند. مسجد جامع مسکو که در سال ۲۰۱۵ میلادی با حضور ولادیمیر پوتین افتتاح شد پذیرای بیش از ۱۰ هزار نفر است؛ و بزرگترین مسجد اروپا به‌شمار می‌رود. حدود بیش از ۲۰ میلیون نفر از جمعیت روسیه را مسلمانان تشکیل می‌دهند؛ گرچه آمار دقیقی در سرشماری‌ها از آنان اعلام نمی‌شود. اغلب مسلمانان روس، سنی مذهب اند. جمهوری خودمختار داغستان در جنوب روسیه در همسایگی با کشور جمهوری آذربایجان مهم‌ترین منطقه شیعه نشین روسیه و جمهوری خودمختار چچن و جمهوری خودمختار تاتارستان مهم‌ترین مراکز مسلمانان سنی مذهب در کشور روسیه هستند. آذری تبارهای مقیم روسیه نیز از دیگر شیعیان این کشور به‌شمار می‌روند.
دین یهودیت نیز در روسیه پیروان بسیاری دارد. حدود ۴ درصد از روس‌ها یهودی اند که عمدتاً در غرب روسیه سکونت دارند. روسیه چهارمین کشور جهان از نظر تعداد ساکنان یهودی است.
آیین بودایی در شرق روسیه پیروان زیادی دارد حدود ۶ درصد از مردم روسیه پیرو این آیین هستند.
آب و هوا
روسیه به دلیل نزدیکی به قطب شمال در آب و هوای سرد قرار گرفته است. اغلب مناطق آن تنها دو فصل را تجربه می‌کنند: فصل تابستان و فصل زمستان. سردترین ماه سال در این کشور ژانویه مصادف با دی ماه و بهمن ماه، گاه‌شماری خورشیدی و گرم‌ترین ماه سال جولای برابر با تیرماه و مرداد ماه گاه‌شماری خورشیدی است. سیبری یکی از سردترین مناطق این کشور است که برای سال‌های متمادی به عنوان تبعیدگاه به کار می‌رفت.
آب و هوای روسیه عمدتاً قاره‌ای خشک همراه با زمستان‌های سرد است. میزان درجه حرارت در نواحی شمال شرقی سیبری در زمستان‌ها تا ۷۰ زیر صفر نیز می‌رسد. میانگین دمای تابستان از ۶ درجه تا ۲۰ درجه بالای صفر است. میزان بارندگی از متوسط تا کم در تغییر است و بویژه در نواحی داخلی چندان قابل پیش‌بینی نیست.