مثانه
مثانه که به نام های دیگری همچون شاشدان، پیشابدان یا گمیزدان نیز شناخته می شود یکی از عضوهای دستگاه ادراری می باشد. مثانه همچون کیسه ای است که برای تجمع ادرار حاصل از فعالیت کلیه ها می باشد و دیواره آن از ماهیچه و بافت پیوندی ارتجاعی تشکیل شده است و نام آن ماهیچه دتروسور می باشد.
مثانه انسان قادر است حداکثر یک لیتر ادرار را خویش نگهداری نماید. میزنای، لوله باریکی است که ادرار را کلیه ها به مثانه انتقال می دهد و مثانه هم ادرار را از راه یک لوله دیگر که میزراه یا پیشاب راه نام دارد تخلیه می نماید. میزراه در خانم ها طول کمتری دارد اما در آقایان این مجرا دارای طول بیشتری می باشد و از بین غده پروستات و آلت تناسلی میگذرد.
کارکرد
ادرار به صورت مکرر در کلیه ایجاد می شود و از طریق اورتر یا حالب به سمت مثانه می رود و در آخر از مثانه به وسیله اورترا یا همان پیشاب راه دفع می گردد. در انسان، کنترل ادرار به صورت ارادی می باشد و وابسته به ارتباط بین ساقه مغز، قشر مخ، مثانه و نخاع می باشد.
در قسمتی که مثانه به اوترا می رسد یک ماهیچه به اسم اسفنکتر خارجی وجود دارد. زمانی که ادرار درون مثانه به چهارصد میلی لیتر می رسد، شخص احساس دفع می نماید و مثانه برای دفع ادرار به صورت منقبض در می آید و اسفکنتر رها میگردد.
سامانه عصبی
شبکه عصبی مثانه از طریق اعصاب لگنی و از طریق برقراری ارتباط با شبکه باکرال با نخاع تغذیه می نماید. اعصاب حسی و حرکتی، هر دو از طریق اعصاب لگنی به مثانه راه پیدا می کنند. اعصاب حسی بعد از درک کشش و اتساع دیواره مثانه به ساقه مغز پیغام می فرستند و بعد اعصاب حرکتی از نوع پاراسمپاتیک از طریق اعصاب لگنی به عضله دتروسور مثانه می رسند.
در این موقع رشته های سوماتیک عصبی حرکی اسکلتی هم از راه عصب پودندال به اسفنکتر می رسند تا به کنترل ادرار کمک نمیایند.