جزیره
جزیره (معرب گزیرک پارسی) یا آبخوست یا آداک، خشکی یا قطعه زمینی که پیرامون آن با آب احاطه شده و کوچکتر از قاره است. به عبارت دیگر جزایر، مناطقی از خشکی‌ها هستند که به قاره‌ای متصل نبوده و با آب احاطه شده‌اند.
جزیره‌ها در مناطق مختلفی قرار دارند. جزیره‌ها ممکن است حتی در داخل رودخانه، دریاچه و یا در کنار ساحل واقع داشته باشند.
جزیره‌ها اندازه‌های متفاوتی دارند. بزرگترین جزیره جهان گرینلند است که با وسعت ۲,۱۷۵,۵۹۰ کیلومتر مربع بخشی از خاک کشور دانمارک محسوب می‌شود.
به مجموعه‌ای از جزایر مانند فیلیپین یا ژاپن که از نظر جغرافیایی یا زمین شناسی به هم مرتبط هستند، مجمع‌الجزایر گفته می‌شود.
تفاوت جزیره‌ها و قاره‌ها
بنابر تعریف گفته شده و با توجه به اینکه اقیانوس‌ها همه متصل به یکدیگرند، می‌توان قاره‌ها را جزیره در نظر گرفت اما معمول این است که بزرگترین خشکی در هر صفحه قاره‌ای را قاره در نظر گرفت و خشکی‌های وابسته به آن را که با دریا احاطه شده‌اند، جزیره بنامیم. به عنوان مثال جزیره استرالیا که در صفحه قاره استرالیا قرار دارد قاره و گرینلند که در صفحه آمریکای شمالی واقع شده، جزیره در نظر گرفته می‌شود.
انواع جزیره‌ها
جزیره‌ها به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند: جزایر قاره‌ای و جزایر اقیانوسی.
جزایر قاره‌ای بخشی از فلات قاره (بخشی از بستر دریا در اطراف یک خشکی بزرگ که در آن دریا نسبتاً کم عمق است) هستند. بنابراین این جزایر به خشکی‌ها نزدیک هستند مانند جزایر بریتانیا و ایرلند در اروپا و جزایر سوماترا، جاوه و برونئو در آسیا.
جزایر اقیانوسی جزایری هستند که روی فلات قاره واقع نشده و در دل اقیانوس‌ها قرار گرفته‌اند. اکثر از این جزایر به وسیله آتشفشان‌های زیردریایی تشکیل شده‌اند مانند هاوایی در اقیانوس آرام. تعداد معدودی از جزایر اقیانوسی که منشا آتشفشانی ندارند، علت پیدایش آنها بالا آمدن صفحات کف اقیانوس‌ها است که اصطلاحاً تکنوتیکی نامیده می‌شوند. مجمع‌الجزایر سنت پیتر و سنت پل در اقیانوس اطلس شمالی و جزیره مک کواری در اقیانوس آرام جنوبی از این نوع جزایر هستند.
جزایر مصنوعی
تقریبا همه جزایر کره زمین طبیعی هستند و بر اثر نیروی تکنوتیکی یا فوران آتشفشانی تشکیل شده‌اند. با این حال اخیراً برخی جزایر به صورت مصنوعی و توسط انسان ساخته می‌شوند. به عنوان مثال می‌توان به فرودگاه بین‌المللی کانسای در خلیج اوزاکای ژاپن یا جزایری که در خلیج فارس توسط شیخ‌نشین‌های عربی مانند دوبی، ابوظبی و قطر ساخته شده است، اشاره کرد.