بلاروس
| اطلاعات کشور | |
|---|---|
| نام کامل: | جمهوری بلاروس |
| پایتخت: | مینسک |
| زبان(های) رسمی: | بلاروسی، روسی |
| دین(ها): | مسیحیت 91.0%، بدون دین 7.8% |
| حکومت: | جمهوری |
| مساحت: | ۲۰۷٬۶۰۰ کیلومتر مربع |
| جمعیت: | 9,155,978 نفر (2024) |
| شاخص توسعه انسانی: | 0.801 |
| واحد پول: | روبل بلاروس |
| منطقه زمانی: | یوتی‌سی 3+ |
| پیش‌شماره تلفنی: | ۳۷۵+ |
| کد ایزو ۳۱۶۶: | BY |
| دامنه سطح‌بالا: | by. |
بلاروس (به بلاروسی: Беларусь، الفبای لاسینکا: Belaruś) با نام رسمی جمهوری بلاروس کشوری در اروپای شرقی است. این کشور از شرق و شمال شرق با روسیه، از جنوب با اوکراین، از غرب با لهستان و از شمال غرب با لیتوانی و لتونی همسایه است.
بلاروس با وسعتی معادل ۲۰۷٬۶۰۰ کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر ۹٫۱ میلیون نفر، سیزدهمین کشور پهناور و بیستمین کشور پرجمعیت اروپا است. این کشور دارای آب و هوایی نیمه‌شمالی است و که دارای زمستان‌های سرد و تابستان‌های گرم و خشک است. بلاروس از نظر اداری به شش منطقه تقسیم می‌شود. مینسک پایتخت و بزرگ‌ترین شهر این کشور است که به‌طور جداگانه به‌عنوان شهری با وضعیت ویژه اداره می‌شود.
تاریخ
بین قرون وسطی و قرن بیستم، سرزمین‌های بلاروس کنونی تحت کنترل دولت‌های مختلفی در مقاطع زمانی گوناگون قرار داشت، از جمله کیوان روس، دولت مستقل پولوتسک، دوک‌نشین بزرگ لیتوانی، مشترک‌المنافع لهستان و لیتوانی و امپراتوری روسیه.
پس از انقلاب روسیه در سال ۱۹۱۷، دولت‌های مختلفی برای کسب مشروعیت در بحبوحه جنگ داخلی ظهور کردند که در نهایت منجر به ظهور جمهوری سوسیالیستی شورایی بلاروس شد. این جمهوری در سال ۱۹۲۲ به‌عنوان یکی از جمهوری‌های مؤسس اتحاد جماهیر شوروی درآمد. پس از جنگ لهستان و شوروی، بلاروس تقریباً نیمی از قلمرو خود را به لهستان واگذار کرد. بخش اعظمی از مرزهای بلاروس در سال ۱۹۳۹ شکل امروزی خود را به دست آورد، زمانی که برخی از سرزمین‌های جمهوری دوم لهستان پس از حمله شوروی به لهستان مجدداً به آن ملحق شدند و این الحاق پس از جنگ جهانی دوم نهایی شد.
در طول جنگ جهانی دوم، عملیات نظامی بلاروس را ویران کرد و این کشور حدود یک چهارم از جمعیت و نیمی از منابع اقتصادی خود را از دست داد. در سال ۱۹۴۵، جمهوری سوسیالیستی شورایی بلاروس به همراه اتحاد جماهیر شوروی، به‌عنوان یکی از اعضای مؤسس سازمان ملل متحد شناخته شد. این جمهوری همچنین شاهد جنبش گسترده و متنوع ضد شورشی بود که تا اواخر دهه ۱۹۷۰ بر سیاست این کشور تسلط داشت و بر تحول بلاروس از یک اقتصاد کشاورزی به صنعتی نظارت کرد.
سیاست
پارلمان جمهوری بلاروس در ۲۷ ژوئیه ۱۹۹۰ حاکمیت این کشور را اعلام کرد و در جریان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، بلاروس در ۲۵ آگوست ۱۹۹۱ به استقلال دست یافت. پس از تصویب قانون اساسی جدید در سال ۱۹۹۴، الکساندر لوکاشنکو به عنوان اولین رئیس‌جمهور بلاروس در نخستین و تنها انتخابات آزاد این کشور پس از استقلال انتخاب شد و از آن زمان تاکنون به‌عنوان رئیس‌جمهور فعالیت می‌کند.
لوکاشنکو ریاست یک دولت اقتدارگرا و به شدت متمرکز را برعهده دارد. بلاروس در معیارهای بین‌المللی آزادی مطبوعات و حقوق مدنی جایگاه پایینی دارد. این کشور تعدادی از سیاست‌های دوران شوروی را مانند مالکیت دولتی بر بخش‌های بزرگی از اقتصاد را ادامه داده است. بلاروس تنها کشور اروپایی است که همچنان از مجازات اعدام استفاده می‌کند. در سال ۲۰۰۰، بلاروس و روسیه برای همکاری بیشتر، پیمانی امضا کردند که منجر به تشکیل اتحادیه روسیه و بلاروس شد.
بلاروس از زمان تأسیس عضو سازمان ملل متحد بوده است. این کشور همچنین به کشورهای مشترک‌المنافع، سازمان پیمان امنیت جمعی، اتحادیه اقتصادی اوراسیا، سازمان امنیت و همکاری اروپا و جنبش عدم تعهد پیوسته است.
بلاروس تمایلی به عضویت در اتحادیه اروپا نشان نداده است، اما با این اتحادیه روابط دو جانبه برقرار کرده و در ابتکار باکو نیز مشارکت دارد.
جغرافیا
بلاروس کشوری در اروپای شرقی است که بین عرض‌های جغرافیایی ۵۱ تا ۵۷ درجه شمالی و طول‌های جغرافیایی ۲۳ تا ۳۳ درجه شرقی قرار دارد. این کشور از شمال به جنوب ۵۶۰ کیلومتر و از غرب به شرق ۶۵۰ کیلومتر امتداد دارد.
بلاروس سرزمینی نسبتاً هموار است و بخش‌های زیادی از آن را تالاب و دریاچه فرا گرفته است. جالب است بدانید حدود ۴۰ درصد از بلاروس پوشیده از جنگل است. این کشور در دو ناحیه اکولوژیکی قرار دارد: جنگل‌های مختلط سارماتی و جنگل‌های مختلط اروپای مرکزی.
رودخانه‌های اصلی: رودخانه‌های مهمی از بلاروس عبور می‌کنند که عبارتند از نمان، پی‌نا و دنیپر. رود نمان به سمت غرب و دریای بالتیک، رود پی‌نا به سمت شرق و رود دنیپر به سمت جنوب و دریای سیاه جریان دارد.
قله‌ها و آب و هوا: بلندترین نقطه بلاروس تپه دزِرزهینسکایا با ارتفاع ۳۴۵ متر و پایین‌ترین نقطه آن در نزدیکی رود نمان با ارتفاع ۹۰ متر قرار دارد. میانگین ارتفاع بلاروس از سطح دریا ۱۶۰ متر است. آب و هوای این کشور با زمستان‌های ملایم تا سرد و تابستان‌های خنک و مرطوب همراه است. میانگین بارندگی سالانه در بلاروس بین ۵۵۰ تا ۷۰۰ میلی‌متر است.
اقتصاد
بلاروس با وجود اینکه کشوری در حال توسعه است، در زمینه توسعه انسانی وضعیت مطلوبی دارد. این کشور با کسب رتبه ۶۰ در شاخص توسعه انسانی سازمان ملل متحد، از نظر توسعه انسانی در رده "بسیار بالا" قرار می‌گیرد.
یکی از ویژگی‌های جالب بلاروس، توزیع نسبتاً عادلانه منابع ملی در این کشور است. بلاروس با داشتن یکی از پایین‌ترین نرخ ضریب جینی، از نظر برابری درآمدی در میان کشورهای جهان جایگاه قابل توجهی دارد. همچنین، این کشور از نظر سرانه تولید ناخالص داخلی (GDP) در رتبه ۸۲ جهان قرار دارد.
صنعت، بخش مهمی از اقتصاد بلاروس به شمار می‌رود. سهم بخش تولید در سال ۲۰۱۹، حدود ۳۱ درصد از کل تولید ناخالص داخلی این کشور بوده است. بخش قابل توجهی از این سهم، یعنی بیش از دو سوم، مربوط به صنایع تولیدی است. با اینکه صنعت، سهم بالایی از نیروی کار بلاروس (حدود ۳۴.۷ درصد) را به خود اختصاص داده است، اما رشد آن در مقایسه با کل اقتصاد ملی، کندتر است و در سال ۲۰۲۱ تنها حدود ۲.۲ درصد بوده است.
کشاورزی نیز در بلاروس از اهمیت برخوردار است. سیب‌زمینی و فرآورده‌های جانبی دام، به ویژه گوشت، از جمله محصولات کشاورزی مهم این کشور به شمار می‌روند.